Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Bağlamında Türkiye’de Eğitim Alanında Yapılan Bilimsel Çalışmalar Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi

Kültür, bir toplumun yaşam tarzının, atalarından gelen örf, adet ve geleneklerinin, değerlerinin, bir başka ifadeyle o toplumun ürettiğinin toplamıdır. Milletlerin varlığını sürdürebilmesi ve kültürel mirasını koruyarak gelecek nesillere aktarabilmesi için kültürel değerlerinin farkında olması gerekmektedir. Yirminci yüzyılın sonlarına doğru tüm dünyayı etkisi altına almaya başlayan küreselleşme, toplumları milli kültüründen uzaklaştırmaya ve tek tipleştirmeye doğru götürmektedir. UNESCO’nun 32. Genel Konferansında 17 Ekim 2003 tarihinde imzalanan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi ile bu konuya dikkat çekilmek istenmiştir. Bu sözleşme ile somut olmayan kültürel mirasın aktarılmasında taşıyıcı işlevi gören dille birlikte sözlü gelenekler, anlatımlar; gösteri sanatları; toplumsal uygulamalar, ritüeller ve şölenler; doğa ve evrenle ilgili bilgi ve uygulamalar; el sanatları geleneği somut olmayan kültürel miras olarak belirlenmiştir (Oğuz, 2013: 151-152).  Somut olmayan kültürel mirasın kaybolması konusunda evrensel bir kaygının olduğu belirtilerek konunun önemi hususunda farkındalığı artırmak ve yeni nesilleri bilinçlendirmek amacıyla taraf devletlerin dayanışma içerisinde bu mirasın korunmasına katkıda bulunması hedeflenmiştir. Türkiye, 2006 yılında bu sözleşmeye taraf devlet olmuştur. Bu çalışmada, Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi alanında, 2006 yılından günümüze kadar “eğitim” alanında yapılmış olan çalışmaların bibliyografyası sunulmuştur. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman tarama yöntemi kullanılmıştır. Tarama sonucunda elde edilen eserlerin dağılımına bakıldığında 3 lisansüstü tez, 25 makale, 10 bildiriye ulaşılmış olup çalışmada ayrıca lisansüstü üç tezin analizi yapılmıştır. Tespit edilen çalışmalar incelendiğinde somut olmayan kültürel mirasın korunması bağlamında milli duyarlılığın artırılması gerektiği ve eğitim-öğretim kurumlarında sistemli ve planlı bir  SOKÜM eğitimi verilerek bunun sağlanabileceği konusu, çalışmaların neredeyse genelinin ortak bir sonucu olduğu kanaatine varılmıştır.

A Bibliographical Study on The Scientific Studies on Safeguarding Intangible Cultural Heritage in Turkey

Culture is an accumulation of a society’s way of life; the traditions, customs and values it inherited, in other words everything that society produced. A society needs to be aware of its cultural values in order for it to survive and pass its culture unto the next generations by preserving it. Globalization, which began to be effective in the whole world since the end of the twentieth century has been leading societies away from their national culture into uniformity. The 32nd General Conference of UNESCO aimed at drawing attention to this issue by adopting the Convention to Safeguard Intangible Cultural Heritage on 17 October 2003. Through this convention, along with language, which is the vehicle of transferring intangible cultural heritage, oral traditions, narrations, performance arts, communal activities, rituals and festivals, activities concerning nature and the universe and handicrafts have been deemed intangible cultural heritages.  By announcing a universal concern of the loss of intangible cultural heritage, the convention aims at getting the interested countries to contribute to the safeguarding of this heritage in order to raise awareness and to inform the younger generations. Turkey became an interested country in 2006. This study presents a bibliography of the studies on intangible cultural heritage in the education field up to date. In this study, of the qualitative research methods the document scanning method was used. 3 theses, 22 articles and 7 oral presentations matched with the scans. When these studies were analysed, the common conclusion of almost all of them was that the national awareness in terms of intangible cultural heritage must be raised and that this can be achieved through a systematic and well-planned intangible cultural heritage education in the curriculum. 

___

  • Aral, A. E. (2016). “Hayat Bilgisi ve Halk Kültürü Dersleri Üzerinden Kültür Koruma Yaklaşımlarının Karşılaştırmalı Değerlendirmesi”. Millî Folklor, Yıl 28, Sayı 112, ss: 107-119.