Sibel YEŞİLDERE İMRE, Elif ÖKMEN, Büşra BOZKURT

ORTAOKUL MATEMATİK DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMLARINDAKİ PROBLEM ÇÖZMEYE İLİŞKİN AÇIKLAMALARIN SOSYOMATEMATİKSEL NORMLAR ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ

Bu nitel araştırmada, Türkiye'de 1926 ile 2018 yılları arasında uygulanan Ortaokul Matematik Dersi Öğretim Programlarında yer alan problem çözmeye ilişkin açıklamalar, sosyomatematiksel normlar çerçevesinde incelenmektedir. Araştırmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın veri kaynağını oluşturan on Matematik Dersi Öğretim Programı’ nda yer alan problem çözmeye ilişkin açıklamalar veri kodlama formuna yazılmış ve kodlanmıştır. Kodlar anlamlı birimler halinde sınıflandırılarak ve problem çözmeye ilişkin literatürde yer alan sosyomatematiksel normlar dikkate alınarak elde edilen kategoriler doğrultusunda inceleme yapılmıştır. Araştırma sonucunda Matematik Dersi Öğretim Programlarında problem çözme aşamalarının her birine ilişkin sosyomatematiksel normun yer aldığı, en fazla sosyomatematiksel normun problem çözme aşamalarından ‘problemi çözme’ adımında ortaya konulduğu belirlenmiştir. Problem çözmeye ilişkin beklenen sosyomatematiksel normlara işaret eden açıklamalara en fazla yer veren öğretim programlarının 1949, 2005 ve 2013 yılı programları olduğu görülmüştür. Matematik Dersi Öğretim Programlarında genelde problem çözme becerisini destekleyici normların oluşmasını sağlayan açıklamaların yer aldığı, sadece 2018 yılı Matematik Dersi Öğretim Programı’ nda bulunmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

sosyomatematiksel normlar, problem çözme, ortaokul matematik dersi öğretim programları

INVESTIGATING THE EXPLANATIONS IN MIDDLE SCHOOL MATHEMATICS CURRICULA DOCUMENTS WITHIN THE FRAMEWORK OF SOCIO-MATEMATICAL NORMS

The study was designed with document analysis method. Explanations on problem solving in the ten Mathematics Curriculums, which constitutes the data source of the research, were written in the data coding form and coded. The codes were classified into meaningful units and analyzed in accordance with the categories obtained by considering the sociomathematical norms in the literature on problem solving. As a result of the research, it was determined that the sociomathematical norms related to the problem solving steps are included in the curricula documents, and the most sociomathematical norms are revealed in the 'problem solving' step, which is one of the problem solving stages. It was seen that the curriculums that included the explanations indicating the expected sociomathematical norms regarding problem solving were the 1949, 2005 and 2013 curricula documents. It has been determined that there are explanations that provide the formation of norms that support problem solving skills in the curricula documents, but they are not only included in the 2018 Curriculum.

Keywords:

