Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamalarının Etik Yönden İncelenmesi

Amaç: Hekimlikte, doğru uygulanmayan her yaklaşımın hastaya zarar verme potansiyeli olabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle, sınırları net olarak çizilemeyen ve bazıları tarafından suiistimale maruz bırakılan Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp (GETAT) uygulamaları, beraberinde bu uygulamaların etik boyutunu akla getirmektedir. Çalışmamızda GETAT uygulamalarının etik yönden incelenmesi amaçlanmıştır.Yöntem: Çalışmamızda hastaları GETAT uygulamalarına yönelten nedenler, GETAT uygulamalarının genel hatlarıyla sınıflandırılması ve GETAT uygulamalarının tıp etiği açısından uygunluğunu sağlayan şartların neler olduğu incelenerek, hastaya uygulanacak GETAT yöntemleriyle ilgili etik karar verme sürecinin nasıl olması gerektiği araştırılmıştır.Bulgular: Hastaların GETAT’a yönelmesinin nedenleri incelendiğinde; hasta hekim iletişim problemlerinden kaynaklanan hasta memnuniyetsizliği, bazı kronik hastalıkların tedavilerinde modern tıptan beklenenin alınamamasına bağlı çaresizlik bu nedenlerin başında gelmektedir. Tıp etiği açısından en önemli husus, GETAT uygulamalarının çok geniş bir alanda birçok farklı uygulamaları içermesinden kaynaklı olarak hastaya zarar verilmesinin önlenmesi olarak görülmektedir. Sonuç: GETAT’a yönelimin çeşitli faktörlerle artması nedeniyle tıbbi uygulamalarda ortaya çıkarabileceği olumsuzlukları ve hastaların zarar görmesini önlemek için bu konudaki yasal ve etik düzenlemelerin kapsamının genişletilmesi zaruridir.

Anahtar Kelimeler:

Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp, Tıbbi etik, Biyopsikososyal yaklaşım

The Examination of Traditional and Complementary Medicine Applications in Terms of Ethical Side

Aim: It should be remembered that any approach that is not implemented correctly in medicine may have the potential to harm the patient. Therefore, Traditional and Complementary Medicine (GETAT) practices, whose borders are not clearly drawn and abused by some, bring to mind the ethical dimension of these practices. In our study, it was aimed to examine GETAT applications ethically.Methods: In our study, the reasons that directed patients to GETAT practices, the general classification of GETAT practices and the conditions that ensure the appropriateness of GETAT practices in terms of medical ethics were investigated, and how the ethical decision making process should be regarding the GETAT methods to be applied to the patient was investigated.Results: When the causes of patients turning to GETAT are examined, patient dissatisfaction arising from patient-physician communication problems, and helplessness due to the inability to get what is expected from modern medicine in the treatment of some chronic diseases are rising among these reasons. The most important point in terms of medical ethics is seen as the prevention of harm to the patient due to the fact that GETAT practices involve many different applications in a wide range.Conclusion: It is imperative to expand the scope of legal and ethical regulations in this regard in order to prevent the adverse effects that may occur in medical practices and harm to patients, due to the increased inclination to GETAT with various factors.

Keywords:

Traditional and Complementary Medicine, medicine ethic, biophysicosocial approach,

