Hükümran GÜL, Nihal ACARSOY BİLGİN, Mehmet YORGANCI, Nurcan ULUÇAY

Melezleme Islahı ile Elde Edilmiş ‘GM-39’ Zeytin Çeşit Adayının Tozlayıcılarının Belirlenmesi

Bu çalışmada melezleme ıslahı ile elde edilmiş ‘GM-39’ zeytin çeşit adayının döllenme biyolojisi incelenmiştir. Bu amaçla 2 yıl süre ile serbest tozlanma, karşılıklı tozlama ve kendileme uygulamaları yapılarak yeni çeşidin kendine verimlilik durumu ve uygun tozlayıcıları araştırılmıştır. İki yılda da en yüksek meyve tutum oranları sırasıyla %2.64 ve %1.37 olarak Ayvalık zeytin çeşidi ile tozlanmalarda saptanmıştır. Diğer yandan, en düşük meyve tutum oranları ise yine sırasıyla %0.00 ve %0.00 ile kendileme uygulamalarında belirlenmiştir. Bununla birlikte, çalışmadan elde edilen verilerde yapılan istatistiksel analizler ve kendine verimlilik indeks değerleri dikkate alındığında, ‘GM-39’ zeytin çeşidi kendine verimsiz olarak sınıflandırılmıştır. Ancak veriler, yabancı tozlanmanın meyve tutumunu arttırmada etkili olduğunu da göstermektedir. Bu sebeple bahçe tesisinde tozlayıcı çeşit kullanımının verimlilik açısından fayda sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Zeytin, meyve tutumu, serbest tozlanma, kendileme, karşılıklı tozlama

Determination of Self-Fertility of the ‘GM-39’ Olive Cultivar Candidate Obtained by Hybridization Breeding

In this study, pollination biology of the 'GM-39' olive cultivar candidate obtained by hybridization breeding was examined. For this reason, applications of free pollination, cross pollination, and self-pollination were performed for 2 years and self-compatibility and appropriate pollinators of this new cultivar were investigated. For two years, the highest rates of the fruit set were determined as 3.11% and 2.06%, respectively in Ayvalık olive cultuvar pollination. On the other hand, the lowest rates of fruit set were also determined as 0.00% and 0.00%, respectively in self-pollination. In addition, when self-fertility index and statistical analysis in data obtained from the study were taken into consideration, the 'GM-39' olive cultivar candidate was classified as self-incompatible. However, the data also indicated that cross pollination was effective in increasing fruit set. Therefore, it is thought that the use of pollinator cultivar in orchard establishment would be beneficial in terms of yield.

Keywords:

Olive, fruit set, free- pollination, self- pollination, cross-pollination.,

PDF

___

Abacı, T.Z., Asma, M.B., 2015. Melez Kayısı Genotiplerinde Polen Canlılık ve Çimlenme Düzeyleri ile Polen Tüpü Üretim Miktarlarının Belirlenmesi. Anadolu Tarım bilgileri Dergisi 29(1): 12-19.
Atawia AR, EL-Latif FM, EL-Gioushy SF, and Emam HE, 2016. Effect of Three Pollinators on Fruıt Set and Fruıt Characteristics of Picual Olive Cultivar. Egypt. J Plant. Breed. 20(1): 61-72.
Cirik MN, 1988. Farklı İki Ekolojide Bazı Zeytin Çeşitlerinin Çiçek Tomurcuğu Gelişimi, Somak ve Çiçek Morfolojileri Üzerine Araştırmalar. E.Ü. Ziraat Fakültesi, Doktora Tezi.
Çavuşoğlu A, 1970. Ege Bölgesinin Önemli Zeytin Çeşitlerinin Döllenme Biyolojisi Üzerine Araştırmalar. E.Ü: Ziraat Fakültesi, Uzmanlık Tezi. Eroğlu Z, Mısırlı A, 2016. Bazı Şeftali Çeşit ve Tiplerinin Çiçek Tozu Kalitelerinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 53(1): 83-88.
El-Hady ES, Haggag FL, Abd El-Migeed MMM, Desouky LM, 2007. Studies on Sex Compatiblity of Some Olive Cultivars. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences 3(5): 504-509.
Ferri A, Giordani E, Padula G, Bellini E, 2008. Viability and In Vitro Germinability of Pollen Grains of Olive Cultivars and Advanced Selections Obtained in Italy. Adv. Hort. Sci. 22(2): 116-122.
Gencer C, 2020. Gemlik, Sarı Ulak ve Domat Zeytin Çeşitlerinin Döllenme Biyolojileri Üzerine Araştırmalar. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, 204s, Ankara.
Giordani E, Ferri A, Trentacoste E, Radice S, 2012. Viability and invitro Germinability of Pollen Grains of Olive Cultıvars Grown in Different Environments. VII International Symposium on Olive Growing Acta Hortıculture 1057:5.
Griggs WH, Hartmann HT, Bradley MV, Iwakiri BT, Whisler JE, 1975. Olive Pollination in California. Bulletin 869. University of California, Davies, CA, USA.
Gül H, 2020. Bazı Zeytin Çeşitlerinin Kendine Verimlilik Durumlarının Saptanması. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 48s, İzmir.
Heslop-Harrison J, Heslop-Harrison Y, 1970. Evaluation of Pollen Viability by Enzmatically Induced Flourescense. Intraceluler hydrolysis of fluorescein diacetate. Stain Technology 45(3): 115-120. Karabıyık Ş, Eti S, 2015. Farklı Yenidünya Çeşitlerinin Değişik Çiçeklenme Dönemlerinde Çiçek Tozu Canlılık ve Çimlenme Düzeyleri ile Üretim Miktarlarının Belirlenmesi. Meyve Bilimi 2 (1): 42-48.
Mazzeo A, Palasciano M, Gallotta A, Campeso S, Pacifico A, Ferrara G, 2014. Amount and Quality of Pollen Grains in Four Olive (Olea europaea L.) Cultivars as Affected by ‘On’ and ‘Off’ Years. Scienta Horticulture 170(7): 89-93.
Mete N, Şahin M, Çetin Ö, 2015. Bazı Zeytin Çeşitlerinin Çiçek Tozu Canlılık ve Çimlenme Durumlarının Belirlenmesi, Zeytin Bilimi 5(1): 9-12.
Mete N, 2009. Bazı Zeytin Çeşitlerinin Döllenme Biyolojisi Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 21s, İzmir.
Mete N, Şahin M, Çetin Ö, 2016. Determination of Self-Fertility of the ‘Hayat’ Olive Cultivar Obtained by Hybridization Breeding. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty 13(03): 60-64.
Moutier N, 2002. Self-Fertility and İnter-Compatibilities of Sixteen Olive Varieties. Acta Hortic. 586: 209-212.
Norton JD, 1966. Testing of Plum Pollen Viability with Tetrazolium Salts. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 89: 132-4.
Palasciano M, Camposeo S, Ferara G, Godini A, 2008. Pollen Production by Poplular Olive Cultivar. Acta Hort. 791: 489-492.
Rovira M, Tous J, 2002. Pollen Viability in Several ‘Arbequina’ Olive Oil Clones. Acta Hort. 586: 197-200.
Sanchez-Estrada A, Cuevas J, 2019. Pollination Strategies to Improve Fruit Set in Orchards of ‘Manzanillo’ Olive in a Nontraditional Producing Country, Mexico. American Society for Horticultural Science. 29(3): 258-264.
Selak G.V, Perica S, Poljak M, 2013. The Effect of Temperature and Genotype on Pollen Performance in Olive (Olea europaea L.) Scientia Horticulturae 156: 38-46.
Sütçü AR, 1983. Gemlik Zeytin Çeşidinin Döllenme Biyolojisi Üzerinde Araştırmalar. Bahçe dergisi 12(1): 35-42.
Taslimpoura MR, Aslmoshtaghi E, 2013. Study of Self-incompatibility in Some Iranian Olive Cultivars. Crop Breeding Journal 3(2): 123-127.
Yıldız E, Kaplankıran M, 2014. Farklı Trabzon Hurması Genotiplerinin Çiçek Tozu Canlılık ve Çimlenme Oranları. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg. 51(2): 117-123.