sociomathematical norms, problem solving, middle school mathematics curriculum,

PDF

___

ARGÜN, Z., ARIKAN, A., BULUT, S. & SRIRAMAN, B. (2010). A brief history of mathematics education in Turkey: K-12 mathematics curricula. ZDM Mathematics Education, 42: 429–441.
ARIAV, T. (1986). Curriculum analysis and curriculum evalualation: A contrast. Studies in Educational Evaluation, 12, 139-147.
BAYRAKDAR ÇİFTÇİ, Z., AKGÜN, L. & DENİZ, D. (2013). Dokuzuncu sınıf matematik öğretim programı ile ilgili uygulamada karşılaşılan sorunlara yönelik öğretmen görüşleri ve çözüm önerileri. Anadolu Journal of Educational Sciences, 3(1), 1-21.
CEYLAN, M. (2018). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin çoklu zekâ algıları ve matematik öğretim programında yer alan alana özgü problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
COBB, P. & YACKEL, E. (1996). Constructivist, emergent, and sociocultural perspectives in the context of developmental research. Educational Psychologist, 31(3/4), 175-190.
COBB, P., GRAVEMEIJER, K., YACKEL, E., MCCLAIN, K., & WHITENACK, J. (1997). Mathematizing and symbolizing: The emergence of chains of signification in one first-grade classroom.In D. Kirshner, & J. A. Whitson (Eds.), Situated cognition, social, semiotic, and psychological perspectives (pp. 151–233). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
CRESWELL, W. J. (2009). Research design qualitative, quantitative and mixed methods approaches. USA: Pearson International Edition.
ÇAKIR, A. & AKKOÇ, H. (2020). Examining socio-mathematical norms related to problem posing: A case of a gifted and talented mathematics classroom. Educational Studies in Mathematics, 105, 19–34.
ÇELİK ÖZALTUN, A. & BUKOVA GÜZEL, E. (2016). Bir matematik öğretmenin ders imecesi boyunca öğrencilerin düşüncelerini ortaya çıkaracak soru sorma yaklaşımları. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, Vol.7 No.2 (2016), 365-392.
ÇİFTÇİ, O. & TATAR, E. (2015). Güncellenen ortaöğretim matematik öğretim programı hakkında öğretmen görüşleri. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 6(2), 285-298.
DEBELLIS, V.A. & GOLDIN, G.A. (1997). The affective domain in mathematical problem solving. In 21th Annual Meeting of the International Group for the Psychology of Mathematics Education (pp. 209–216). Lahti, Finland, University of Helsinki.
DEMİREL, Ö. (2012). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme (19. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık. ERLANDSON, D. A., HARRIS, E. L., SKIPPER, B. L. & ALLEN, S. T. (1993). Doing naturalistic inquiry: A guide to methods. Beverly Hills, CA: Sage.
GÜRBÜZ, R. & GÜLBURNU, M. (2013). 8. sınıf geometri öğretiminde kullanılan Cabri 3D'nin kavramsal öğrenmeye etkisi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 4(3), 224-241.
KAZEMI, E. & STIPEK, D. (2001). Promoting conceptual thinking in four upperelementary mathematics classrooms. The Elementary School Journal, 102, 1, 59-80.
KAZEMI, E., HUBBARD, A., ELLİOTT, R., CARROLL, C., & MUMME, J. (2007). Doing mathematics in professional development: Theorizing teacher learning with and through sociomathematical norms. In PME 29 (pp. 796–803). Stateline, NV: University of Nevada, Reno.
KESKİN, A. (2020). Öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlık düzeylerine yönelik algılarının belirlenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
KONUKOĞLU, L., AĞAÇ, G. & ÖZMANTAR, M. F. (2019). Cumhuriyet dönemi ilkokul matematik dersi öğretim programlarının matematik okuryazarlık perspektifinden incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 79-99.
LESTER, F.K. (1994). Musings about mathematical problem solving research: 1970–1994. Journal for Research in Mathematics Education, 25, 660–675.
LEVENSON, E & TIROSH, D & TSAMIR, P. (2009). Students’ perceived sociomathematical norms: The missing paradigm. Journal of Mathematical Behavior, 28, 171-187.
MERRIAM, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (Çev. Ed. S. Turan). Ankara: Nobel.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI (1949). Ortaokul programı. Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
