Mustafa MERCAN, Mehmet YÜCEL, Şule SANAL

Artvin İli Folklorunda Boğa Güreşi Festivalleri

Amaç: Çalışmada; Artvin ilinin coğrafi ve kültürel özellikleri ile her yaz tekrarlanan yaylacılık faaliyetinin bir ürünü olan ve şehirde folklorik bir halk eğlencesi haline gelen boğa güreşi festivallerini incelemek amaçlandı. Yöntem: Çalışmada, Artvin’de yaşayan 30 kaynak kişi ile görüşüldü. Festivaller hakkında sosyal bilimlerde kullanılan nitel araştırma yöntemlerinden “kaynak kişilerle görüşme tekniği” kullanılarak bilgi alındı. Sözlü, görsel ve bilgi derleme formuyla elde edilen yazılı veriler toplandı. Elde edilen veriler içerik analizi ile değerlendirildi. Bulgular: Çalışmada, yaylacılık faaliyetleri içerisinde boğaların uyumlu bir sürü olmasını sağlamak amacıyla güreştirildiği ve bu güreşler sonucunda boğa güreşi festivallerinin ortaya çıktığı tespit edildi. Bu festivallerle, boğalara kaliteli ve uzun yaşama şansı tanındığı, şehre ekonomik ve sosyolojik açıdan katkı sağlandığı bilgisi elde edildi. Ancak günümüzde festivallerde güreştirilmek için boğa yetiştirildiği ve boğa güreşlerinin spor karşılaşmasına dönüştüğü tespit edildi. Sonuç: Boğa güreşleri türcü yaklaşımdan uzak hayvan kullanım etiği bakış açısıyla değerlendirilmeli ve yöre halkına, insanlara zevk duygusu yaşatmak için boğaların festivallerde güreştirilmelerinin, boğalar için korku, acı ve öfke hislerini içeren bir uygulama olduğunun bilgisi verilmelidir. Festivallerde boğa güreşi müsabakalarının Hayvanları Koruma Kanuna göre kaldırılması ve yazın aynı yaylada bulunacak boğaların gerekli tüm tedbirler alınarak birbirlerine alıştırılması gerektiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Artvin, boğa güreşi, festival, folklor

Bullfighting Festivals in Artvin Folklore

Aim: This study aims to investigate the geographic and cultural features of Artvin and bullfighting festivals that is an event of transhumance activities held every summer and became a folkloric public entertainment in the city.Methods: In this study, 30 people were interviewed. The information is obtained by one of the qualitative research method used in social sciences which is “interviewing with target people.” The written data is gathered with oral, visual and information compiling forms. Festival areas, bull care and feeding conditions were examined on-site. The gathered data is assessed with content analysis.Results: In the study, the bulls were wrestled in order to ensure that there were compatible flocks in transhumance activities and it was determined that bullfighting festivals emerged as a result of, these wrestling. With these festivals, it was obtained that the bulls were given the chance to live quality and long, and contributed to the city economically and sociologically. However, today it was determined that bulls were grown for wrestling at festivals and that bullfights turned into sports events.Conclusions: Bullfighting should be evaluated from the point of view of animal use ethics apart from the speciesist approach and the local people should be informed that bullfighting at the festivals is an event that involves feelings of fear, pain and anger for bulls, to give people a sense of pleasure. It can be suggested that bullfighting competitions should be abolished in accordance with the Animals Protection Law at festivals and bulls to be found in the same plateau in summer should be accustomed to each other by taking all necessary precautions.

