Türkiye’de Hemşirelik Tarihi ile İlgili Yapılmış Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Amaç: Bu çalışmanın amacı Türkiye’de hemşirelik tarihi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesidir.Yöntem: Betimsel bir çalışma olan bu araştırmada, Ulusal Tez Merkezine kayıtlı tezler Türkçe “hemşirelik tarihi”, “hemşirelik”, “hasta bakımı”, “tıp tarihi”, “hasta bakıcı” sözcükleri kullanılarak taranmıştır. Veri tabanına kayıtlı 1007 lisansüstü teze ulaşılmıştır. Dâhil edilme kriterlerine uyan sekiz tez, tezin türü, yöntemi, yılı, yapıldığı üniversite ve ana bilim dalı, danışman unvanı ve konusuna göre incelenmiştir.Bulgular: Ülkemizde hemşirelik tarihi ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerden biri doktora, yedisi yüksek lisans tezidir. Bu alanda ilk çalışmanın 1998 yılında, en fazla çalışmanın beş tezle Sosyal Bilimler Enstitülerinde yapıldığı, Hemşirelik Ana Bilim Dalı tarafından sadece bir tez yapıldığı belirlenmiştir. Tezlerden dördü hemşirelik teşkilatı ve hemşirelik eğitimini, ikisi geçmiş hemşirelik uygulamalarını, biri ebelik tarihini, biri tarih bilgisinin mesleki tutumlara etkisini ele almıştır.Sonuç: Zengin bir tarihe sahip olan ve ülkemiz topraklarında modernleşen hemşirelik mesleğinin tarihi ile ilgili bu kadar az tez yapılmış olması üzücü ve düşündürücüdür. Arşivlerde hemşirelikle ilgili önemli belgeler ve bilgilerin günümüze gelebilmesi için araştırmacıları beklediği tartışmasız bir gerçektir. Bu nedenle hemşirelikte tarih araştırmalarına ve araştırmacılarına ihtiyaç bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Hemşirelik, hemşirelik tarihi, hemşirelik tarihi ve etik anabilim dalı, tarih çalışması

Analysis of Graduate Theses on the Nursing History in Turkey

Object: The study aims to examine postgraduate theses in the field of nursing history in Turkey.Method: The study is a descriptive study. In this study, the theses registered to the National Thesis Center were scanned using the Turkish words "nursing history", "nursing", "patient care", "history of medicine", "caregiver". We reached 1007 postgraduate theses registered in the database. Eight of them that included criteria were examined according to their years, universities, institutes, advisor titles, type, method, and subjects (themes).Results: In our country, one of the postgraduate theses on the history of nursing was doctoral and seven of them were master's theses. Based on the datas obtained, it was determined that the first study was made in 1998 and most studies were made in Social Sciences Institutes (5 theses). Only one thesis was made by the Nursing Department. Four of the theses were about the nursing organization and nursing education, two of them were past nursing practices, one of them was the history of midwifery, one of them was the effect of historical knowledge on professional attitudes.Conclusion: Nursing has been modernized in the territory of our country, which has a rich history. However, it is sad and remarkable that there are few theses on the history of nursing. Important documents and information about nursing are waiting for researchers in archives. For this reason, there is a need for historical studies and researchers in nursing.

Keywords:

Nursing, nursing history, department of nursing history and ethics, history study,

PDF

___

1. Yılmaz Gören Ş, Yalım NY. Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü “Safiye Hüseyin Elbi”. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 2016;6(2):38-45.
2. McAllister M, et al. Teaching nursing’s history: A national survey of Australian Schools of Nursing, 2007–2008. Nurse Education Today 2010;30(4):370-375. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2009.09.010.
3. Sarnecky MT. Historiography: A legitimate research methodology for nursing. ANS. Advances in Nursing Science 1990;12(4):1-10.
4. Madsen W. Teaching history to nurses: Will this make me a better nurse? Nurse Education Today 2008;28(5):524-529. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2007.09.008
5. Maggs C. A history of nursing: a history of caring? Journal of Advanced Nursing 1996;23(3):630-635. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.1996.tb00028.x
6. Lewenson S, Herrmann E. Capturing Nursing History: A Guide to Historical Methods in Research. Springer Publishing Company; 2007.
7. Holme A. Why history matters to nursing. Nurse Education Today 2015; 35(5):635-637. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2015.02.007
8. Vieira AN, Petry S, Padilha MI. Best practices in historical studies of nursing and health (1999-2017). Revista Brasileira de Enfermagem 2019;72:973-978. https://doi.org/10.1590/0034-7167-2018-0538
9. Lusk B. Historical Methodology for Nursing Research. Image: The Journal of Nursing Scholarship 1997;29(4):355-360. https://doi.org/10.1111/j.1547-5069.1997.tb01055.x
10. Padilha MI, Bellaguarda MLR, Nelson S, Maia ARC, Costa R. The use of sources in historical research. Texto Contexto Enferm 2017;26(4):e2760017. https://doi.org/10.1590/0104-07072017002760017
11. Yilmaz Ş, Güven GÖ. An important development for nursing ethics: Establishment of nursing history and ethics department and developments in Turkey. Ethics, Medicine and Public Health 2021;17:100662. https://doi.org/10.1016/j.jemep.2021.100662
12. Bettancourt-Ortega L., Ayala R. "Bringing history back in: a network of nursing history in chile has started life." Texto & Contexto-Enfermagem 2021;30. https://doi.org/10.1590/1980-265X-TCE-2020-0062
13. D’Antonio P., et al. Histories of nursing: The power and the possibilities. Nursing Outlook. 2010;58(4):207-213. https://doi.org/10.1016/j.outlook.2010.04.005
14. Lait ME. The place of nursing history in an undergraduate curriculum. Nurse Education Today. 2000;20(5):395-400. https://doi.org/10.1054/nedt.2000.0477
15. Karasar N. Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayınevi; 1998.
16. Yıldırım A, Şimşek H. Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık; 2011.
17. Torun S, Kadıoğlu S. Kırım Savaşı’nda Hasta Bakımı ve Hemşirelik. Ankara. Akademisyen Tıp Kitabevi;2014.
18. Alkan T. Hemşirelerin hemşirelik tarihi bilgileri ile mesleki tutumları. Bozok Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 2019
19. Gümüş, N. XX. Yüzyılın İlk Yarısında Türkiye‘de Hastabakıcılık Müessesesi. Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 2002.
20. Yılmaz, Ş. Alanımız için Önemli Bir Gelişme, Hemşireliğin Yeni Anabilim Dalı: “Hemşirelik Tarihi ve Etik Anabilim Dalı”. Türkiye Biyoetik Dergisi, 2019;6(1): 3-4. DOI: 10.5505/tjob.2019.62534
21. Padilha MI., et al. Nursing history research groups: a Brazilian reality. Rev Esc Enferm USP 2012; 46(1):192-99. https://doi.org/10.1590/S0080-62342012000100026