Oryantalizm - Sömürgecilik İlişkisi: Batılı Fatihlerin Kılıcından Alaaddin’in Lambasına Uzanan “Aşk”ın Bitmeyen Kanlı Serüveni

Oryantalizm, akademik bir disiplin, sanatsal bir uğraş alanı olarak meşruluk kazandırılmaya çalışılan bir ideolojidir. Her ne kadar söylem oryantalizmi masum kılmaya çalışsa da gerçeklik bunun aksini ortaya koymaktadır. Ne sosyal bilimlerde ne edebiyatta ne de sanatın herhangi bir dalında, anlatıldığı gibi masum bir düşünce sistemiyle karşı karşıyayız. Oryantalistlerin yüklendiği misyon, sömürgecilik için çok işlevsel olmuştur. Batı, Doğu’da kendi arzularını aramış, kendi “yüksek” ahlakına sığdıramadıklarını Doğu’ya atfetmiş, onunla masalsı yolculuklara çıkmıştır. Kimi zaman Doğu Alaaddin’in sihirli lambasıdır, lambadaki cin, cinin bir çırpıda kurduğu büyülü dünyadır; ama ahlaksızdır, erdemsizdir, sapkındır çoğu zaman bu dünya. Hayali bir Doğu inşa edilmiştir ve bu kurgusal mekan, “harem”, “hamam”, “erotizm”, “egzotizm”, “despotizm”, “miskinlik”, “çirkinlik”, “pislik”, “sapkınlık” vb. imgelerle beslenmiştir. Nihayetinde kesin olan bir şey ortaya çıkmıştır, o da Doğu’nun ıslah edilme zorunluluğu. Bunun karşısında sorumluluk sahibi “erdemli” Batı onu “doğru yola” getirmek için kılıçlarını kuşanmış ve sonu gelmeyen seferlerine çıkmıştır. Yazımızda bu uzun serüvende oryantalistlerin/ oryantalist fikriyatın sömürgeciliğe nasıl hizmet ettiğini anlatmaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler:

Oryantalizm, sömürgecilik, batı, doğu.

the Western conquerors to the Aladdin’s lamp

As an academical discipline and a field of arts Orientalism is an ideology which is tried to be justified. Even though the discourse tries to supply Orientalism be innocent, the reality displays the contrary. We face a system of thought which is innocent in neither social sciences, nor literature and arts as innocent as it is claimed. The mission that the Orientalists carry out has been quite functional in Colonialism. The West looked for his own wishes in the East, attributing those characteristics, which it did not see suitable to its high ethics, to the East. Then it stepped out a legendary trip with this imagination. Hence, the East is sometimes the Alaaddin’s lamp and genie in the lamp and it is also a magical world founded instantly by the genie. However, this world has generally seen as mostly unethical, heretical and not having any virtue. It has therefore been founded an imaginary East which was characterized by such images as harem, hammam, eroticism, egzotism, despotism, laziness, ugliness and mess. All of these has resulted a certain fact that the East should be improved. The West which is full of virtue and responsibility has therefore put on the sword and gone out endless campaigns in order to chasten the East. This article deals with how the Orientalists and the ideology behind it serve Colonialism in this long period adventure.

Keywords:

Orientalism, the West, the East, Colonialism,

PDF

___

Alighieri, Dante (1998) İlahi Komedi, çev. Hamdi Varoğlu, Ankara: Dey Yayınları.
Başkaya, Fikret (2004) Çığırından Çıkmış Bir Dünya: Sosyal Sefaletin, Ekolojik Felaketin, Etik Yozlaşmanın Kökeni (2. B.). Ankara: Özgür Üniversite Kitaplığı.
Beaudet, Pierre (1998) “Atina ve Mısır’da Antik Uygarlıklar ve ‘Batı’nın İcad Edilmesi”, çev. Kadir Cangızbay, Özgür Üniversite Formu, C: 1, S: 2.
Bulut, Yücel (2004) Oryantalizmin Kısa Tarihi, İstanbul: Küre Yayınları. Fanon, Franz (1984) Yeryüzünün Lanetlileri, çev. Bayram Doktor, İstanbul: Burhan Yayınları.
Hentch, Thıerry (1996) Hayali Doğu: Batı’nın Akdenizli Doğu’ya Politik Bakışı, çev. Aysel Bora, İstanbul: Metis Yayınları.
Kabbani, Rana (1998) Avrupa’nın Doğu Söylenceleri: Tasarla ve Yönet, çev. P. Kaya- G. Doğramacı, İstanbul: Yayınevi Yayınları
Kömeçoğlu, Uğur (2002) “Oryantalizm, Belirsizlik, Tahayyül, 11 Eylül”, Doğu Batı, C: 2, S: 20.
Loomba, Ania (2000) Kolonyalizm Postkolonyalizm, çev. Mehmet Küçük, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Loti, Pierre (2002) Sevgili Fransa’mızın Doğudaki Ölümü, çev. Tuğrul Baykent (2. B.) Ankara: T.C.K.B.Yayınları.
Nerval, Gérard de (2005) Doğu’ya Yolculuk, C. 1- 2, çev. Alp Tümertekin, İstanbul: İthaki Yayınları.
Ollendorf, Edward (1999) “Kültür ve Emperyalizm”, Postmodernizm ve İslam, Küreselleşme ve Oryantalizm, der. A. Topçuoğlu, Y. Aktay (2. B.). Ankara: Vadi Yayınları.
Parla, Jale (1985) Efendilik, Şarkiyatçılık, Kölelik, İstanbul: İletişim Yayınları.
Rodinson, Maxsıme (1983) Batı’yı Büyüleyen İslam, çev. Cemil Meriç, İstanbul: Pınar Yayınları.
Said, Edward (2004) Şarkiyatçılık: Batı’nın Şark Anlayışları, çev. Berna Ülner (4. B.). İstanbul: Metis Yayınları
(2000) Kış Ruhu: Edward W. Said’den Seçme Yazılar, Haz. ve çev: Tuncay Birkan, İstanbul: Metis Yayınları
“Şarkiyatçılığa Önsöz”, (12.06.2006). http://www.bgst.org/keab/ sa070803.asp.
Emperyal Perspektifler”, (12.06.2006). http://www.bgst.org/keab/ akses200205.asp.