Geç Osmanlı Döneminde Kadın, Doğum Ve Çocuk Sağlığı

Tarih boyunca zaman zaman göz ardı edilen kadın sağlığı, fizyolojik ve ruhsal birçok faktörden etkilendiği gibi devlet ve nüfus politikası gibi sosyal konulardan da etkilenmiştir. Özellikle Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde kaybedilen savaşlar, topraklar ve anne-bebek ölümlerinin artması nedeniyle doğurganlığa verilen önem artmış dolayısıyla kadının sağlık durumu önem kazanmıştır. Hayatının yarısını doğurganlık evresinde geçiren kadının sık aralıklarla ve çok sayıda doğum yapması ya da doğum yaptığı ortamın olumsuz koşullarda olması onun sağlığını olumsuz etkilemektedir. Doğum yanlısı (pronatalist) politikayı benimseyen devlet, ıskat-ı cenin (küretaj) olayını yasaklamış, yardım edenlerin cezalandırılmasına yönelik tutum sergilemiştir. Ayrıca bu dönemde, anne ölümlerinin azaltılması için ebelerin eğitilmesi gerektiği ve hamileliğin hekim kontrolünde olması gerektiği düşüncesi yaygınlaşmış buna yönelik eğitim programları geliştirilmiştir. Geç Osmanlı döneminde kadın sağlığını; nüfus politikaları, ebeliğin dönüşümü ve profesyonelleşmesi, kontrolü, ıskat-ı cenin (küretaj)’in yasaklanması, hamileliğin ve kadın bedeninin tıbbileştirilmesi gibi konular üzerinden incelemek yararlı olacaktır. Bu nedenle derlemenin amacı; Geç Osmanlı Dönemi’nde kadın sağlığını etkileyen olayları ve bunlara yönelik geliştirilen politikaları tarihsel olaylar ışığında ortaya koymaktır

Anahtar Kelimeler:

Geç Osmanlı Dönemi, Kadın Sağlığı, Nüfus politikası, Iskat-ı cenin

Women, Birth and Children's Health in the Late Ottoman Period

Abstract From time to time, the ignored healthcare of women; they have affected many factors psycially and physically, it has also affected government and population policy. Especially, in the last period of Ottoman Empire, lost battles, lands and the increasing of mother-infant dies gave importance to fertility. The fact that women who spend half of their lives in fertile conditions and who have frequent births or have multiple births or are in negative conditions have a negative impact on their health. The government that has obtained the Pronatalist policy, banned the invalidation – fetus (abortion), and punished the helpers. Also in this period, trained the midwives for reducing maternal mortality and pregnancy should be under the control of the doctor, should be widespreaded the idea that training programs have been developed. In the late Ottoman period women's health; population policies, the transformation of midwifery, professionalization and control, and invalidation-the fetus (abortion)’s prohibition on such topics as the medicalization of the pregnancy and the woman's body, it would be useful to examine. Therefore, the purpose of the review; the events that affect women's health in the late Ottoman period, and the policies developed for them, in the light of historical events is to reveal. ortaya koymaktır.

Keywords:

The Late Ottoman Period, Women's Health, Population Policy, Abortion,

PDF

___

Sarı N. Osmanlı Sağlık Hayatında Kadının Yeri. In: N Sarı, editör. Yeni Tıp Tarihi Araştırmaları. İstanbul: Türk Tıp Tarihi Kurumu; 1996-97. pp:13-40.
Işıl Ülman Y. Osmanlıdan Cumhuriyete Geçiş Sürecinde Bir Aydın Portresi: Besim Ömer Akalın. Müteferrika 2004; 25.
Balsoy G. Politik Bir Alan Olarak Kadın Bedeni: Osmanlı Toplumunda Kürtajın Yasaklanması. Toplumsal Tarih 2012; 223: 27.
Akşit EE. Geç Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemlerinde Nüfus Kontrolü Yaklaşımları. Toplum ve Bilim 2010;117:179-197.
Yüksel H. Osmanlı’da Modern Anlamda Yapılan İlk Nüfus Sayımına Göre Divriği’nin Demografik Yapısı. Nüfus Bilim Dergisi 07;28-29:73-89. Ejder Apay S, Sakar T. Üreme Sağlığına Farklı Bir Bakış: Osmanlı Dönemi. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 2015;5(2):45-51.
Dirican HR. Türkiye’de Ebeliğin Kısa Tarihçesi. Zeynep Kamil Tıp Bülteni 1972;4(2):67-75.
Özger Y. Osmanlı’da Kadınların Memuriyette İstihdamı Meselesi Ve Sicill-i Ahvâlde Kayıtlı Memurelerin Resmî Hâl Tercümeleri. History 2012;4:1.
Beyinli G. Elleri Tılsımlı Modern Türkiye’de Ebelik. Ankara:Ayizi Yayınları; 2014.
Daşdibi Beydilli E. Ebeliğin Dünü ve Bugünü. Ankara:Alter Yayıncılık; 2007.
Erkaya Balsoy G. Kahraman Doktor İhtiyar Acuzeye Karşı Geç Osmanlı Doğum Politikaları. İstanbul:Can Sanat Yayınları;2015.
Şimşek F, Eroğlu H, Dinç G. Osmanlı İmparatorluğu’nda Iskat-ı Cenin (Çocuk Düşürme). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 2009;2:593-609.
Konan B. Osmanlı Devleti’nde Çocuk Düşürme Suçu. A.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi 2008;57(4):319-355.
Balsoy G. Geç Osmanlı Öğüt Kitaplarında Kısırlık. Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 2014;35(35):41