PDF

___

1. Demirsoy N. Eski uygarlıklardan günümüze yansıyan holistik tıp uygulamaları. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 2013;39-40.
2. Snyder LA. Context for Thinking about complementary and alternative medicine and ethics. In: L. Snyder (Ed.). Complementary and Alternative Medicine Ethics, The Patient, and The Physician. NJ: Humana Press Inc 2007:1-6.
3. Çakıt MO, Arslan İ, Sarı O, Çelik M. Hasta ile uyum anlaşma. İn: Saatçi E, editors. Rakel Aile Hekimliği. Ankara: Güneş Tıp Kitabevi; 2019:141-56.
4. Yılmaz TE, Sarı O. Ale hekimliğinin dünyadaki gelişimi. İn: Çiftçi A, Özkara A, Tursun S, Demirel B, Kekili M, editors. Bütüncül Tıp (Birinci Basamakta ve Aile Hekimliğinde Güncel Tanı- Tedavi). Ankara: Nobel Tıp Kitabevi; 2019:19-24
5. Sarı O. Fitoterapi. İn: Çiftçi A, Özkara A, Tursun S, Demirel B, Kekili M, editors. Bütüncül Tıp (Birinci Basamakta ve Aile Hekimliğinde Güncel Tanı- Tedavi). Ankara: Nobel Tıp Kitabevi; 2019:193-95
6. Öztürk H, Şaylıgil Ö. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği'nin Etik Açıdan Değerlendirilmesi. Turkiye Klinikleri J Med Ethics 2016;24(1):1-10.
7. Somer P, Vatanoğlu-Lutz E. A legal and ethical evaluation of the regulations on traditional and complementary medicine. Anadolu Klin 2017;22(1):58-65.
8. Senai DEMİRCİ, Modern Tıbbın Ötesi. İstanbul: İnsan Yayınları, 1994:132-136.
9. Bloch S. Moses Maimonides' contribution to the biopsychosocial approach in clinical medicine. The Lancet 2001;358(9284): 829-32
10. Engel GL. The clinical application of the biopsychosocial model. Am J Psychiatry 1980;137:535-544
11. Uncu Y, Akman M. Sağlığa Biyopsikososyal Yaklaşım, Aile Doktorları İçin Ders Notları, Ankara: Sağlık Bakanlığı Revize Edilmiş Materyal. Ankara: Ata Ofset Tanıtım ve Matbaacılık, 2008; 83-93.
12. Pelzang R. Time to learn: understanding patient-centred care. Br J Nurs 2010;19(14):912-7.
13. Post SG. Editor in Chief. Art of Medicine. Encyclopedia of Bioethics, 3rd edition. by Macmillan Reference USA. New York, 2004: 1732-38
14. Levenstein JH, et al. The patient-centred clinical method. A model for the doctor-patient interaction in family medicine. Fam Pract 1986;3(1):24-30.
15. Akpınar E, Şahin EM. Ayrışmamış hastaya yaklaşım, Aile Doktorları İçin Ders Notları, Ankara: Sağlık Bakanlığı Revize Edilmiş Materyal. Ankara, Ata Ofset Tanıtım ve Matbaacılık, 2008;93-104
16. Atıcı E. Hasta -Hekim İlişkisi Kavramı. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2007;33(1):45-50,
17. Koch E, Turgut T. Hasta-Hekim İlişkisinin Güncel Sorunları ve Kültürlerarası Yönleri: Bir Bakış. Türk Psikiyatri Dergisi 2004;15(1):64-69
18. Çelik M., Limnili G., Güldal AD. Birinci basamak sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesi. Jour Turk Fam Phy 2019;10(4):163-72.
19. Uysal OA. Kanıta Dayalı Tıp (KDT). Tıp Fakültesi Klinikleri 2019:2(3):83-89.
20. Siahpush M. A critical review of the sociology of alternative medicine: research on users, practitioners and the orthodoxy. Health 1999;4-2:159-78
21. Rogler LH, Cortes DH (1993) Help seeking pathways: A unifying concept in mental health care. Am J Psychiatry 150: 554-61.
22. Helman Cecil G. Culture, Health and Illness; An Introduction for Health Professionals (Ritual and the management of misfortune). Second Edition by Butterworth Heinemann, Oxford 1990: 192-214
23. Başol E. Hasta ile sağlık çalışanları (doktor ve hemşire) arasındaki iletişim sorunları ve çözüm önerileri. IAAOJ 2018;4(1):76-93.
24. Vaught W. Complementary and Alternative Medicine, The Physician's Ethical Obligations. In: Lois Snyder. Complementary and Alternnative Medicine Ethics, The Patient and, The Physician. by Humana Press Inc. Philadelphia. 2007: 47
25. Brody H. Ethics at the Interface of Conventional and Complementary Mecine. In: Jonas WB, Levin JS (eds.). Essentials of complementary and alternative medicine. Baltimore, MD:Lippincott, Williams &Wilkins, 1999: 47-56
26. Aydın E, Ersoy N. Tıp Etiği İlkeleri. T Klin J Med Ethics 1995;2-3:48-52
27. Tokaç M. Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarında etik problemler. Tokaç M, editör. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamalarında Etik ve Hukuki Sorunlar. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2019. p.14-22.
28. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği, Sağlık Bakanlığı, Resmî Gazete; 27 Ekim 2014: Sayı: 29158
29. Fitoterapi, Sağlık Bakanlığı, Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Eğitim ve Sertifikasyon Hizmetleri Daire Başkanlığı. Sağlık Alanı Sertifikalı Eğitim Standartları, 19.10.2015; Standart no: 27
30. Hecker HU, et al. Practice of Acupuncture. www. thieme.com 2005; pg 614
31. Snyder L. Complementary and Alternnative Medicine Ethics, The Patient and, The Physician. Humana Press Inc. Philadelphia. 2007: 189
32. Liao HH, et al. Complementary traditional Chinese medicine use in Children with cerebral palsy: a nationwide retrospective cohort study in Taiwan. BMC Complement Altern Med. 2017;17(1):155.
33. Topal T, Korkmaz A. Hiperbarik oksijen tedavisi. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2008;28(2):206-16
34. Coşkun Ö ve ark. Kronik yarada tedavi yaklaşımları. Gülhane Tıp Dergisi 2016;58:207-28.
35. Yılmaz EB. The Decision Making Capacity of Patient in Psychiatry and Ethical Problems: Review. Turkiye Klinikleri J Med Ethics 2013;21(1):49-53
36. Liptak GS. Complementary and Alternative Therapies for Cerabral Palsy. Mental Reterdation and Developmental Disabilities Research Reviews 2005;11:156–63
37. Adams KE, et al. Ethical considerations of complementary and alternative medical thera-pies in conventional medical settings. Ann Intern Med 2002;137:660–664
38. %5 Dekstroz Solüsyonu kısa ürün bilgisi. https://www.ilacdata.com/kub/5628.pdf. Erişim tarihi:15.05.2020 pg: 1-11
39. Carroll RJ. Complementry and Alternative Medicine; History, Definitions, and What Is It Today?. In: L. Snyder (Ed.). Complementary and Alternative Medicine Ethics, The Patient, and The Physician. NJ: Humana Press Inc 2007:7-44
40. Wells RE. Kaptchuk TJ. To tell the truth, the whole truth, may do patients harm: The problem of the nocebo effect forinformed consent. American Journal of Bioethics, 2012;12(3):22–29.