Zeytinyağında Değer Zinciri ve Kalite Döngüsü

Değer zinciri analizi (DZA), işletmeler için, her bir değer faaliyetini ve bu faaliyetler arasındaki ilişkileri açıklayarak, belirli bir farkındalık oluşturulmasını sağlayan stratejik bir araç olarak tanımlanabilir. Bu çalışmada, Aydın ilindeki zeytinyağı üretimi ve pazarlamasında, DZA yapılmaya çalışılmıştır. Bunun için, konusunda uzman, Aydın ilinde faaliyet gösteren, hem bahçesi olup yetiştiricilik yapan, hem aracılık (tüccar) yapan ve hem de zeytinyağı fabrikası olan 30 adet girişimci ile görüşülmüştür. Aydın ilinde üretimi yapılan zeytinyağının, toptan satış düzeyine kadar olan aşamalar ve fiyat farklılaşmaları (minimum ve maksimum değerler olarak) belirlenmiştir. Buna karşın, toptan satış düzeyinden sonraki aşamada, izlenebilirlik seviyesi yeterli olmadığı için, tüketiciye (iç ve dış pazardaki) ulaşıncaya kadar olan düzeylerdeki fiyat farklılaşmaları, çeşitli kaynaklar ve uzman görüşleri doğrultusunda oluşturulmuştur. Sonuç olarak, Aydın ili zeytinyağı miktar ve kalitesi açısından Türkiye’de ilk sıralarda bulunmakla birlikte, yapılan DZA ile toptan satış fiyatı düzeyinden sonraki aşamada, yerel düzeyde yeterli aktör olmadığı belirlenmiştir. Bu bağlamda, Aydın’da zeytinyağı üretimi ile ilgili olarak, ulusal düzeyde yasal düzenlemeler, (standartlar ve mevzuata uyum vb.), yerel ve sektörel düzeyde uygulanmakta olan projeler ve fon kaynaklarının uygulanmasının daha faydalı olabileceği tavsiye edilebilir.