USÛL-İ CEDİT’TE OKUMA YAZMA ÖĞRETİMİ

Cedit Hareketi, 19. yüzyılda ortaya çıkan, kültür ve eğitim alanında birçok yenilikler getirmiş bir oluşumdur. Tiyatro, din, şiir, sanat ve fen bilimlerinde eserler vermekle birlikte ana faaliyet alanını okuma yazma öğretimi oluşturmaktadır. Betimsel olan bu çalışma tarama modelinde yapılmış ve veriler, doküman incelemesi yoluyla elde edilmiştir. Çalışmadaki veriler, hareketin en önemli ismi olarak kabul edilen Gaspıralı İsmail’in “Mektep ve Usûl-i Cedit Nedir?”, Rehber-i Muallimin Ya Ki Muallimlere Yoldaş” ve “Kıraat-i Türki” adlı kitaplarından elde edilmiştir. Bu kitaplara, Gaspıralı İsmail (Haz. Akpınar, 2014) adlı eserden ulaşılmıştır. Verilerin analizi sonucunda Usul-i Cedit’in kızların eğitimi, okul ve sınıfların fiziki şartları gibi konularda modern görüş ve uygulamalara sahip oldukları, öğrencilere eleştirel düşünme ve işlevsel okuma gibi becerileri kazandırabilecek nitelikte öğretim verdikleri belirlenmiştir. 000

Anahtar Kelimeler:

Usul-i Cedit, Okuma, Yazma, Öğretim, Yenilik.

PDF

___

AKYÜZ, Y. (1999). Türk eğitim tarihi. İstanbul: Alfa Yayınları. ARIKAN, M. (2004). Gaspıralı’nın Türk Dünyası’na Tesirleri. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 17(17). BENDRİKOV, K. (1960). Oçerki po istorii narodnogo obrazovaniya v Turkestane. Moskva: APN RSFSR. Aktaran KADYROV, M. (2014). Kırgızistan’da Ceditçilerin Eğitim Alanındaki Faaliyetleri. Dini Araştırmalar, 17(45 (15-12-2014)), 159-172. COŞKUN, R. 20. Yüzyıl Türk Aydınlanması: Türkİye’dekİ Turan ve Turan’dakİ Türkİye. Düşünce dünyasında türkiz siyaset ve kültür dergisi, 43. ÇAKMAK, C. (2014). İsmail Gaspıralı’nın Ceditçi Aydın Fatih Kerimî Üzerindeki Etkisi. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 11(4), 284-293. DEVLET, N. (1996). İsmail gaspıralı dönemi ve ruslarla uzlaşma. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 2(2). ERGİN, R. (2017). İsmail Gaspıralı Bey. Tarih ve İnsan Dergisi, 1(2), 34-48. GASPIRALI, İ. (2017). Eğitim Yazıları (Haz.: Yavuz Akpınar). İstanbul: Ötüken Neşriyat. GÜNGÖR, E. (2016). Kırgız matbuatının ortaya çıkmasında ceditçiliğin rolü. HTDIRALİYEV, D. (1998). Türkistan'da" cedit" hareketinin fikrî kaynakları ve abay. Ege Üniversitesi Türk Dünyası İncelemeleri, 2(2), 79-89. KADYROV, M. (2014). Kırgızistan’da Ceditçilerin Eğitim Alanındaki Faaliyetleri. Dini Araştırmalar, 17(45 (15-12-2014)), 159-172. KARASAR, N. (1994). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd. KARATAŞ, Z. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştirma Yöntemleri. Manevi temelli sosyal hizmet araştırmaları dergisi, 1(1), 62-80. KONCAK, I. (2013). Ceditçilik hareketi ve Türkistan-Osmanlı devleti ilişkileri. Çankırı Karatekin Üniversitesi Uluslararası Avrasya Strateji Dergisi, (2), 1. ÖZKAYA, Y. (2007). Đsmail Gaspıralı’nın Hoca-i Sıbyan Kitabı Hakkında Bazı Düşünceler. I. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Kurultayı–Bildiriler (9-15 Nisan 2006 Çeşme-Đzmir), 4. ÖZKAYA, Y. (2011). İsmail Gaspıralı’nın Kıraat-ı Türkî Adlı Eseri. Türkbilig/Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 12(22). ÖZTUNA, Y. (1986). Osmanli devleti tarihi (No. 1). İstanbul. Faisal Finans Kurumu. SAKLI, A. R. (2012). Osmanlı döneminde türk milliyetçiliği. SAKLI, A. R. (2016). Gaspıralı ismail bey ve kırım. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (53), 265-271. SARAY, M. (2003). Gaspıralı İsmail Bey’den Atatürk’e Türk Dünyasında Dil ve Kültür Birliği. İstanbul: Çantay Yayınevi. SÜMER, K. K. (2012). Ağır Yükle Uzun Yol: Kırım’da Ceditçilikten Milli Harekete. Düşünce Dünyasında Türkiz Siyaset ve Kültür Dergisi, 231. TÜRKYILMAZ, S. Usûl-i Cedit Eğitim ve Selim Sabit’in Elifba Risalesi. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, (17), 127-139. UZUN, T. (2001). İlk Türk Aydınlanma Hareketi: Ceditcilik ve İsmail Gaspıralı. YILMAZ Vurgun, S. (2014). Türkistan’da ceditçilik hareketinin etkisinde tiyatro.