Bilge Sözen ŞAHNE, Miray ARSLAN, Sevgi Şar

Geçmişten Günümüze: Sağlık Alanında Kil Minerallerinin Kullanımı

İnsanlığın başlangıcından itibaren doğal kaynaklardan sağlık ve kozmetik alanında faydalanıldığı bilinmektedir. Bitkisel, hayvansal ve madensel olabilen bu kaynaklar, ilaç yapımı da dâhil olmak üzere pek çok amaç için kullanılmaktadır. Madensel kaynaklar arasında önemli bir yer tutan kil minerallerinin, birçok farklı alanda olduğu gibi sağlıkta da yaygın kullanımına rastlanmaktadır. İlk çağlarda fiziksel ve kimyasal özellikleri nedeniyle yaraları iyileştirmek ve cildi temizlemek amacıyla yararlanılan kilin, XVII. ve XIX. yüzyıllarda mineraloji biliminin gelişmesiyle birlikte kullanımı daha da genişlemeye başlamıştır. Günümüzde ise kilden pek çok farmasötik formülasyonun yanı sıra kaplıcalar ve çamur banyolarında da yaygın bir şekilde faydalanılmaktadır. Bu çalışmada, tarihte pek çok uygarlık tarafından kullanılan kil minerallerinin geçmişten günümüze kadar olan kullanımları incelenecek ve bu mineralin sağlık için önemi vurgulanacaktır

Anahtar Kelimeler:

Kil, Kozmetik, Tıp

From Past to Present: The Uses of Clay Minerals in the Field of Health

Natural sources are in use for therapeutics and cosmetics from the beginning of human life. These sources can be originating from herbal, animal or mineral can be used for many purposes, one of them is drug production. It is known that clay minerals have an important place in minerals. They are used in health-related fields widely like in any other fields.Because of their chemical and physical characteristics, people in ancient times were used clay for healing wounds or cleaning skin and in 18th and 19th centuries, mineralogy began to improve and the using area of clay increased. Today, they are used for not only drug delivery systems or cosmetically formulations but also used in mud-baths and spas widely. In this study, the uses of clay minerals from ancient times to today will be presented and the importance of this mineral will be exposed.

Keywords:

