KIBRIS’TA ÇANAKKALE, ÇANAKKALE’DE KIBRIS VE BİLİNMEYENLER ÜZERİNE BİR BAKIŞ

Birinci Dünya Savaşı sırasında İngiltere savaşa girmesi ve bunun ardından Osmanlı İmparatorluğuna savaş açmasının hemen ardından bütün bu faaliyetlerden uzak kalmış gibi görünen Kıbrıs adası da bir anda kendisine savaşın içinde yer bulur. Kıbrıslı Rumların Enosis mücadelesine karşı koymaya çalışan Kıbrıslı Türkler bir yandan böyle bir mücadele verirken, diğer yandan da Anadolu’ya yardım etme telaşı içindedirler. Tam bu sırada ve özellikle de 1916 Ekim ayından itibaren Kıbrıs adası savaşın çok farklı bir yönüyle de karşılaşır. Çanakkale cephesinde İngilizler tarafından esir alınan Türk askerleri bu tarihten itibaren Kıbrıs’ta Karakol isimli bölgede inşa edilen esir kampına getirilirler. Aynı dönem içinde İngiltere’nin sağladığı altyapı, lojistik destek ve müsaade sonrasında Fransızlar da burada Ermenileri askeri eğitimden geçirmek üzere bir kamp açarlar. Ermeni Doğu Lejyonu’nun Mısırdan sonraki ikinci safhası böylece Kıbrıs’ta başlar. Kıbrıslı Türkler de toplum liderleri vasıtasıyla bir yandan Rumlara karşı mücadele etmeye çalışırken, diğer yandan İngiliz baskılarına ve sıkıyönetim uygulamalarına karşı mücadele verirler ve esirleri kurtarmak için girişimlerde bulunurlar. Aynı günlerde İngiltere ve Fransa’nın adadaki bütün askeri faaliyetleri önce Adana, daha sonra da Taşucu’nda konuşlandırılan 4. Tayyare Bölüğü tarafından yapılan keşif ve istihbarat uçuşlarıyla çok yakından takip edilir. Fransızların Ermeniler için açtığı kamp 1921 yılında Ankara Anlaşmasıyla beraber, İngilizlerin Çanakkale’den getirdiği Türk savaş esirleri için açtığı bu kamp 1923 yılında kapatılır.

A View of Dardanelles in Cyprus, Cyprus in Dardanelles and Mysteries

As soon as Ottoman Empire took part in World War I, then the British government declared war against Ottoman Empire confiscating some warships in England. Meanwhile, the island, Cyprus was supposed to be far away from the war itself, on the other hand, the reality was not so. Not only the British government but French government was also interested in Cyprus. British government established a POW camp in the area named Karaolos, and France established another military camp so as to train the Armenians gathered from all around the world but mostly from Anatolia. British administration collected the prisoners of war mostly captured in Gallipoli in Karaolos camp. Having established French Armenian military camp in the vicinity of Karaolos British POW camp, French history opened a new page for the Legion D’Orient firstly originated in Egypt in 1916. Therefore opening a new training camp for the Armenians in Cyprus was supposed to be the second stage of Legion D’Orient for France. The Armenians trained in this camp by the French officers were all given missions of ambush, reconnaissance, intelligence, and assault in Adana area, as mostly known Cilicia. On the other hand, Turkish Cypriots trying to struggle against Grek Cypriots’ efforts on the way of Enosis make another effort to help and supply assistance for Anatolia as well as helping the Turkish prisoners of war captured in Gallipoli by British forces. British POW camp, French Armenian camp, Greek Cypriots’s efforts to unite Cyprus with Greece, Turkish Cypriots’ efforts to help Turkish people in Anatolia, and to help the prisoners of war in Karaolos are all interwoven in Cyprus, and the daily life turns to be very sophisticated, hazardous, and challenging for Turkish people relating to British pressure and martial law, in particular, subsequent to October 1916. Taking British Prisoner of War camp in Cyprus and French Armenian camp in the same area into consideration, Ottoman administration also tried to take precaution against them and deployed 4. Aviation Company to Adana, and to Taşucu then. The photographs and the intelligence reports taken and gathered by 4. Aviation Company were of great importance for intelligence and the reconnaissance activities in Anatolia. French Armenian camps were all closed just after Ankara Agreement in 1921, and British POW camp was closed down in 1923.