Erdem ÇOKLUK, Mehmet Ramazan ŞEKEROĞLU, Fatıma Betül TUNCER, Fatih GÜNEYSU, Selvihan ÇİLLİOĞLU, Meltem BOZ

Venöz Numune Almada Preanalitik Hataların Tespiti; Acil Servis Deneyimi

Bu çalışmada, yüksek numune ret oranına sahip acil servisteki venöz numune alımında yapılan hataları yerinde tespit edip, gerekli düzelteci önleyici faaliyetleri planlamak amaçlandı. Prospektif tipteki bu çalışma için acil serviste çalışan kan alma personelleri Türk Biyokimya Derneği Venöz Kan Alma (Flebotomi) Kılavuzu’na göre 28 maddeden oluşan bir çizelge kapsamında kan alma işlemi (flebotomi) sırasında ikişer defa gözlendi. Elde edilen veriler SPSS 20.0 programı ile değerlendirildi. Flebotomi işlemlerinin %92.5’inde turnike kullanıldığı (%9.7’sinde turnike süresinin 2 dakikayı aştığı) ve işlemlerin %70.1’inde de hastanın elini yumruk yapmasının istendiği gözlendi. Kan alma işleminin %68.7’sinde enjektör kullanıldığı, enjektörle alınan numunelerin %46.7’sinde de enjektörün tüpe saplanarak kanın boşaltıldığı gözlemlendi. İşlemlerin %36.6’sında tüplerin dolum çizgisine uyulmadığı, %22.3’ünde tüplerin alt üst edilmediği ayrıca flebotomistlerin %37.3’ünün de kan alma sırasında tüp sırasına dikkat etmediği gözlendi. Yoğun iş yükü ve personel değişim sıklığı da göz önüne alındığında sürecin düzenli olarak takip edilmesi ve ihtiyaç duyulan eğitimlerin tekrarlanması gerekmektedir. Bu amaçla, hatalı süreçlerden oluşacak iş yükü, zaman ve maliyet kayıpları birim sorumlularına anlatılmalıdır. Ayrıca personellerin hizmet içi eğitiminin yerinde gözlemlenerek değerlendirilmesi yönünde prosedürler oluşturulmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Acil Servis, Flebotomi, Önleyici Eylemler Preanalitik Hatalar

Preanalytical Errors Detection in Blood Venous Sample Collection; an Emergency Service Experience

In this study, it was aimed to determine the preanalytic errors in venous blood sampling in the emergency department and to plan the corrective and preventive actions. In this prospective type study, phlebotomists, working in the emergency room, were observed two times during the phlebotomy within the scope of a check list consist of 28 items according to the Turkish Biochemistry Society's Venous Blood Collection Guide. The data were evaluated with the SPSS 20.0 program. It was observed that a tourniquet was used in 92.5% of phlebotomy (9.7% had a tourniquet time exceeding 2 minutes) and 70.1% of the patients were asked to make a fist. Syringe was used in 68.7% of the blood sampling and 46.7% of the samples the blood was discharged by stabbing the injector into the tube. 36,6% of the samples the filling line of the tubes was not followed and the tubes were not turned upside down in 22.3%. 37.3% of the phlebotomists did not pay attention to the tube order during blood collection. Considering the intensive workload and the frequency of personnel change, the process should be followed up regularly and the needed trainings should be repeated. For this purpose, it is necessary to explain the workload and cost-effectivity caused by incorrect applications to the unit managers. In addition, procedures should be established to observe and evaluate the in-service training of the personnel.

Keywords:

Emergency Service Preanalytical Errors, Preventive Actions, Phlebotomy,

PDF

___

1. Nar R, İren Emekli D, Güçlü K ve ark. Biyokimya Laboratuvarında Pre-Preanalitik Hata Kavramı. Ahi Evran Med J. 2017;1(1):23-4.
2. Romero A, Cobos A, López-León A, et al. Preanalytical mistakes in samples from primary care patients. Clin Chem Lab Med. 2009;47(12):1549-52.
3. Plebani, M. The detection and prevention of errors in laboratory medicine. Ann Clin Biochem. 2010;47(2):101-10.
4. Plebani, M. ve Carraro, P. Bir stat laboratuvarındaki hatalar: türleri ve sıklığı. Klinik Kimya. 1997;43(8):1348-51.
5. Aksun S, Erbak Yılmaz H. Doğru Ve Zamanında Tıbbi Biyokimya Laboratuvar Sonuçları ve Preanalitik Hatalar. STED. 2019;28(5):353-8.
6. Narayanan S. The Preanalytic Phase; An important Component of Laboratory Medicine. Am J Clin Pathol. 2000;113:429-52.
7. Plebani M. Errors in clinical laboratories or errors in laboratory medicine? Clin Chem Lab Med (CCLM). 2006;44(6):750-9.
8. Çokluk E, Tuncer FB, Şekeroğlu MR, ve ark. Numune Ret Nedenlerinin Pareto Analizi Eşliğinde Altı Sigma Düzeyinin Belirlenmesi. Türk Klinik Biyokimya Derg. 2020;18(1):33-41.
9. Türk Biyokimya Derneği Venöz Kan Alma Kılavuzu. Ankara. 2015 http://www.turkbiyokimyadernegi.org.tr/upload/48/Dosyalar/tmp//20183713168.pdf. (Erişim Tarihi: 08.06.2020)
10. Lippi G, Plebani M, Di Somma S, et al. Hemolyzed specimens: a major challenge for emergency departments and clinical laboratories. Crit Rev Clin Lab Sci. 2011;48(3):143-53.
11. Bozkaya G, Örmen M, Esenlik Ö. ve ark. Acil Servisin Kurtulamadığı Sıkıntı: Hemoliz. Türk Klinik Biyokimya Derg. 2016;14:166-71.
12. Global Preanalytical Scientific Committee. In vitro hemolysis: causes, prevalence, effects, measurement and solutions. http://www.specimencare.com/resource.aspx?IDX=11331 (Erişim Tarihi: 08.06.2020)
13. Küme T, Şişman AR, Özkaya A, ve ark. Acil servisten laboratuara gönderilen örneklere ait preanalitik hatalar. Türk Klinik Biyokimya Derg. 2009;7(2):49-55.
14. Kazmierczak SC. Laboratory quality control using patient data to ases analytical performance. Clin Chem Lab Med. 2003;41(5):617-27.
15. Nevalainen D, Berte L, Kraft C, et al. Evaluating laboratory performance on quality indicators with the six sigma scale. Arch Pathol Lab Med. 2000;124:516-19.
16. Plebani M, Lippi G. To err is human. To misdiagnose might be deadly. Clin Biochem. 2010;43(1):1-3.
17. Simundic AM, Bölenius K, Cadamuro J. et al. Joint EFLM-COLABIOCLI Recommendation for venous blood sampling: v 1.1, June 2018. Clin Chem Lab Med.2018;56(12):2015-38.
18. Parenmark A, Landberg E. To mix or not to mix venous blood samples collected in vacuum tubes? Clin Chem Lab Med. 2011;49:2061–3.
19. Lippi G, Salvagno GL, Montagnana M, ve ark.Influence of primary sample mixing on routine coagulation testing. Blood Coagul Fibrinolysis. 2007;18:709–11.