HAFIZA AKTARIMI OLARAK TÜRK KORKUSU

Hafıza çalışmaları Türkiye’de henüz gelişmeye başlayan ilim alanlarından biri olsa da önemli bazı öncü çalışmalara sahip olmuştur. Bu alan hakikat arayışı cihetiyle kısmen Tarih ile ortaklık taşımakta ve dahi bir çeşit Tarih araştırması özelliğine sahip bulunmaktadır. Guruplar ve toplumların bir araya getirilmesi, harekete geçirilmesi yahut bu türden maksatlar ve kimi zaman duyulan ihtiyaçlar için orta koyulan anlatı ve uygulamalar muhatabı yahut maruz kalan insanları fiilen-zihnen kuşatmış olma özelliğini beraberinde getirmiştir. Bu maksatlar ve eylemler her zaman etik yahut yüce hedefler için değil birçok durumda maddî, siyasî, sosyal ve benzer getiri-kazançlar için ortaya koyulmuştur. Ancak her durumda gerisinde kültürel ve zihinsel anlayış ve arayışlar ağırlığı pek az da olsa etkide bulunmuş, dokusunda yer almış, öne çıkarılmıştır. Bu çalışmada da 14 ve 15. yüzyılda otoritesi sarsılmış bulunan Papalık kurum-devletinin Avrupa kıtası üzerindeki insanlar ile ortaklığı vurgulayan-hatırlatan maddi, siyasi sosyal olduğu kadar kültürel özellikleri-anlayışları öne çıkararak önceki yüzyıllarda oluşturulmuş bir belleği yeniden hatırlatan, bu bağlamda eyleme çağıran arayışları ele alınmaya çalışılmıştır. Yalnız Papalık değil çeşitli krallıklar da farklı maksatlarla yayılmış olan söylemi kullanmışlardır. İfade edildiği gibi bu arayışlar siyasi cihete sahip olsa da tarihsel kültürel kodları da oldukça baskın ve öne çıkarılan ciheti oluşturmuştur. Söz konusu dönemlerde oluşturulmaya çalışılan bu bellek yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti Devleti vatandaşları için oluşturulan belleklerden biri olma özelliğine sahip olmuştur.

___

  • Assmann, J. (2015). Kültürel Bellek. (Çev. Ayşe Tekin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Blight, D. (2005). “Bellek Patlaması: Neden ve Neden Şimdi?”. Zihinde ve Kültürde Bellek içinde (Çev. Yonca Aşçı Dalar), İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları Boyer, P. (2015). “Anılar Ne işe yarar: Hatırlamanın biliş ve kültürle ilgileri” Zihinde ve Kültürde Bellek içinde (Çev. Yonca Aşçı Dalar), İstanbul. Connerton, P. (2019). Toplumlar Nasıl Anımsar. (Çev. Alâeddin Şenel), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.