Kıbrıs kurt baba/kutup baba yatırı ve anadolu Türk halk inanmalarında yeni bulgular

İnceleme metninde Kıbrısta yatmakta olan Kurt Baba/Kutup Baba yatırı halk inanmaları bakımından ele alınmış, şahsın dönemi ve mezarının fizikî konumuna dair bilgi verilerek, kısa bir tanımlama yapıldıktan sonra; halk inanmalarında kurt kültüne dair bazı açıklamalar yapılarak inceleme konusu olan Kurt Baba/Kutup Baba ile bu bulguların karşılaştırılmalarına geçilmiştir. Böylece tasavvufta yer alan kutup ve mitolojik boyutu da bulunan atalar kültünün bir uzantısı durumunda olan baba kültü üzerinde, yerel bulgulardan hareketle durulmuştur. Sonuç olarak Kurt Baba/Kutup Baba etrafında Kıbrısta oluşmuş halk inanmalarının Türk kültür coğrafyasının sair yerlerinde yaşamakta olan aynı konulu inançlarla farklılık içermediği kanaatine varılmıştır.

Cypriot wolf dad / dad pole entombed saint and new findings of anatolian folk beliefs

In the research paper, the Cypriot Kurt/Kutup Baba entombed saint was analyzed in terms of folk beliefs. After a short description providing the physical location of the tomb and giving some explanations about wolf culture in folk belief, a comparison of these findings and Kurt/Kutup Baba is made. In this way, Baba culture is analyzed in the light of local findings as an extension of the culture of Kutup in Sufism and culture of ancestors which has a mythological dimension. As a result, it was concluded that folk beliefs about Kurt/Kutup Baba in Cyprus doesn t differ from similar beliefs on the same topic in several Turkish culture geographies.

PDF

___

Ali Murat Aktemur, Çıldır Kaleleri, www.yasarkalafat.info
Emel Alev, Ayvan Âleminde Gaşgır, Kalgay, S. 66, Ekim-Kasım-Aralık 2012
Mustafa Haşim Altan, Kültür Mirası Eserlerimiz ve Beklentilerimiz, Birlik Gazetesi, 30 Kasım 1988 zikreden
Ergin Ayan, Tarihi Kaynaklar Işığında Börte Çine ve Alan Kuva Efsaneleri 1, Orkun Dergisi, S. 85, Mart 2005, s. 3436.
Tuncer Bağışkan, Kıbrısta Osmanlı Türk Eserleri, 2005, s. 294295.
Hasen Mahmut oğlu Bayati, Cami-Cem Ayin, Bakı, 2011,
Mehmet Bayraktar, Bilinmeyen Bir Türk Ulusu Kayanîler, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara,2012, s. 130
Bülent Bayram Oğuz Epik Anlatıları ve Çuvaş Alp Hikâyelerinde Kutsal Kurt ve Tepegöz, Türk Dünyası İncelemeleriDergisi, Yaz, 2006.
Burhanettin Baykurt, Ankara Akıncı Ovası Tarihi ve Kültürü, Ankara, 2003, s. 166.
Uğurol Barlas, Anadolu Düğünlerinde Büyüsel inanmalar, Halk Eğitim Yayınları, Karabük, 1974.
Mehmet Çeribaş, Kırgız Türklerinin Destancılık Geleneği ve Er Soltanay Destanı, Türk Edebiyat Araştırmaları, Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü Ankara, 2011
Mahmut İslamoğlu, Kıbrıs Türk Kültür ve Sanatı, Araştırma-İnceleme Yazıları Tebliğler, s. 148, zikreden Tuncer Bağışkan, Kıbrısta Osmanlı Türk Eserleri, 2005, s. 294295.
İbrahim Kafesoğlu, Eski Türk Dini, Ankara, 1980.
Yaşar Kalafat, Bulgaristanda Türk Halk Folkloru Sempozyumu ve Bulgaristan Gezi Notları, Prof.Dr. Haluk Karamağaralı Armağanı, Ankara 2002 s. 153184.
Yaşar Kalafat, Yozgat Örnekleri İle Anadolu İnanç Coğrafyasında Kurt-Kudret Helvası, Bozok, S.89, Mayıs 2011, s. 813.
Yaşar Kalafat, Türk Halk İrfanında Kurt, Berikan, Ankara, 2008, s. 113129.
Yaşar Kalafat, Sözlü Edebiyatımızda Bursa Yöresi Örnekleri İle Kurt I, Bursa II. Halk Kültürü Sempozyumu, Cilt II, Bursa, 2005, s. 415423.
Yaşar Kalafat, Kurt İle İlgili Türkeçarelerde/Halk Tababetinde İnanç ve Uygulamalar, 1.
Uluslararası Türk Tıp Tarihi Kongresi, 10. Ulusal Türk Tıp Tarihi Kongresi Bildiri Kitabı, Uludağ Üniversitesi Deontoloji ve Tıp Tarihi, (2024 Mayıs 2008) C.I-II, s. 15321538.
Yaşar Kalafat, Osmanlıdan Günümüze Sivas Alevilerinde Kurt Kültü, Osmanlı Döneminde Sivas Sempozyumu Bildirileri (2125 Mayıs 2007), Sivas Valiliği İl Kültür Müdürlüğü, Sivas 2007, s.6777.
Yaşar Kalafat, Dedem Korkut Kültür Ellerinde Adlanma, Prof Dr. Ahmet Bican Ercilasun Armağanı, Ak Çağ, Ankara 2008, s.520541.
Yaşar Kalafat, Yaşayan Eski Türk İnançları İtibariyle Türk Mitolojisi ve Prof.Dr. Bahaeddin Ögel, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 8. 2009.
Osman Mert, Kars Dokumaları Üzerinde yer alan Kültürel ve Epiğrafik Ögeler, Uluslararası Kaşgardan Endülüse Türk İslam Şehirleri Sempozyumları, Gazi Kars Şehrengizi Bildiri Kitabı, 2931 Ekim 2011 s. 285302.
Coşkun Mutlu, Yusuf İle Zileyha (Sen Ettin Aklımı Zail), Ankara, 2012 s. 131136..
Eunkyung Oh; Mamatgul Joreyev, Alpamış Destanında Baysın Kelimesinden Görünen Kurt Totemi, Türkiyat Araştırmaları, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, S. 11, Güz 2011, s. 151157.
F. Sema Barutcu Özönder, Türkler Ne zaman Bir Millet idi? Kök Araştırmalar, Cilt 1, S. 2, Güz 1999, s.65
Esger Qedimov, Şumerlerin Bilqamış, Destanı ve Azerbaycan Türklerinin Folkloru (Ders Vesaiiiti), Bakı, 2011, s. 49.
Gürsoy Solmaz, Cumhuriyetin 1. Yıl Kutlamalarına Giderken Şehit Edilen Halil Karakurt Bey, Serhat Kültür, Ekim 2003, s. 17.
İsmail Uçakcı, Orta Anadolu Halk Kültürü, Ankara Ticaret Odası Yayını, Ankara, 2003, s. 99.
Kaynak kişi: Harid Fedai, Araştırmacı, Yazar, Edebiyatçı.