Konutlarda Geleneksel Özelliklerin Modernist Tasarımlara Etkisinin Çevresel Sürdürülebilirlik Çerçevesinde İncelenmesi

Coğrafya, iklim, kültür ve teknoloji toplumların mimari üretimini doğrudan etkilemiştir. Bu etkiler önce geleneksel mimarilerin üretimini şekillendirmiştir. Endüstri devrimindeki gelişmeler sonrası mimari biçimlenişler, sürekli ve hızlı değişimlere açılmıştır. 19. Yüzyıl sonları ile 20. Yüzyıla tarihlenen ve modernizm olarak adlandırılan bu değişim, gelenekselden uzaklaşıp kendi biçimlerini tasarlamayı amaçlamıştır. Ancak tasarım kuramcıları, modernizmin gelenekselden doğrudan etkilendiği ile modernizmin tamamen yeni bir oluşum olduğu görüşü arasında ikiye ayrılmışlardır. Bu araştırma gelenekselin modernizme etkisi ile ilgili tartışmalara bir ışık tutabilmek amacıyla gelenekseli ve modernizmi şekillendiren parametreler ile bu parametrelerin etkilerini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Literatür araştırmalarında geçmişten günümüze ulaşabilen tasarım parametrelerinin konut yapılarında genelde değişmediği ve bu parametrelerin günümüzde çevresel sürdürülebilirlik kavramının içerisinde yer aldığı tespit edilmiştir. Bu nedenle geleneksel ve modernist tasarım ürünü konut yapıları, çevresel sürdürülebilirlik parametreleri üzerinden analiz edilmiştir. Literatürden derlenen bilgiler ve seçilen yapılar karşılaştırmalı analiz yöntemi ile incelenmiştir. Analiz sonuçları, geleneksel ve modernist tasarımların etkileşimi ile ilgili tartışmalara konut yapıları üzerinden çıkarımları ile ışık tutacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Geleneksel mimarlık, modernizm, modernist mimarlık, çevresel sürdürülebilirlik

Investigation of Traditional Features’ Effect on Modernist Designs in the Framework of Environmental Sustainability

Geography, climate, culture, and technology directly influenced the architectural production of societies. These effects first shaped the production of traditional architecture. After the developments in the industrial revolution, architectural formatting has been open to constant and rapid changes. These changes, dating back to the twentieth century and called modernism, aimed to move away from tradition and design with its forms. Design theorists divide between the view that modernism is directly influenced by tradition and that modernity is an entirely new formation. This research aims to identify the effects of these parameters with the parameters that shape tradition and modernism to shed light on the debates about the effect of modernization. In literature research, the design parameters that can be reached from the past to the present generally do not change in housing structures, and these parameters are included in the concept of environmental sustainability today. Therefore, traditional and modernist design product housing structures have been analyzed through environmental sustainability parameters. Information collected from the literature and selected structures were studied using the comparative analysis method. The results of the analysis will shed light on the discussions about the interaction of traditional and modernist designs with extracts from residents.

Keywords:

Traditional Architecture, modernism, modernist architecture, environmental sustainability,