Keywords:

Artvin, bullfighting, festival, folklore,

PDF

___

1. Artun E. Güney-Doğu Avrupa’da Osmanlı ve Osmanlı Sonrası Türk Uygarlıklarının Öteki Uygarlıklarla Halk Kültürü Yönünden Karşılıklı Etkileşimi. 4. Uluslararası Güneydoğu Avrupa Türkoloji Sempozyumu; 2007; Aralık 03-07; Zagreb, Hırvatistan.
2. Artvin.gov.tr [İnternet]. Artvin Valiliği: Coğrafi Durum. [erişim 2018 Ağu 28]. Erişim: http://www.artvin.gov.tr/cografi-durum.
3. Özder MA. Artvin Folkloru, Yusufeli Belediyesi Yayınları Birinci Baskı; 2017.
4. Yavuz Özalp A, Akıncı H, Temucin S. Artvin İli Arazisinin Topografik ve Bazı Fiziksel Özelliklerinin Tespiti ve Bu Özelliklerin Arazi Örtüsü ile İlişkisinin İncelenmesi. AÇÜ Orman Fak Derg 2013;14(2):292-309.
5. Demir P, Aral Y, Sarıözkan S. Kars İli Süt Sığırcılık İşletmelerinin Sosyo-Ekonomik Yapısı ve Üretim Maliyetleri. YYU Veteriner Fakültesi Dergisi 2014;25(1):1-6.
6. Daşçı M, Çomaklı B. Yaylacılık ve Tarımsal Açıdan Önemi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg 2006;37(2): 275-280.
7. Tölü C, Savaş T. Çiftlik Hayvanlarında Sosyal Sıra ve Agonistik Davranışlar. Hayvansal Üretim 2006;47(2):26-31.
8. Yıldırım A, Şimşek H. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Teknikleri. Seçkin Yayınevi, Ankara, Türkiye; 2008.
9. Aslım G, Sinmez ÇÇ. Aksaray İli Folklorunda Aksaray Malaklısı Yetiştiriciliği. Eurasian J Vet Sci 2017;33(3):148-157.
10. Yerlikaya H. Türkiye’de Veteriner Hekimliği Folkloru Çalışmaları Bibliyografyası. Lokman Hekim Dergisi, VIII. Lokman Hekim Günleri; 2013; Mayıs 22-25; Gaziantep, Türkiye.
11. Dinçer F. Türk Folklorunda Veteriner Hekimliği Üzerine Araştırmalar. Doktora Tezi, A.Ü. Vet. ve Ziraat Fak. Basımevi Ankara; 1967.
12. Arslan ES. Ege Bölgesi folklorunda veteriner hekimliği ve hayvancılık üzerine araştırmalar. Ankara, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi; Ankara: 1998.
13. Sinmez ÇÇ. Bozlak kültüründe folklorik veteriner hekimliği ve hayvancılık üzerine araştırma. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi; Konya: 2011.
14. Yüksel E. Aşağı Fırat Havzasında veteriner hekimliği folkloru üzerine araştırmalar. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi; Elazığ: 2012.
15. Dinçer F. Türk Folklorunda Veteriner Hekimliği (Beş Doğu İlimizde Yeni Örnekleriyle). I. Uluslararası Türk Folklor Kongresi; 1975; Haziran 23-30; Ankara, Türkiye.
16. Dinçer F. Türk Folklorunda Veteriner Hekimliğin Yazılı Kaynakları. II. Milletlerarası Türk Folklor Bildirileri. IV. Cilt Gelenek-Görenek ve İnançlar, G.Ü. Basın-Yayın Yüksekokulu Basımevi; 1982; Ankara, Türkiye.
17. Dinçer F, Dağlı N. Türkiye’de Son On Yılda Yazılı Basında Halk Hekimliği. Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları: 110, Seminer, Kongre Bildirileri Dizisi:27, Ankara, Ankara Üniversitesi Basımevi,1989;109-124.
