Hukuk Teorisinde Literalist/Lafızcı Yorum Geleneği: İbn Hazm Zâhiriliği

Tarihsel süreç içerisinde, ilk olarak Zâhirî ekolün kurucu ismi olan Davud b. Ali ile literalist yorum geleneği karşıt bir söylem olarak ortaya çıkmıştır. Ancak zâhirî söylemin sistematik bir bütünlük ve zengin bir literatürel birikime kavuşması onbirinci yüzyılda İbn Hazm ile gerçekleşmiştir. İbn Hazm’ın teorik inşası ile sistematize edilen bu yorum geleneği Endülüs hukuk tarihinin kendine özgü tarihsel dinamikleri çerçevesinde var olmuştur. Ancak Zâhirîlik, hem kendine özgü doktriner nitelikleri ve hem de harici bir takım etkenler nedeniyle ekol olarak varlığını sürdürememiştir.

Anahtar Kelimeler:

İbn Hazm, zahiri yorum, Zahirilik, Endülüs, Davud b. Ali

Tradition of Literalist Interpretation in Legal Theory: Zahirite Theory of Ibn Hazm

Ibn Hazm is a thinker who remarkably developed and systematized Zahirite theory of Davud b. Ali. Behind his production of magnificent literature on behalf of Zahirite theory, we can find specific historical phenomena of the history of al-Andalus of which Ibn Hazm is a significantly effective part.

Keywords:

Ibn Hazm, literalist interpretation, Zahirite, al-Andalus, Davud b. Ali,

PDF

___

Abu Laila, Muhammed, ‚An Introduction to the Life and Work of Ibn Hazm‛, Islamic Quarterly, XXIX/2, 1985.
Akarsu, Bedia, Felsefe Terimleri Sözlüğü, İstanbul 1987
Cüveyni, Ebu’l-Meâlî Abdülmelik b Abdullah, el-İrşâd ilâ Kavâtiu’l-Edille fi Usûli’l-İtikad, Beyrut 1985.
Ebû Zehra, Muhammed, İbn Hazm, Buruc Yayınları, İstanbul,tsz. Ferruh, Ömer, A., ‚Zâhirîlik‛, (çev. Ahmet Demirhan), İslâm Düşüncesi Tarihi, İstanbul 1990.
Goldziher, Ignaz, Zâhirîler Sistem ve Tarihleri, (çev. Cihat Tunç), Ankara 1982.
Grünberg, Teo, Anlam Kavramı Üzerine Bir Deneme, Ankara 1970.
Hacvî, Muhammed b. Hasan, el-Fikru’s-Sâmî fî Târîhi’l-fıkhi’l-İslâmî, elMektebetü’l-İlmiyye, Medine 1976, II.
Hatîb Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Ali, Târîhu Bağdâdî, Kahire 1349.
İbn Haldûn, Mukaddime, (thk., Derviş Cüveydî), Beyrut: el-Mektebetü’lAsriyye, 1995/1415, 2. bs.
İbn Hazm, el-Fasl fi’l-milel ve’l-ehvâi ve’n-nihal, V, 16-17, (thk. M. İ. Nasr; A. Umeyre), Beyrut tsz.
İbn Hazm, el-İhkâm fi Usûli’l-Ahkâm, I, 490, Beyrut tsz.
İbn Hazm, el-Muhallâ Bi’l-âsâr, I, 88, (A. S. el-Bendari), Beyrut tsz.
İbnü’l-Esîr, İzzeddin Ebü’l-Hasan Ali eş-Şeybanî, el-Kâmil fî’t-Târîh, Beyrut 1982, XII.
İbnü’n-Nedîm, Ebü’l-Ferec Muhammed b. İshak, Kitâbü’l-Fihrist, (thk., Rıza Teceddüd), Tahran 1971.
Kılıç, Muharrem, ‚İbn Hazm ve Zâhirilik‛, Uluslararası Katılımlı İbn Hazm Sempozyumu, 27-28 Ekim 2007, Bursa.
Kılıç, Muharrem, İbn Rüşd’ün Hukuk Düşüncesi, İstanbul 2006.
Korkmaz, Zeynep, Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara 1992
Masud, M. Khalid, ‚A History of Islamic Law in Spain: An Overview‛, Islamic Studies, 30: 1-2 (1991).
Maturidi, İmam Ebu Mansur Muhammed, Kitâbu’t-Tevhid, İstanbul 1979. Merrâküşî, Ebû Muhammed Muhyiddin Abdülvâhid, el-Mûcib fî Telhîsi Ahbâri’l-Mağrib, (thk. Muhammed Said Uryân), Kahire 1963.
Merrâküşî, el-Mûcib fî Telhîsi Ahbâri’l-Mağrib, (thk. Muhammed Said Uryân), Kahire 1963.
Türkî, Abdülmecid, ‚Mekânetü İbn Rüşd el-Fakih min Târihi’l-Mâlikiyye bi’l-Endelüs‛, İbn Rüşd ve Medresetuhu fi’l-Garbi’l-İslâmî, Rabat 1979.
Weiss, Bernard, ‚Exotericism and Objectivity in Islamic Jurisprudence‛, Islamic Law and Jurisprudence, (ed. Nicholas Heer), Seattle 1990.
Yefut, Salim, İbn Hazm ve’l-fikru’l-felsefî bi’l-Mağrib ve’l-Endelüs, Mağrib 1986

ISSN: 1304-5482
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2003
Yayıncı: Milel ve Nihal: Eğitim, Kültür ve Düşünce Platformu Derneği

Arşiv