Türk kültür çevresinde ant

Türklerde kan kardeşliği ve ant içme geleneğinin köklülüğü ve tarihi süreç içinde sürekliliği çalışmada ortaya konulmaktadır. Türk kültür çevresinde kan kardeşliği ve ant içme geleneğinin ortaya çıkışından günümüze varlığı çalışmanın kapsam alanını göstermektedir. Arkeolojik buluntu ve yazılı belgeler değerlendirilmek suretiyle eskiden yeniye doğru kronolojik bir sıra takibi esas alınmaktadır. Kan kardeşliği, uzlaşma ve kargışa dayalı ant içme türlerinin eski olanından yeni olanına doğru bir sıra takip edilmektedir. Kronolojik açıdan kan kardeşliğine dayalı ant içmenin İskitlere kadar uzandığı görülmektedir. Uzlaşmaya dayalı andın ilk örneğine Asya Hunları’nda rastlanılmaktadır. Kargışa dayalı andın ise, Türk kültür çevresinde daha geç görülmeye başladığı anlaşılmaktadır. Kan kardeşliğine dayalı olanda karşılıklı iki kişi, kargışa dayalı olanda ise yalnız bir kişi ant içmektedir. Boylar ve devletler arasında gerçekleştirilenler de ise tarafların temsilcilerinin katılımıyla görkemli ant törenlerinin yapıldığı görülmektedir. İlk kez İskitlerde görülen kan kardeşliğine dayalı ant içme geleneği kısmî değişikliğe uğrayarak günümüze kadar ulaşmış bulunmaktadır. Aynı şekilde kargışa dayalı andın da günümüze kadar geldiği görülmektedir.

Oath in Turkish culture region

In the article under the traditions of blood brotherhood and oath taking in ancient Turks has been put forward in a historical perspective. The scope of the work comprises the emergence of these traditions and their continuity within the present Turkish cultural environment. They live in the present-day Turkish society with little innovation. A chronological method of scrutiny has been followed by using the archeological findings and written historical documents. Types of taking an oath such as blood brotherhood, reconciliation or calling down curses have been examined. The practice of blood brotherhood goes back to the Scythians. The initial examples of the oath of reconciliation were seen among the Asian Huns. Calling down curses on the other hand were seen in more recent times. There are at least two persons in the practice of blood brotherhood while in the practice of curse there is only one person who calls down curses upon himself/herself. Those blood brotherhood or reconciliation practices that took place between tribes or states used to be performed as gorgeous ceremonies in which only the representatives of the parties had participated.

PDF

___

Aksoy, Ömer Asım, vd., 1996, Tarama Sözlüğü, IV, İstanbul Türk Dil Kurumu Yayınları.
Arıkoğlu, Ekrem- Kuular, Klara, 2003, Tuva Türkçesi Sözlüğü, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
Arıkoğlu, Ekrem, 2005, Örnekli Hakasca- Türkçe Sözlük, Ankara, Akçağ Yayınları.
Banarlı, Nihad Sâmi, 2001, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, I-II, İstanbul, Milli Eğitim Basımevi.
Baskakov, Nikolai Aleksandrovich - T. M. Toşçakova, 1999, Altayca- Türkçe Sözlük, (Haz. E. Gürsoy Naskali- M. Duranlı), Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
Cemalüddin İbni Mühennâ, 2003, İbni- Mühennâ Lûgati, (Haz. A. Battal), Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
Caferoğlu, Ahmet, 1968, Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, İstanbul, Türk Dil Kurumu Yayınları.
De Groot, Johann Jacob Maria, 1921, Die Hunnen der Vorchristlichen Zeit, Berlin- Leipzig, Walter de Gruyter.
Durmuş, İlhami, 2002, “İskitlerin Kimliği”, Türkler, I, Ankara, Yeni Türkiye Yayınları, 620- 627. Ayrıca Bkz: Durmuş, İlhami, 2008, İskitler (Sakalar), Ankara, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları.
Ebert, Max, 1929, “Südrussland, Skytho- Sarmatische Periode”, Reallexion der Vorgeschichte, 13, 52- 114.
Ercilasun, Ahmet Bican, vd., 1991, Karşılaştırmaları Türk Lehçeleri Sözlüğü, I., Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları.
Grönbech, K., Kuman Lehçesi Sözlüğü, 1992, (çev. Kemal Aytaç), Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları.
Gökyay, Orhan Şaik, 2007, Dedem Korkudun Kitabı, İstanbul, Kabalcı Yayınevi.
Herodotos, 1991, Herodot Tarihi, (çev. Müntekim Ökmen), İstanbul, Remzi Kitabevi.
Hüsrev bin Abdullah, 2003, Ed- Düretü’l- Mudiyye Fil Lügati-t Türkiye, (Haz. R. Toparlı), Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
İnan, Abdulkadir, 1948, “Eski Türklerde ve Folklorda Ant”, A.Ü. Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Dergisi, VI/4, 279- 290. Ayrıca Bkz: İnan, Abdulkadir, 1987, “Eski Türklerde ve Folklorda Ant”, Makaleler ve İncelemeler, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 317- 330.
Kaşgarlı Mahmud, 1992, Divanü Lûgat-it Türk, (çev. Besim Atalay), I- IV, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
Liu Mau- Tsai, 1958, Die Chinesischen Nachrichten der Geschichte der Ost- Türken (Tu-küe), I, Wiesbaden, Otto Harrassowitz.
Lucianos, 1944, Seçme Yazılar, II, (çev. Nurullah Ataç), İstanbul, Maarif Vekaleti.
Mackerras, Colin, 1968, The Uighur Empire (744- 840) According to The T’ang Dynastie Histories, Canberra, Centre of Oriental Studiesi the Australian National University.
Moğolların Gizli Tarihi (MGT), 1995, (çev. A. Temir), Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Orkun, Hüseyin Namık, 1937, “Eski Türklerde Andlaşma”, Yücel, 97- 100.
Orkun, Hüseyin Namık, 1946, Türk Tarihi, II, Ankara, Akba Kitabevi.
Ögel, Bahaeddin, 1981, Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi, II, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları.
Pekarskiy, Eduard Karoviç, 1945, Yakut Dili Sözlüğü, İstanbul, Ebüzziya Matbaası. Ayrıca Bkz. Vasiliev, Yuriy, 1995, Türkçe- Sahaca (Yakutça) Sözlük, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
Rolle, Renate, 1980, Die Welt der Skythe, Frankfurt, Verlag C.J. Bucher.
Roux, Jean- Paul, 1994, Türklerin ve Moğolların Eski Dini, (çev. A. Kazancıgil), İstanbul, İşaret Yayınları.
Skvortsov, M. İ., 1982, Çuvaşsko- Russkiy Slovar, Moskova.
Şeşen, Ramazan, 1985, İslam Coğrafyacılarına Göre Türkler ve Türk Ülkeleri, Ankara, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
Yazıksız, Necip Asım, 1316, Türk Tarihi, İstanbul, Feridiye Matbaası.