PDF

___

Abu-Hammad, N. & Abu-Hammad, M. (2017). Sustainable design thinking: Adaptability, resilience, and productivity at the core of regionally responsive architecture. Architecture Research 2017, 7(3), 55-68, DOI: 10.5923/j.arch.20170703.01
Akdemir, E. & Aykal, F. D., (2021). Kadının mekandaki rolü ve yöresel konut mimarisine etkisi. Journal of Urban Culture and Management, 14(2), Summer 2021.
Aktuna, M. (2007). Geleneksel Mimaride Binaların Sürdürülebilir Tasarım Kriterleri Bağlamında Değerlendirilmesi: Antalya Kaleiçi Evleri Örneği (Unpublished Master's Thesis). Yıldız Technical University, İstanbul.
Architectural Digest. (2018). Ramkrishna House. Access Address (03.04.2023): https://www.architecturaldigest.in/content/iconic-house-ramkrishna-house-ahmedabad-charles-correa/
Arkitektuel. (2016). Le Corbusier, Villa Savoye, 1931. Access Address (27.03.2023): https://www.arkitektuel.com/villa-savoye-2/
Arkitektuel. (2017). Fallingwater Evi (Şelale Evi). Access Address (03.04.2023): https://www.arkitektuel.com/fallingwater-evi-selale-evi/
Arkitektuel. (2023). Farnsworth Evi. Access Address (03.04.2023): https://www.arkitektuel.com/farnsworth-evi/
Arkitera. (2013). Şevket Saatçioğlu Villası. Access Address (26.12.2022): https://www.arkitera.com/haber/gecmisin-modern-mimarisi-3-bogazici/
Artun, A. (2019). Bauhaus: modernleşmenin tasarımı. Skop Dergisi, No. 14. https://www.e- skop.com/skopdergi/bauhaus-modernlesmenin-tasarimi/4584
Artun, A. (2021). Modernizm Kavramı ve Türkiye'de Modernist Sanatın Doğuşu. İstanbul: İletişim Yayınları.
Bayraktaroğlu, B. & Arabacıoğlu, P. (2022). Kültürün yayılmasında mimarlığın yeri: “Bilge Mimar” Turgut Cansever. Journal of Architectural Sciences and Applications, 7 (2), 781-794. DOI: 10.30785/mbud.1158573
Bilir, M. B. (2019). Modernizmin Revizyonu Bağlamında Geleneğin İhyası (Unpublished Master's Thesis). Fatih Sultan Mehmet Vakıf University, İstanbul.
Bingöl, E. İ. (2018). İstanbul’un Modern Konutları. Mimar.ist Dergisi, Sayı 2018/2, p. 56-64.
Birol, G. (2006). Modern mimarlığın ortaya çıkışı ve gelişimi. Megaron, Mimarlar Odası Balıkesir Şubesi Dergisi, 3, 16.
Bozdoğan, S. (2009). Unutulmuş Bir Başka Sedad Eldem Çizgisi: Makine Çağına Karşı Lirik Bir Anadolu/Akdeniz Modernizmi. İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi Yayınları.
Büyükçam, F. S. & Eyüboğlu, H. (2022). An evaluation on the adaptive reuse of monuments with a focus on sustainability. Open House International, 48(1), pp. 81-99. https://doi.org/10.1108/OHI-03-2022-0072
Can, N. A. (2010). Weissenhofsiedlung Stuttgart Üzerinden Bir Dönem Mimarlık Üretimi Okuması (Unpublished Master's Thesis). Yıldız Technical University, İstanbul.
Canan, F., Kobya, H. B., Aköz, A. B. & Temizci, A. (2020). Vernaküler ve çağdaş mimarlık örneklerinin sürdürülebilirlik bağlamında karşılaştırmalı analizi: Antalya Kaleiçi ve Deniz Mahallesi örneği. Süleyman Demirel University Journal of Natural and Applied Sciences, No. 2, p. 256-266.
Ceylan, A. (2007). Yaşam Kalitesinin Arttırılmasında Kentsel Yeşil Alanların Önemi Ve Kentsel Dönüşüm İle İlişkilendirilmesi (Unpublished Master's Thesis). İstanbul Technical University, İstanbul.
Diyarbakır Hafızası. (2023). Diyarbakır Evi. Access Address (27.03.2023): https://diyarbakirhafizasi.org/cemil- pasa-konaginin-bir-sakini-olarak-tarih
Durukan, A., Ertaş Beşir, Ş, Koç Altuntaş, S. & Açıkel, M. (2021). Evaluation of sustainability principles in adaptable re-functioning: Traditional residences in Demirel Complex. Sustainability, 13, 2514.
IRNA. (2023). Yazd Evleri. Access Address (26.03.2023): https://tr.irna.ir/photo/83499104/Yezd-de-Sessizlik- Kulelerinden-kareler#gallery-3
Kıstır, M. R. & Kurtoğlu, D. (2018). Geleneksel konut mimarisinin sürdürülebilirlik bağlamında incelenmesi: Ayvalık ve Oxford evleri örneği. The Journal of Graduate School of Natural and Applied Sciences of Mehmet Akif Ersoy University, No 1, p. 83-90.
Kuru, Z. (2018). A Study on Vılla Type Housıng in Sayfiye Settlements: Dragos, Orhantepe Neıghbourhood As A Case Study (Unpublished Master's thesis). Yeditepe University, İstanbul.
Menteşe Prefecture. (2022). Özbekler House. Access Address (26.12.2022): http://mentese.gov.tr/ozbekler-evi
Muşkara, Ü. (2017). Kırsal ölçekte geleneksel konut mimarisinin korunması: Özgünlük. Selçuk University Journal of Faculty of Letters, (37), 437-448. DOI: 10.21497/sefad.328638
Omay Polat, E. E. & Can, M. C. (2008). Modern mimarlık mirası kavramı tanım ve kapsam. Megaron, Vol.3.
Özkan, S. (2005). Chandigarh’ı kutlama. Betonart Dergisi, Le Corbusier Special Issue (Summer-2005), p. 58-61.
Özyılmaz, H., Dağtekin, E. & Oğuz, G. P. (2008). Sivil toplum kuruluşları ve meslek örgütlerince mimarlık. Electronic Journal of Social Sciences, 7 (26), 206-222.
Payaslı Oğuz, G. & Işık, N. (2003). Tarihi Yapılardaki Doğal ve Yapay Aydınlatma Uygulamaları. 2. Ulusal Aydınlatma Sempozyumu Bildiriler Kitabı.
Saçık, K. (2018). Mimarlıkta Topoğrafya: Turgut Cansever Eserleri İle Safranbolu, Beypazarı Ve Odunpazarı Örnekleri (Unpublished master thesis). FSM University, İstanbul.
Şahin, F. & Satıcı, B. (2022). Biyofilik tasarım ve modern mimarlık kesişiminde bir değerlendirme: Carlo Scarpa Mimarlığı. Istanbul Commerce University Journal of Tecnologies and Applied Sciences, No. 2, p. 21-45.
Salt Research. (2022). Rıza Derviş Konutu. Access Address (26.12.2022): https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/79595
Ulubay, S. (2019). Erken Cumhuriyet Dönemi Türkiyesi’nde moderni millileştirme çabasının sorgulanması. Kent Akademisi, No. 2, p. 387-396.
Varolgüneş, F. K. (2021). Yerel/Vernaküler mimarinin sürdürülebilirlik bağlamında değerlendirilmesi: Geleneksel Bingöl konutları örneği. The Journal of International Social Research, 14(76), p. 286-300.
Wikipedia. (2023). Safranbolu Evi. Access Address (26.12.2022): https://tr.wikipedia.org/wiki/Safranbolu
Yavuz, V. A. (2010). Sürdürülebilirlik kavramı ve işletmeler açısından sürdürülebilir üretim stratejileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, No. 14, p. 63-86.
Yılmaz, E. (2019). Geleneksel Mimari Verilerin Sürdürülebilirlik Anlamında İncelenmesi: Hasankeyf Örneği (Unpublished Master Thesis). Gazi University, Ankara.