Thomas Aquinas’ta Sanat: Güzel ve İyi

Estetik deneyimin nesnesi olan “Güzellik” ya da Latince söylenişiyle pulchritudo Thomas Aquinas tarafından kesin bir biçimde tanımlanır. Ona göre güzelliği meydana getiren üç koşul vardır ve bu koşullardan birinin bile eksikliği o şeyin çirkin olmasına yetecektir. Thomas Aquinas’ın integritas, proportio ve claritas olarak belirlediği bu koşullara yakından baktığımızda, aslında hepsinin hem formel olana hem de tözsel olana yönelik ikili bir yapısı olduğunu fark ederiz. Onun metinlerinde bu üç koşulun ancak biçimsel ve tinsel düzeylerde kendini gerçekleştirmesi ile güzelliğin zemininin sağlanabileceği görülür. Öte yandan “Güzellik”in, “İyi” yani bonum ile kurduğu ilişkiye bakıldığında bu iki kavramın Thomas Aquinas için özdeş olduğu anlaşılır. “Güzel”, “İyi” ve “Doğru” arasında tesis edilen bu birliğin temelinde her şeyin ondan türediği Tanrı vardır. Bununla birlikte Thomas Aquinas’daki, formun her zaman madde ile bağlantı içinde bulunması düşüncesi Aristotelesçi anlayışın devamıdır. Çünkü hem Aristoteles hem de Aquinas için form maddenin yardımı olmaksızın çeşitli bireyleri açıklayamaz. Aquinas’a göre bireyleşmenin ilkesi (individuationis principium), materia signata adını verdiği maddedir. Bir sanatçının zihninde, üreteceği nesnenin ideası imge olarak bulunur ve o sanatçı bu imgeyi tözüne uygun bir biçimde ilineksel olarak düzenlediğinde madde ile formun sentezini ortaya koyar

Anahtar Kelimeler:

Thomas Aquinas, Sanat, Güzel, İyi, Estetik

Art in Thomas Aquinas: The Beautiful and the Good

Beauty, or in its Latin version, pulchritudo, as the object of the aesthetic experience is defined precisely by Aquinas. According to him there are three conditions which constitute Beauty, and even if only one is missing, that would be enough for ugliness of the object. If we look closely into these conditions determined by Aquinas as integritas, proportio and claritas we notice that all of them in fact have a dual structure directed towards both the formal and the substantial. In his texts we see that the basis of beauty is established only through the self-realization of these three conditions in formal and spiritual levels. On the other hand if we consider the relationship Beauty has with Good, i.e. bonum, we note that both of these two concepts are the same for Aquinas. On the basis of this unity established among Beautiful, Good and True, there is God from which everything is derived. Besides, the view that form is always related to matter in Aquinas comes from the Aristotelian thought. Because for Aristotle, as well as for Aquinas, form cannot explain diverse individuals without the help of matter. For the latter the principe of individualization (individuationis principium) is matter that he calls materia signata. In the mind of an artist, the idea of the object which he is to produce is present as an image, and when the artist arranges this image in accordance with its substance in an accidental manner, he sets forth the synthesis of matter and form.

Keywords:

Thomas Aquinas, Art, Beautiful, Good, Aesthetics.,

PDF

___

AKARSU, Bedia. Felsefe Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. 1975.
ARISTOTALES. La Métaphysique. Çev. Jules Barthélemy-Saint-Hilaire. Paris: Agora. 2004.
ARISTOTALES. Traité De L’Âme. Çev. Jules Barthélemy-Saint-Hilaire. Paris: Librairie Philosophique de Ladrange. 1923.
ECO, Umberto. Art et Beauté Dans L’Esthétique Médiévale. Çev. Maurice Javion. Paris: Édition Grasset&Fasquelle. 1997.
ECO, Umberto. Le Problème Esthétique chez Thomas d’Aquin. Çev. Maurice Javion. Paris: PUF. 1993.
D’AQUIN, Thomas. 2014. Commentaire de Saint Thomas d’Aquin sur « Les Noms Divins » de Denys le Mystique. C.4, 7, Çev. Serge Pronovost, Neuville, http://docteurangelique.free.fr/bibliotheque/ opuscules/85CommentaireNomsDivinsSaintDenis.htm, erişim tarihi: 25.07.2016.
D’AQUIN, Thomas. Commentaire Du Traité De L’Âme D’Aristoteles. Çev. Jean-Marie Vernier. Paris: Librairie Philosophique J.Vrin. 1999.
D’AQUIN, Thomas. 2004. De Principii Naturae, Editions Louis Vivès (1857), Édition numérique, http://docteurangelique.free.fr/saint_thomas_d_aquin/oeuvres_completes.html, erişim tarihi : 25.03.2016
D’AQUIN, Thomas. 1996. L’Être et L’Essence, Çev. Alain de Libera, Cyrill Michon. Editions du Seuil. Paris. http://remacle.org/bloodwolf/philosophes/Aristote/ame2.htm, erişim tarihi: 25.03.2016.
D’AQUIN, Thomas. Somme Contre Les Gentils. GF Flammarion. Çev. Cyrille Michon. Paris: Vincent Aubin et Denis Moreau. 1999.
D’AQUIN, Thomas. Somme Théologique, Çev. Aimon-Marie Roguet, Cerf. 1984.
D’AQUIN, Thomas. 2012. Sur La Vérité. III, 1. Fransa, http://docteurangelique.free.fr/ bibliotheque/questionsdisputees/questionsdisputeessurlaverite.htm, erişim tarihi: 25.03.2016
GAFFIOT, Félix. Dictionnaire Latin-Française. Paris: Hachette. 1934.
HARPER, Douglas. Online Etimology Dictionary. http://www.etymonline.com/index.php?searc h=cosmos&searchmode=none. erişim tarihi: 25.03.2016
KABAAĞAÇ, Sina, Alova, Erdal. Latince-Türkçe Sözlük. İstanbul: Sosyal Yayınları. 1995.
SCHÜTZ, Ludwig. 2006. Thomas-Lexikon, “claritas” maddesi. 3. Auflage von Enrique Alarcón vorbereitet Pamplona, Universität von Navarra, http://www.corpusthomisticum.org/tlc. html#claritas, erişim tarihi : 25.03.2016
DE WULF, Maurice. Philosophy and Civilization in the Middle Ages. New Jersey: Princeton University Press. 1924.
PANOFSKY, Erwin. Gotik Mimarlık ve Skolastik Felsefe. Çev. Engin Akyürek. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 1995.
PLATON. Œuvre Complètes “Parménide”, III. Çev. Émile Chambry. Paris: Librairie Garnier Frères. 1950.
PLATON. Œuvre Complètes “La République”, VII. Çev. Léon Robin. Paris: Bibliothèque de la Pléiade. 1940.
PLATON. Timaios. Çev. Erol Güney, Lütfi Ay. Cumhuriyet. 2001.
Tüm latince orijinal metinler http://www.corpusthomisticum.org, erişim tarihi: 26.08.2016