Kutsal ve Muhayyel Arasında Osmanlı Mimarlık Tarihi: Osmanlı Mimarlık Tarih Yazımında Bir Yöntem Denemesi

Bu çalışma, kutsal üretiminin bir parçası olan mimarlık tarih yazımını irdelemektedir.Osmanlı mimarlık tarih yazımını dönemsel olarak, belli sembolisimler ve eserleri üzerinden bir değerlendirmeye tabi tutmayıamaçlamaktadır. Söz konusu tarih yazımlarını dönemlere ayrıştırarak herbirinin tarih yazım perspektifini analiz etmeye çalışmaktadır. Kimi metinlerinkutsal bir tarih yazımı ürettiği düşünülmekte, kimi metinlerin de kullandıklarımalzemeyi kutsal olarak sunma gibi bir yatkınlıkları olduğuiddia edilmektedir. Metin bu yaklaşımları örnekler üzerinden ortaya koymayaçalışmaktadır. Ayrıca, bahse konu olan kutsallaştırmalardan uzaklaşarakü.üncü bir tarih yazımının da imkanı sorgulanmaktadır. Buy.nüyle kutsal üretiminin dışında bir tarih yazımının fragmanlarla yollarısınanmaktadır. Çalışma, ortaya koymaya çalıştığı öneri ile Osmanlı mimarlıktarih yazımına bir tartışma açma çabası taşımaktadır.

Ottoman Architectural History Between Sacred and Imagined: A Methodological Attempt for Ottoman Architectural Historiography

The study examines the architectural historiography, which is the partof the sacred production. It aims to analyse the Ottoman architectural historiographyperiodically by going through certain cult figures and their artisticworks. The historical texts are divided periodically and each period'shistoriographical perspective is examined. It is hypothesized that sometexts produce a sacred historiography while the others tend to present thematerials utilized by them as sacred. The study seeks to illustrate theseapproaches through the examples. Furthermore, the possibility of thirdmethod of historiography is questioned by moving away from the sanctificationaforementioned. In this respect, a historiography beyond the sacredproduction is tested by using some particular fragments. It is intended inthis article to bring forward a debate on Ottoman architectural historiographyby the suggestion put forward.

___

  • Ca’fer Efendi, Risâle-i Mi’mâriyye, haz. İ. Aydın Yüksel, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul, 2005.
  • Cahid Baltacı, XV-XVI Yüzyıllarda Osmanlı Medreseleri, İfav Yayınları, İstanbul, 2005.
  • Celal Esad Arseven, Türk Sanatı, Cem Yayınevi, İstanbul, 1984.
  • Doğan Kuban, Osmanlı Mimarisi, Yem Yayınları, İstanbul, 2007.
  • Doğan Kuban, Türk “Hayat”lı Evi, MTR, İstanbul, 1995.
  • Doğan Kuban, Türk ve İslam Sanatı Üzerine Denemeler, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 1982.
  • Ebû Zekriya b. Şeref en-Nevevî, Minhâcu’t-tâlibîn, Midyat, ts. Edhem Eldem, Uğur Tanyeli, Bülent Tanju, Sedad Hakkı Eldem 1: Gençlik Yılları, Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştıma Merkezi, İstanbul, 2008.
  • Eşref Altaş, Fahreddin Er-Râzî’nin İbn Sînâ Yorumu ve Eleştirisi, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2009.
  • Gülsüm Baydar, Osmanlı-Türk Mimarlarında Meslekleşme, Mimarlar Odası Yayınları, İstanbul, 2012.
  • İbn Haldun, Mukaddime, çev: Süleyman Uludağ, İstanbul, 2009.
  • İbn Sînâ, Fizik, çev: Muhittin Macit-Ferruh Özpilavcı, Litera Yayıncılık, İstanbul, 2014.
  • İbrahim Edhem Paşa, Usûl-i Mimari-i Osmânî, hz: İlhan Ovalıoğlu, Raşid Gündoğdu, Cevat Ekici, Ebul Faruk Önal, Çamlıca Basım Yayın, İstanbul, 2010.
  • İhsan Fazlıoğlu, Derin Yapı, Papersense Yayınları,İstanbul, 2015.
  • İhsan Fazlıoğlu, Nazarî Ufuk, Papersense Yayınları, İstanbul,2016.