18. Doğanay S. Afyon Folklorunda Veteriner Hekimlik Araştırma ve İncelemeleri. Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları: 40, Seminer, Kongre Bildirileri Dizisi: 11, Ankara, G.Ü. Basın-Yayın Yüksekokulu Basımevi,1982;131-151.
19. Özen R. Kayseri Folklorunda Evcil Hayvanlarla İlgili Atasözleri. Erciyes Üniv Vet Fak Derg 2006;3(2)117-121.
20. Sinmez ÇÇ, Yaşar A. Sığırkuyruğu Bitkisinin (Verbascum lasianthum) Hayvanlardaki Çeşitli Deri Hastalıklarındaki Folklorik Kullanımı. Türk Veteriner Hekimleri Birliği Dergisi 2010;10:133-139.
21. Sinmez ÇÇ, Yaşar A. Orta Anadolu Bozlak Kültürü Folklorik Veteriner Hekimliğinde Kullanılan Hayvansal Droglar. Lokman Hekim Dergisi, VII. Lokman Hekim Günleri; 2011; Mayıs 11-14; Mersin, Türkiye.
22. Sinmez ÇÇ, Yaşar A. Sivas Folklorunda Türk Çoban Köpeği Kangal. Zeitschrift für die Welt der Türken/J World Turks 2013;5(2):193-214.
23. Sinmez ÇÇ. Sivas yöresinde folklorik veteriner hekimliği ve hayvancılık üzerine araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi (No:V-006), 2013, Sivas, ss.196.
24. Yaşar A, Sinmez ÇÇ, Aslım G. İç Anadolu Bölgesi Konya Bölümünde (Aksaray, Karaman ve Konya) folklorik veteriner hekimliği ve hayvancılık üzerine araştırma. TÜBITAK Projesi, Tovag – 112O428, s.XI+147, 2013.
25. Yüksel E, Özen R. Aşağı Fırat Havzası Folklorunda Hayvanlar ile İlgili İnanışlar. Lokman Hekim Dergisi, VIII. Lokman Hekim Günleri; 2013; May 22-25; Gaziantep, Türkiye.
26. Özen R, Yüksel E. Kayseri Folklorunda Hayvanlar İle İlgili İnanışlar Üzerine Bir Değerlendirme. Erciyes ÜnivVet Fak Derg 2014;11(1)23-28.
27. Sinmez ÇÇ, Yiğit A. Sivas Folklorunda Davar Yüzü (Saya Gezme) ve Koç Katımı Töreni. Lokman Hekim Dergisi 2014;4(1):19-25.
28. Sinmez ÇÇ. Türkiye’nin Orta ve Yukarı Kızılırmak Havzasında Folklorik Uygulamalar: At Hastalıkları ve Tedavi Yöntemleri. Lokman Hekim Dergisi 2014;4(3):44-58.
29. Yaşar A, Sinmez ÇÇ, Aslım G. Koşana Koşma-Geleneksel Süt Sağım Yöntemi: Koşana Koşma. Eurasian J Vet Sci 2014;30(3):111-113.
30. Yaşar A, Sinmez ÇÇ, Aslım G. Konya Bölümü Halk Veteriner Hekimliğinde Kullanılan Bitkiler ve Bitkisel Tedaviler. Lokman Hekim Dergisi, XI National Conference on the History of Turkish Pharmacy; 2014; May 25-28; Kayseri Türkiye.
31. Sinmez ÇÇ, Aslım G, Yaşar A. İç Anadolu Bölgesi Halk Veteriner Hekimliğinde Dermatolojik Hastalıklarda Uygulanan Bitkisel Tedavi Örnekleri. Lokman Hekim Dergisi, XI. National Conference on the History of Turkish Pharmacy; 2014; May 25-28; Kayseri, Türkiye.
32. Yaşar A, Sinmez ÇÇ, Aslım G. İç Anadolu Bölgesi Konya Bölümü folklorunda ruminantların paraziter hastalıkları ve tedavi yöntemleri. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2015;21(1):1-7.
