İMGENİN HAYALETLERİ: YAZAR MÜZELERİNDEN BELLEK ATLASI’NA

Bu yazıda, imge kavramının olası tanımlarını -ya da imgenin hallerini- tartışmaya açarken Gilles Deleuze’ün sanat göstergelerinin ideal özü olarak betimlediği duygu ve hakikat durumunun aslında imgede tezahür ettiğini göstermek amaçlanmaktadır. Deleuze’ün Proust ve Göstergeler kitabında edebiyat üzerinden kavramlaştırdığı sanat göstergelerinin görsel kültür alanındaki yansımaları için Orhan Pamuk’un Çukurcuma’daki Masumiyet Müzesi ve Aby Warburg’un Bilderatlas’ının (Bellek Atlası) eleştirel bir yakın okuması yapılacaktır. Bu iki eseri seçme nedenimi, hem Marcel Proust’un Kayıp Zamanın İzinde eseriyle olan tematik benzerlikleri hem de bellek ve imge arasında kurdukları ilişkinin niteliğinde görmek mümkündür. Masumiyet Müzesi’nin sanat tasarımcısı ile yapılan derinlemesine görüşme, sunulan argümanı desteklemek açısından niteliksel bir araştırma değeri de taşımaktadır.

THE GHOSTS OF IMAGE: FROM WRITERS’ MUSEUMS TO THE MNEMOSYNE ATLAS

In this paper we aim, by opening up to exploration the possible definitions or aspects of the concept of image, to demonstrate that the state of emotion and the truth described by Gilles Deleuze as the ideal essence of signifiers of art is in fact manifested in the image. As samples in visual culture of embodiement of art signifiers as conceptualized through literature in Deleuze’s book Proust and Signs, we employ critical close analysis to Orhan Pamuk’s Museum of Innocence in Cukurcuma and Aby Warburg’s Bilderatlas (Memory Atlas). The rationale behind this selection is motivated both by their thematic similarities with Marcel Proust’s In Search of Lost Time and by the qualities of the relationship they establish between memory and image.The in-depth interview conducted with the art director of the museum, Kıymet Daştan puts forth a qualitative resarch value.

PDF

___

Agamben, G. (1996). Potentialities: Collected Essay in Philosophy Stanford. CA: Stanford University Press.
Agamben, G. (1998). Image et Mémoire. (M. Dell’omodarme, S. Doppelt, G. Tiberghien, Çev.). Paris: Gallimard.
Akay, A. (2009). Sanat Tarihi: Sıradışı Bir Disiplin. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Aristoteles. (2000). Fizik. (S. Babür, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Bergson, H. (1970). Matiere et mémoire. Paris: PUF.
Bredekamp, H. (2003). A Neglected Tradition? Art History as “Bildwissencschaft”. Critical Inquiry, (29), 418-428.
Borges, J. L. (2012). Bellek Funes [Ficciones]. (T. Uyar, F. Özgüven, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Borges, J. L. (1999). Kum Kitabı. (Y.E. Canpolat, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
David P. (Yapımcı) ve Cronenberg, D. (Yönetmen). (1983). Videodrome [Film]. Kanada: Canadian Film Development Corporation.
Daştan, K. Derinlemesine görüşme. 2013, Mayıs.
Debray, R. (1992). Vie et mort des images. Paris: Gallimard.
Deleuze,G. (2002). Proust ve Göstergeler (A. Meral, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Didi-Hubermann, G. (2007). L’image ouverte: Motifs de l’incarnation dans les arts visuels. Paris: Gallimard.
Didi-Huberman, G. (2011). La Condition des images. Frédéric Lambert (Der.), içinde, L’expérience des images (s. 83-107). Bry-sur-Marbe: INA Editions
Didi-Huberman G. (2020) Tarihin Özgür Gözleri (O. Türkay Çev.). Cogito, (97), 180-192. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Foster, K. (1976). Aby Warburg’s History of Art: Collective Memory and The Social Mediation of Images. Daedalus, (105), 169-176.
Griffiths, K., Marmot J. (Yapımcı) ve Gee, G. (Yönetmen). (2015). Innocence of Memories [Film]. İngiltere. Griffiths ve Marmot.
Halbwachs, M. (2018) Kollektif Bellek (Z. Karagöz, Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
Homeros. (2015). Odysseia (A. Erhat, A. Kadir, Çev.). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Husserl, E. (1973). Logical Investigations. London: Routledge.
Hutchings, P. (2010). Window Shopping with Kant and Duchamps. Literature & Aesthetics, (20), 24-30.
Kiesling, L. (2010). Proust’s Arabesk: The Museum of Innocence by Orhan Pamuk. [Orhan Pamuk’un Masumiyet Müzesi Eleştirisi] The Millions. Erişim 15 Şubat 2021, https://themillions.com/2010
Krauss,R. (1976). Video: The Aesthetics of Narcissisim. October, Sayı 1, Bahar, 50-64.
Kuru, A. Ş. (2017). Yetişkinler İçin Hayalet Öyküleri. Aby Warburg ve Pathosformel Sanat Tarihi. SDÜ Art-e Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 19, 1-37.
Lakshman N. (2010) Writing and Writing is My Happiness. [Orhan Pamuk ile Söyleşi] The Hindu Gazetesi. Erişim: 2 Şubat 2010, https://www.thehindu.com/opinion/interview//article61451059.ece
Latour, B. (2021). Biz Hiç Modern Olmadık (İ. Uysal, Çev.). İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
Mitchell, W.J.T. (2004). What do Pictures Want? The Lives and Loves of Images. Chicago ve Londra: The University of Chicago Press.
Özata Dirlikyapan, J. (2020). Masumiyet Müzesi’nin Sınırları: “Düşüncesiz” Nostalji ve Masumiyet’in Sınırları. Moment Dergi, 7 (1), 28-41. DOI: 10.17572/mj2010.12841.
Pamuk, O. (2012). Şeylerin Masumiyeti. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Platon. (1999). Timée. (Luc Brisson, Çev.) Paris: Flammarion.
Proust, M. (2001). Yakalanan Zaman (R. Hakmen, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Ricoeur, P. (2012) Hafıza Tarih Unutuş (M. E. Özcan, Çev.). İstanbul: Metis Yayıncılık.
Rifat, M. (2010). Bakış Açısı: Romana Yeni Öğeler Akıtma. Varlık Dergisi, Ocak, 61-63.
Stauth, G. ve Turner, B. (1992). Nostalji, Postmodernizm ve Kitle Kültürü Eleştirisi (M. Küçük, Çev.). Birikim Dergisi, 33, 62-69.
Stiegler, B. (1998). La Technique et le temps: La faute d’Epiméthée. Paris: Galilée.