Türkiye'de Tıp ve Hemşirelik Fakültelerinin Eğitim Müfredatlarında Yer Alan Ölüm Kavramının Doküman Analiz Yöntemiyle İncelenmesi

Amaç: Bu çalışmada Türkiye’deki üniversitelerinin tıp ve hemşirelik bölümlerinin lisans müfredatlarında yer alan derslerin içeriğinde ölüm kavramına ne kadar ve nasıl yer verildiğinin belirlenmesi, mevcut durumun ortaya koyulması amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmada nitel araştırma türlerinden doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın evrenini Türkiye’de tıp ve hemşirelik lisans eğitimi veren yükseköğretim kurumları oluşturmaktadır. Tıp ve hemşirelik eğitimi veren okullara Yükseköğretim Lisans Atlası Sisteminden ulaşılmıştır. Ulaşılan verilerin Amaç: Bu çalışmada Türkiye’deki üniversitelerinin tıp ve hemşirelik bölümlerinin lisans müfredatlarında yer alan derslerin içeriğinde ölüm kavramına ne kadar ve nasıl yer verildiğinin belirlenmesi, mevcut durumun ortaya konulması amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmada nitel araştırma türlerinden doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın evrenini Türkiye’de tıp ve hemşirelik lisans eğitimi veren yükseköğretim kurumları oluşturmaktadır. Tıp ve hemşirelik eğitimi veren okulların bilgilerine Şubat – Mart 2022 tarihleri arası Yükseköğretim Lisans Atlası Sisteminden ulaşılmıştır. Bulgular: Türkiye'de, 148 hemşirelik bölümü ve 111 tıp fakültesi olduğu tespit edilmiştir. Üniversitelerin web siteleri incelendiğinde, %86,5'inin ders içeriklerine erişilebildiği görülmüştür. Hemşirelik ve tıp bölümlerinde ölüm konusu farklı dönemlerde ve farklı derslerde ele alınmaktadır. Ayrıca, ölüm kavramına yer verilen derslerin bazılarının zorunlu, bazılarının ise seçmeli olduğu gözlemlenmiştir. Müfredatlarda, teknik bilgilere daha yoğun bir şekilde yer verildiği belirlenmiştir. Sonuç: Müfredatlar incelendiğinde genellikle ölüm kavramının olgu olarak değerlendirildiği, biyolojik ve fizyolojik bir süreç olarak tanımlandığı görülmektedir. Ölüm kavramına ilişkin tıp ve hemşirelik müfredatının yetersiz olduğu değerlendirilmektedir. Buradan hareketle ölüm kavramının her boyutuyla müfredatlarda yer alması önerilmektedir. Ölüm gibi çok boyutlu kavramlarda farklı eğitim tekniklerinin kullanılması gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Ölüm Kavramı, Tıp Müfredatı, Hemşirelik Müfredatı

Analyzing the Concept of Death in the Educational Curricula of Medical and Nursing Faculties in Türkiye Using Document Analysis Method

Objective: This study aims to determine how the concept of death is included in the undergraduate curriculum of universities' medical and nursing departments of universities in Turkey and to reveal the current situation. Method: In the study, document analysis method, one of the qualitative research types, was used. The information of schools providing medicine and nursing education was obtained from the Higher Education Undergraduate Atlas System between February - March 2022. Results: In Turkey, it has been determined that there are 148 nursing departments and 111 medical faculties. It has been found that 86.5% of the university websites provide access to course content. In both nursing and medical programs, the topic of death is addressed in different periods and courses, and it is observed that courses covering the concept of death are offered as either mandatory or elective. The curricula predominantly focus on technical knowledge. Conclusion: Death is considered a phenomenon in the curricula. It is seen that it is defined as a biological and physiological process. In terms of the concept of death, the medical and nursing curriculum is insufficient. It is thought that the medical and nursing curriculum is insufficient in terms of the concept of death. From this point of view, it is suggested that the concept of death should be included in the curriculum with all its dimensions. It is recommended to use different training techniques in multidimensional concepts such as death.