MİLLÎ EĞİTİM GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞI (1977). Ortaokul programı. Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TALİM VE TERBİYE KURULU BAŞKANLIĞI (1990). İlköğretim matematik dersi programı. Ankara: MEB Yayınları.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TALİM VE TERBİYE KURULU BAŞKANLIĞI (1998). İlköğretim okulu matematik dersi öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TALİM VE TERBİYE KURULU (2005). İlköğretim matematik programı. Ankara: MEB Yayınları.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TALİM VE TERBİYE KURULU BAŞKANLIĞI (2013). Ortaokul matematik dersi (5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TALİM VE TERBİYE KURULU BAŞKANLIĞI (2018). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara, MEB Yayınları.
NICOL, C.C. & CRESPO, S.M. (2006). Learning to teach with mathematics textbooks: How preservice teachers interpret and use curriculum materials. Educational Studies in Mathematics, 62, 331-355.
ÖZÇELİK, D.A. (2014). Eğitim programları ve öğretim (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
ÖZMANTAR, M.F., BİNGÖLBALİ, E., DEMİR, S., SAĞLAM, Y. & KESER, Z. (2009). Değişen öğretim programları ve sınıf içi normlar. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 1-23.
POLYA, G. (1957). How to solve it: a new aspect of mathematical method. Garden City: Doubleday.
REYHAN, Ö.G. (2018). İlköğretim Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Yaratıcı Düşünme Eğilimleri, Problem Çözmeye Yönelik Algıları ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
SCHOENFELD, A. H. (1992). Learning to think mathematically: Problem solving, metacognition and sense-making in mathematics. In D.A. Grouws (Ed.), Handbook for research on mathematics teaching and learning (pp.334–370). New York: Macmillan Publishing Company.
SENGUPTA-IRVINGA, T. & AGARWAL, P. (2017). Conceptualizing perseverance in problem solving as collective enterprise. Mathematical Thinking and Learning, 19(2), 115–138.
STRAUSS, A. & CORBIN, J. (1990). Basic of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. Newbury Park and London: Sage.
TATSIS, K. & KOLEZA, E. (2008). Social and sociomathematical norms in collaborative problem‐solving. European Journal of Teacher Education. 31, 89-100.
TATSIS, K. (2013). Factors affecting the establishment of social and sociomathematical norms. In Proceedings of the Eighth Conference of the European Society for Research in Mathematics Education. Manavgat-Side, Turkey.
TEKBIYIK, A. & AKDENİZ, A. R. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programını kabullenmeye ve uygulamaya yönelik öğretmen görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi , 2 (2), 23-37.
TOLUK UÇAR, Z. (2016). Sosyamatematiksel normlar. İçinde E. Bingölbali, S. Arslan, İ.Ö. Zembat (Eds.). Matematik eğitiminde teoriler (605-627). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
TEMEL, H. (2018). Problem Çözme Stratejilerinin Matematiksel Süreç Becerilerine Göre Sınıflandırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
TSAI, W. H. (2007). Interactions between teaching norms of teacher’s professional community and learning norms of classroom communities. In J. H. Wood, H. C. Lew, K. Park, & D. Y. Seo (Eds.), Proceeding of the 31st Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education, 4, 217-224.
TURAN, B. (2019). Ortaokul Öğrencilerinin Geliştirdiği Oyun Ve Robot Projelerinde Probleme Dayalı Öğrenmenin Problem Çözme ve Bilgi İşlemsel Düşünme Becerilerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Y.Y.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
VAN ZOEST, L. R., STOCKERO, S. L., & TAYLOR, C. E. (2012). The durability of professional and sociomathematical norms intentionally fostered in an early pedagogy course. Journal of Mathematics Teacher Education, 15, 293-315. YACKEL, E., RASMUSSEN, C., & KING, K. (2000). Social and sociomathematical norms in an advanced undergraduate mathematics course. The Journal of Mathematical Behavior, 19(3), 275-287.
YACKEL, E. (2001). Explanation, justification and argumentation in mathematics classrooms. In M. van den Heuvel-Panhuizen (Ed.). Proceedings of the 25th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education, Vol. 1 (pp. 9-24). Utrecht, Netherlands: Freudenthal Institute.
YAŞA, S.A. (2015). Farklı sınıf kademelerinin matematik öğretmenlerinin sosyomatematiksel norm algısıyla ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mevlana Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
YILDIRIM, A. & ŞİMŞEK, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. YIN, R. K. (2003). Case study research. California: Sage.