33. Yiğit A, Sinmez ÇÇ, Yaşar A. Veteriner Hekimliği Uygulamalarında “Kan Akıtma/Alma” Üzerine Bir Araştırma. Lokman Hekim Dergisi 2015;5(3):90-98.
34. Sinmez ÇÇ, Yaşar A. Konya Bölümü Folklorik Veteriner Hekimliğinde Ruminantlarda Doğum Bilgisi ve Jinekoloji. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2016;22(3):409-415.
35. Avcı A, Özen R. Kara Hekim: Katranın Antalya Veteriner Hekimliği Folklorunda Hayvan Hastalıklarının Tedavisinde Kullanımı. F.Ü. Sağ Bil Vet Derg 2016;30(1):39-44. 36. Küçükaslan Ö. Diyarbakır Folklorunda Hayvanlarla İlgili İnanışlar Üzerine Bir Araştırma. Eurasian J Vet Sci 2016;32(4):220-228.
37. Özen R, Doğan G. Elazığ Yöresinde Veteriner Hekimliği Folklorunda Kullanılan Bitkisel İlaç Ham Maddeleri. Lokman Hekim Dergisi 2017;7(3):166-177. 38. Sinmez ÇÇ, Aslım G. Aksaray Malaklısı Çoban Köpeklerinin Hastalıklarının Tedavisinde Kullanılan Halk Veteriner Hekimliği İlaçları. Erciyes Üniv Vet Fak Derg 2017;14(3):191-200.
39. Sinmez ÇÇ, Yaşar A. Organik Hayvansal Üretimde Bitkisel Drogların Kullanılması: Orta Anadolu Bölgesi Halk Veteriner Hekimliği Örneği. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi 2017;5(13):1690-1695.
40. Ferry L. Le Nouvel ordre ecologique (Ekolojik Yeni Düzen), Yapı Kredi Kültür ve Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş. İstanbul; 2000. s.80-85.
41. Resmi Gazete (2004) Hayvanları Koruma Kanunu. Tarih: 01.07.2004.Sayı: 25509. Başbakanlık Basımevi. Ankara.
42. milliyet.com [internet]. Artvin’de “Derekapı Boğa Güreşleri” Kıyasıya Mücadelelere Sahne Oldu. [güncelleme 2018 Nis 22; erişim tarihi 2018 Ara 20]. Erişim: http://www.milliyet.com.tr/artvin-de-derekapi-boga-guresleri-kiyasiya-artvin yerelhaber-12748379/.
43. Sinmez ÇÇ, Aslım G. İç Anadolu Bölgesindeki Hayvanlarla İlgili İnanış ve Uygulamalar Üzerine Bir Değerlendirme. bilig 2017;81:205-232.
44. Hines LM. Historical Perspectives on the Human-Animal Bond. American Behavioral Scientist 2003;47(1):7-15.
45. Singer P. Hayvan Özgürleşmesi. Ayrıntı Yayınları İstanbul; 2005. s.311-312.
46. Öztürk H, Pişkin İ. Rumen Asidozuna Fizyopatolojik Bakış. Vet Hekim Der Derg 2009;80(3):3-6.
47. Des Jardins JR. Çevre Etiği, İmge Kitabevi Yayıncılık Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. Ankara; 2006. s.200-220.
48. Bilgili B, Yağmur Ö, Yazarkan H. Turistik Ürün Olarak Festivallerin Etkinlik ve Verimliliği Üzerine Bir Araştırma (Erzurum-Oltu Kırdağ Festivali Örneği). Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi 2012;2(2):117-124.
49. Yiğit A, Aslım G, Yaşar A. Türkiye’de Festival Unsuru Olarak Hayvan: Etik ve Hayvanları Koruma Mevzuatı Açısından Bir Değerlendirme. Türkiye Biyoetik Derneği 2012;16:85-92.
50. Kafkasor.org [internet]. 38’inci Kafkasör Kültür Turizm Sanat Festivali Duyurusu. [erişim tarihi 2018 Ara 25]: Erişim: http://www.kafkasor.org/.