Keywords:

Death, Medical Curriculum, Nursing Curriculum,

PDF

___

1. Jafari H, et al. Human death: a concept analysis study. Journal of Nursing and Midwifery Sciences 2020;7(3):170. https://doi.org/10.4103/JNMS.JNMS_43_19
2. Al Qadire M. Jordanian student nurses’ attitudes towards the care of dying patients. OMEGA-Journal of Death and Dying 2022;86(2):382–394. https://doi.org/10.1177/0030222820971077
3. Gibbins J, McCoubri, R, Forbes K. Why are newly qualified doctors unprepared to care for patients at the end of life? newly qualified doctors and end-of-life care. Medical Education 2011;45(4):389–399. https://doi.org/10.1111/j.1365-2923.2010.03873.x
4. Keskin Kızıltepe S, Kurtgöz A. Hemşirelerin ölüme ilişkin algı, tutum ve kaygılarına yönelik Türkiye’de yapılmış çalışmaların incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi 2022;12(1), 244–253.
5. Teskereci̇ G, et al. A situation between the end and start: death perception. International Journal of Social Sciences and Education Research 2020;6(1):1–10. https://doi.org/10.24289/ijsser.664596
6. Kavas M, et al. Ankara üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinde ölüm ve ölümcül hastadan kaçınıcı tutum düzeyleri. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 2012;65(1):19-32.
7. Yıldırım A, Şimşek H. Nitel araştırma yöntemleri.10th ed. Seçkin Yayıncılık;2016.
8. Bowen GA. Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal 2009;9(2):27–40.
9. YÖK Lisans Atlası (YÖK Internet). Erişim Adresi: https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-anasayfa.php, Erişim Tarihi: 01.03.2022.
10. Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitimi Ulusal Çekirdek Eğitim Programı 2020. Erişim Adresi: https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/ulusal-cekirdek-egitimi-programlari, Erişim Tarihi: 17.05.2023.
11. Hemşirelik Ulusal Çekirdek Eğitim Programı (HUÇEP) Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitimi Ulusal Çekirdek Eğitim Programı 2020. Erişim Adresi: https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/ulusal-cekirdek-egitimi-programlari, Erişim Tarihi: 17.05.2023.
12. Şahin E. Modern tıpta ölüm algısı ve eleştirisi üzerine. Felsefe Dünyası 2020;72:172–197.
13. Caplan A. Death: an evolving, normative concept. Hastings Center Report 2018;48:60–62. https://doi.org/10.1002/hast.958
14. Zahran Z, et al. Nursing students’ attitudes towards death and caring for dying patients. Nursing Open 2022;9(1):614–623. https://doi.org/10.1002/nop2.1107
15. Sampaio A, et al. The experience of nursing students facing death and dying. Invest Educ Enferm 2015;33(2):305–314.
16. Nassehi A, et al. Caring for dying patients: attitude of nursing students and effects of education. Indian Journal of Palliative Care 2015;21(2):192. https://doi.org/10.4103/0973-1075.156497
17. Xu F, et al. A questionnaire study on the attitude towards death of the nursing interns in eight teaching hospitals in Jiangsu, China. BioMed Research International 2019:1–8. https://doi.org/10.1155/2019/3107692
18. Çakmak B, İnkaya B, Altunsoy A. Investigation of the relationship between nursing students’ fear of death and their perceptions of patient care. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2022;8(3):190–196. https://doi.org/10.30934/kusbed.1075019
19. Kıvılcım M, et al. Evaluation of the attitudes of pediatric residents and medical students towards child and death. Güncel Pediatri 2014;12(3):144–150. https://doi.org/10.4274/jcp.25348
20. Bilge A, Embel N, Kaya FG. The attitudes of the students who will become madicalcare professional aganist the death and the relations with these attitudes and their death anxieties and the variables which affect attitudes. Journal of Psychiatric Nursing 2013;4(3):119–124. https://doi.org/10.5505/phd.2013.08108
21. Gocmen Baykara Z, et al. The effect of professional education on medical and nursing students’ attitudes toward death. Death Studies 2022;46(7):1728–1740. https://doi.org/10.1080/07481187.2020.1850546
22. Rhodes-Kropf J, et al. This is just too awful; I just can’t believe I experienced that...: medical students’ reactions to their “most memorable” patient death. Acad Med 2005;80(7):634-640.