Dilara Gökçen AKÇAY PAÇ, Demet ULUSOY BİNAN

Geleneksel Konut Dokusunun Korunmasına Yönelik Yaklaşım Önerisi: Geleneksel Tokat Evleri Halit Sokak, Bey Sokak, Beyhamam Sokak

Kültürel mirasın somut ve somut olmayan değerlerini kapsayan tarihi kentlerin geçmişten günümüze pek çok döneme tanıklık etmeleri ve bu dönemlere ait izler taşımaları onları önemli kılar. Tokat kenti tarihsel ve kültürel devamlılığı doğrultusunda kendi özgün kimliğini koruyabilmiş kentlerimizdendir. Kentte günümüze ulaşan anıtsal yapılar ve sivil mimarlık örnekleri farklı dönemlerin bütünselliği içinde kentin en temel kültürel çekirdeğini oluşturmaktadır. Geleneksel Tokat evleri için ayrıntılı belgeleme ve çözümleme çalışmalarının değerlendirilmesi ile belirlenen mimari özellikleri, koruma sorunları ve değerleri bağlamında kentin geleneksel konut dokusunun yer aldığı bir sokak üzerinden koruma yaklaşımına yönelik örnekleme yapılmıştır. Tokat kenti için kentsel ölçekte koruma amaçlı değerlendirme, koruma ve yönetim yaklaşımı geliştirilememiş olduğu yalnızca sokak ölçeğinde ön cephelerin onarımlarının yapıldığı bir koruma uygulama yaklaşımının gerçekleştiği tespit edilmiştir. Tokat kenti geleneksel konut dokusunda yer alan; Halit Sokak, Bey Sokak ve Beyhamam Sokak üzerinden irdelenen çalışmada Halit Sokak özelinde yapılan pilot çalışma ile korumadaki eksiklikler, koruma sorunları ve sebepleri incelenerek; korumada öncelikler bağlamında bir koruma anlayışı için öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tokat Evleri, Sivil Mimari, sokak sağlıklaştırma, koruma

Proposal Of Conservation Approach In Traditional Housing Areas: Traditional Tokat Houses

The fact that historical cities, which are important parts of cultural heritage, have witnessed various periods throughout the history has made these cities important settlement centres. With its historical and cultural diversity, the city of Tokat has managed to conserve its original identity. Monumental buildings and examples of civil architecture in Tokat form the most fundamental cultural core of the city within the diversity of different periods. A sampling have been made towards a conservation approach over a street consisting of traditional house fabric of the city in the context of identified conservation problems and values through the evaluation of detailed documentation and analysis works for traditional Tokat Houses. A holistic evaluation, conservation and management approach could not be developed at city scale. The conservation approach only included make-up applications in front facades of the houses under the disguise of rehabilitation, without defining priority areas for conservation in terms of durability and values of the houses through the use of detailed inventory, evaluation and analysis. Located in the traditional house fabric of Tokat city; Halit Sokak, Bey Sokak and Beyhamam Sokak examined in this study, Halit Sokak in the pilot study carried out in the deficiencies of conservation, conservation problems and reasons are examined; recommendations have been developed for a conservation understanding in the context of priorities in conservation.

Keywords:

Tokat Houses, Civil Architecture, Street Rehabilitation, Conservation,

PDF

___

Açıkel, Ali, “Tokat Sancağının İdari Durumu ve Nüfus Yapısı (1880-1907)”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Elazığ 2004, 14(2): 331-359
Anonim, “Tokat”, Yurt Ansiklopedisi, Cilt X, Anadolu Yayıncılık, İstanbul 1984, ss.7085Andreasyan, Hırand, “Eremya Çelebi’nin Yangınlar Tarihi”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, İstanbul 1974, 27: ss.59-84/61
Aksulu, Işık, “Kaybolan Bir Mirasın Ardından Tokat Kenti Ve Koruma Sorunları” , Osmanlı Mimarlığının 7. yy Uluslarüstü Bir Miras”, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, Tunç Matbaacılık, İstanbul 1999, ss. 343
Aktüre, Sevgi, “19. Yüzyıl Sonunda Anadolu Kenti Mekânsal Yapı Çözümlemesi”, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Baskı Atölyesi, Ankara 1978, ss.44/144-145/159
Akyüz, Abdurrahman; Yetişkin, Güven; İçen, Saliha; Teksarı, Yahya, “Tokat Merkez Ve İlçeleri Taşınmaz Kültür Ve Tabiat Varlıkları Envanteri”, Tokat Valiliği Yayını, Tokat 2010, ss:1-492
Arslanyan, Agop, “Adım Agop Memleketim Tokat”, Aras Yayıncılık, İstanbul 2012, ss.88/59-61
Binan Ulusoy, Demet, “Güzelyurt Örneğinde Kapadokya Bölgesi Yığma Taş Konut Mimarisinin Korunması İçin Bir Yöntem Araştırması”, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayını, Id No :75256, İstanbul 1994, ss.237-239
Binan Ulusoy, Demet, “Türkiye’de Çok Katmanlı Yerleşimlerde Tanımlama-Koruma Yaklaşımı Ve Öneriler: Bergama Örneği”, Tasarım+Kuram Dergisi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlık Fak. Yay., Issn: 13022636, İstanbul 2013, ss.9(16): 1-26
Canik, Baki, “Tokat’ın Depremselliği Ve Tarihte Geçirdiği Depremler”, Türk Tarihinde Ve Kültüründe Tokat Sempozyumu, Türkiye: Gelişim Matbaası, Ankara 1986, ss.245
Cinlioğlu, Halis Turgut, “Osmanlılar Zamanında Tokat”, 4. Cilt, Barış Matbaası, Tokat 1973, ss. 38/52/60
Çal, Halit., “Tokat Evleri”, I. Baskı, Kültür Ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1988, ss.30/32Çavdar, Necati, “XIX Yüzyıl Ortalarında Tokat’ta Katolik Ermeniler: Demografi-Ekonomi”, Yeni Türkiye, İstanbul 2014, ss.1(60): 457Kuntay, Orhan, “Tokat Kentinin Tarihsel Gelişmesi Ve İmar Planı Çalışmalarına Yardımcı Bir Araştırma”, Ktü-İnşaat Mimarlık Fakültesi Kent Ve Bölge Araştırmaları Enstitüsü Yayını, Trabzon 1982, ss.10-11
Ünver, Hasan, “Sokak Sağlıklaştırmanın Tanımsal Olarak İrdelenmesi”, Düzce Üniversitesi Bilim Ve Teknoloji Dergisi, Sayı 5, Düzce 2017, ss.97-98
Yavi, Ersal, “Tokat”, Güzel Sanatlar Matbaası A.Ş., İstanbul 1986, ss.99/101