Clay, Cosmetics, Medicine,

PDF

___

1.Malayoğlu U, Akar A. Killerin Sınıflandırılmasında ve Kullanım Alanlarının Saptanmasında Aranan Kriterlerin İrdelenmesi. 1. Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu; 1995 Nisan 21-22; İzmir; 1999 p.125-142.
2.Gomes CSF, Silva JBP. (2007). Minerals and clay minerals in medical geology. Applied Clay Science, 36:4-21.
Carretero MI, Lagaly G. Clays and health: An introduction. Applied Clay Science. 2007;36:1-3.
Kavak O, Dalgıç A, Şenyiğit A. Medikal Jeoloji ve Önemi. Dicle Tıp Dergisi. 2003;30(1-4):89-92.
Dalgıç A, Kavak O. Kil Mineralleri ve Sağlık. Dicle Tıp Dergisi. 2004;31(2):73-78.
Atabey E. Jeolojik Unsurlar ve Halk Sağlığı (Tıbbi Jeoloji) Tıbbi Jeolojinin Önemi. Popüler Bilim Dergisi. 2011;207(18):56- 61.
Carretero MI, Clay minerals and their beneficial effects upon human health. A review. Applied Clay Science. 2002;21:155-163.
Karakaya MÇ, Karakaya N. (). Kaplıca Tedavisinde Kullanılan Termal Çamurların uygunluğunu Belirleyen Parametreler. 1. Tıbbi Jeoloji Çalıştayı, 2009 30 Ekim-1 Kasım; Ürgüp Bld., Kültür Merkezi, Ürgüp-Nevşehir; 2009 p.31-43.
Demir BM. Terapötik Jeoloji - Jeolojik malzeme, süreç ve mekanların insan sağlığında tedavi edici etkisi. Jeoloji Mühendisliği Dergisi. 2009;33(1):63-74.
Şehsuvaroğlu BN. Eczacılık Tarihi Dersleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi; 1970.
Crowen DL, Helfond WH. Pharmacy, An Illustrated History. New York:Harry N. Abrams Inc Publishers; 1990.
Akbulut G. Türk Kültüründe Toprak Yeme Alışkanlığı (Jeofaji): Arguvan’dan Örnek Bir Çalışma. Acta Turcica. 2012;4(1):302-315.
Baytop T. Laboratuardan Fabrikaya. İstanbul:Görsel Sanatlar Matbaacılık; 1997.
Boussel P, Bonnemain H, Bové F. History of Pharmacy and the Pharmaceutical Industry. Paris: Asklepios Press; 1983.
İbn-i Sînâ. El Kanun Fi’t-Tıbb. (Çeviri: Kâhya E.) Ankara: Atatürk Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı; 2000.
Baytop ÖT. Türk Eczacılık Tarihi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi; 1985.
Abdülvehab bin Yusuf İbn-i Ahmed el-Mardani. Kitabu’l-Müntehab Fi’t-Tıb. (Çeviri: Bayat AH.) İstanbul: Merkezefendi Geleneksel Tıp Derneği; 2005.
Tabib İbn Şerîf, Yâdigâr. (Çeviri: Altıntaş A.) İstanbul: Merkezefendi Geleneksel Tıp Derneği; 2004.
Şerafettin Sabuncuoğlu. Mücerreb-nâme. (Çeviri: Uzel İ, Süveren K.) Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları; 1999.
Baylav N. Eczacılık Tarihi. İstanbul: Yörük Matbaası; 1968.
Demirhan A. Mısır Çarşısı Drogları İstanbul: Sermet Matbaası; 1974.
Muller MF. Kil Terapisi. İstanbul: Dharma Yayınları; 2011.
Lopez-Gelindo A, Viseras C, Cerezo P. Compositional, technical and safety spesifications of clays to be used as pharmaceutical and cosmetic products. Applied Clay Science. 2007;36: 51-63.
Altıntaş A. Doğal Bakım Çalışmaları (Osmanlı Tıbbı Işığında) http://aytenaltintas.com/default.asp?id=4Erişim tarihi: 11.07.2013
Davarcıoğlu B. Kil Minerallerinin Balneoterapi Yönünden Değerlendirilmesi ve Mineralli Su, Orta Anadolu Bölgesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi. 2011;4(2):15-21.
Varol S. Çevre için Jeoloji, Çevre ve Sağlık Araştırmalarında Farklı Bir Boyut: Tıbbi Jeoloji (Medikal Jeoloji). SDUGEO. 2010;1(4):38-43.
Atabey E. Türkiye’de Kil ve Toprak Yeme Alışkanlığı (Jeofajia) – Topraktaki Organizmalar (Patojenler) – Pekmez Toprağı ve Sağlık. Ankara: MTA Yerbilimleri ve Kültür Serisi No:8; 2010.
Görsel Erişim Adresleri
Resim 1. İlk çağlarda tedavi http://www.pharmacist.com/great-moments-pharmacy-painting-series Erişim Tarihi: 29.04.2013
Resim 2. Hipokrat http://www.oftalmoskop.net/?p=3579 Erişim Tarihi: 29.04.2013
Resim 3. Aristotales http://en.wikipedia.org/wiki/Aristotle Erişim Tarihi: 29.04.2013
Resim 4. Galen http://www.general-anaesthesia.com/people/galen.html Erişim Tarihi: 29.04.2013
Resim 5. Terra Sigillata: İlk markalı müstahzar http://www.pharmacist.com/great-moments-pharmacy-painting-series Erişim Tarihi: 29.04.2013
Resim 6. İbn-i Sînâ http://www.pharmacist.com/great-moments-pharmacy-painting-series Erişim Tarihi: 29.04.2013
Resim 7. Pierre Belon http://en.wikipedia.org/wiki/Pierre_Belon Erişim Tarihi: 29.04.2013
Resim 8. Kil http://skywalker.cochise.edu/wellerr/students/meta-rocks/project.htm Erişim Tarihi: 09.05.2013
Resim 9. Kil tabakaları http://www. californiaearthminerals.com Erişim Tarihi: 29.04.2013
Resim 10. Çeşitli renklerdeki killer http://arealfoodlover.wordpress.com/2012/05/26/the-use-of-clay-as-medicine/ Erişim Tarihi: 15.07.2013
Resim 11. Kil lapası http://arealfoodlover.wordpress.com/2012/05/26/the-use-of-clay-as-medicine/ Erişim Tarihi: 15.07.2013
Resim 12. Kil sütü http://www.californiaearthminerals.com/science/?3 Erişim Tarihi: 15.07.2013
Resim 13. Kil maskesi http://www.annecocuk.co/kil-maskesi-kuru-ciltler-icin-kil-maskesi/ Erişim Tarihi: 29.04.2013
Resim 14. Çamur banyosu http://www.kazete.com.tr/arsivDetay.aspx?yil=2009&ay=8 Erişim Tarihi: 29.04.2013
Resim 15. Jeofaji http://dejavuyasayanlarnotlar.blogspot.com/2010/10/toprak-yeme-hastaligi-ile-hamilelikteki.html Erişim Tarihi: 13.05.2013