Farklılıklara yönelik dinsel yaklaşımların dini söylemde önemli bir rol oynayan hakikat ve kurtuluş öğretileriyle yakından ilişkili olduğu bilinmektedir. Aynı şekilde şiddet ve baskı içeren dışlamacı tavırların farklılıklara yaşam hakkı tanımayan anlayışlar nedeniyle olduğu da bilinmektedir. İslâm “insanlık” ve “özgürlük” kavramlarını farklılıklara yönelik yaklaşımının temeli olarak ele alır. İslâm’ın insanlık anlayışının temelinde insanın “yeryüzünde yaratılan bir halife” olduğu tanımı yatar. Müstesna bir varlık olarak insan, özgür irade ve sorumluluk niteliklerine sahiptir. Bu bağlamda İslâm farklılıkları özgür iradenin kullanılması bağlamında açıklar. Ayrıca İslâm farklılıklar arasındaki ilişkilerin çekişme ve baskıya değil “birbirini tanıma” kavramına dayalı olması gerektiğini ifade eder. Yine İslâm farklılıkların imkanını kudret, irade ve ilim gibi ilahi sıfatlarla da açıklama yoluna gider. Bundan başka, İslâm’ın temel kavramı olan tevhid de yalnızca teolojik anlamda değil kozmolojik ve antropolojik anlamda bir birliğe ve uyuma dikkat çeker ve dolayısıyla insanlar arasındaki birlik ve uyuma işaret eder.

It is known that religious approaches to diversities are closely connected to the doctrine of truth and salvation which play a central role in religious discourses. It is also known that the exclusivist attitudes which consist of violence and oppression are due to the opinions which do not recognize the diversities to exist. Islam takes the concepts of “humanity” and “freedom” as a base of its approach of varieties. At the very heart of Islamic understanding of humanity there is a description of human being as a “caliph who was created in the earth”. As a unique being, human has the basic characteristics of freedom of will and of responsibility. Hence, Islam explains the diversities in context of usage of free will of humanity. It also remarks that the relation between diversities should be based on the concept of “know each other” not on struggle and oppression. Islam also explains the varieties in accord to such divine attributes as divine power, will and knowledge. Moreover, the basic concept of Islam, tawhid, emphasizes the unity and harmony not only in theological but also in cosmological and anthropological context, and therefore points to main characteristic of unity and harmony between humanity.