Buğra ÖZKAN, Özcan ÖRSÇELİK, Ayça ARSLAN, Emre Ertan ŞAHİN, İsmail Türkay ÖZCAN

Stabil angina pektoris ile başvuran hastalarda ciddi kroner arter darlığı ile fragmente QRS arasındaki ilişkinin araştırılması

Amaç: Göğüs ağrısı, koroner arter hastalıklarının (KAH) en sık semptomudur. Bununla birlikte koroner arter hastalığı dışında göğüs ağrısına sebep olabilen birçok neden bulunmaktadır. Göğüs ağrısı ayırıcı tanısının yapılmasında elektrokardiyografinin (EKG) oldukça önemli bir yeri vardır. Fragmante QRS (fQRS) ventrikül depolarizasyonunun sonucu olarak EKG de QRS kompleksinde çentiklenme olmasıdır. Bizim çalışmamızın amacı göğüs ağrısı ile polikliniğe başvuran hastalarda fQRS varlığı ile koroner arterlerde ciddi darlık olması arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Yöntem: Kardiyoloji polikliniğine göğüs ağrısı şikâyeti ile başvuran 256 hasta çalışmaya dâhil edildi. Hastalar koroner anjiyografi (KAG) sonucunda koroner arterlerde ciddi darlık olup olmamasına göre iki gruba ayrıldı. Hastaların EKG’leri incelenerek fQRS olup olmadığı kayıt edildi ve fQRS varlığı ile koroner arterlerde ciddi darlık olması arasındaki ilişki incelendi. Bulgular: Stabil anjina pektoris şikayeti bulunan 256 hastanın 78’ine (%30.4) KAG uygulandı ve bu hastaların 49’unda (%62.8) KAH tespit edildi. KAH olan gruptaki hastaların ve olmayan gruptaki hastaların EKG’sinde fQRS bulunma oranları sırası ile %36 ve %20.4 (p:0.019) olarak bulundu. Sonuç: fQRS’in koroner arterlerdeki sınırda darlıkları olan hastalardaki lezyonların ciddiyetini tespit etmede, Akut Kroner Sendrom (AKS) tanısını koymada ve AKS sonrası takiplerde mortaliteyi öngörmede başarılı olduğu daha önce yapılan çalışmalarda gösterilmiştir. Bizim çalışmamızda kardiyoloji polikliniğine göğüs ağrısı şikâyeti ile başvuran hastalardan koroner arterlerde ciddi darlık tespit edilenlerde fQRS bulunma oranı anlamlı olarak yüksek bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

koroner arter hastalığı, fragmente QRS, elektrokardiyografi

PDF

___

Referans 1. National Institutes of Health NH, Lung, and Blood Institute. Morbidity & Mortality: 2012 Chart Book on Cardiovascular, Lung, and Blood Diseases. Bethesda, MD: National Heart, Lung, and Blood Institute; 2012.
Referans 2. Svavarsdóttir AE, Jónasson MR, Gudmundsson GH, Fjeldsted K. Chest pain in family practice. Diagnosis and long-term outcome in a community setting. Can Fam Physician 1996; 42:1122.
Referans 3. Klinkman MS, Stevens D, Gorenflo DW. Episodes of care for chest pain: a preliminary report from MIRNET. Michigan Research Network. J Fam Pract 1994; 38:345.
Referans 4. Bösner S, Becker A, Haasenritter J, et al. Chest pain in primary care: epidemiology and pre-work-up probabilities. Eur J Gen Pract 2009; 15:141.
Referans 5. Ebell MH. Evaluation of chest pain in primary care patients. Am Fam Physician 2011; 83:603.
Referans 6. Das MK, Zipes DP. Fragmented QRS: a predictor of mortality and sudden cardiac death. HeartRhythm 2009;6(3 Suppl):S8-14.
Referans 7. Das MK, Saha C, El Masry H, Peng J, Dandamudi G, Mahenthiran J, et al. Fragmented QRS on a 12-lead ECG: a predictor of mortality and cardiac events in patients with coronary artery disease. HeartRhythm 2007;4:1385-92.
Referans 8. Gardner PI, Ursell PC, Fenoglio JJ Jr, Wit AL. Electrophysiologic and anatomic basis forfractionated electrograms recorded from healed myocardial infarcts. Circulation 1985;72:596-611.
Referans 9. Jain R., Singh R., Yamini S.and Mithilesh K. Das ,Fragmented ECG as a Risk Marker in Cardiovascular Diseases Current Cardiology Reviews, 2014, 10, 277-286 Referans 10. Saurav Chatterjee, MD and Nisarg Changawala, MD, MPH .Fragmented QRS Complex: A Novel Marker of Cardiovascular Disease
Referans 11. Liang D., Zhang J., Lin L.and Zong W. The Difference on Features of Fragmented QRS Complex and Influences on Mortality in Patients with Acute Coronary Syndrome 2017;33:588-595.
Referans 12. ietrasik G, Goldenberg I, Zdzienicka J, et al. Prognostic signifi- cance of fragmented QRS complex for predicting the risk of re- current cardiac events in patients with Q-wave myocardial infarction. Am J Cardiol 2007;100:583-6.
Referans 13. Levitt K1, Guo H, Wijeysundera HC, Ko DT, Natarajan MK, Feindel CM, Kingsbury K, Cohen EA, Tu JV. Predictors of normal coronary arteries at coronary angiography. Am Heart J. 2013 Oct;166(4):694-700.
Referans 14. Patel MR, Peterson ED, Dai MS, et al. Low diagnostic yield of elective coronary angiography. N Engl J Med 2010;362:886-95.
Referans 15. Das MK, Khan B, Jacob S, et al. Significance of a fragmented QRS complex versus a Q wave in patients with coronary artery disease. Circulation 2006;113:2495-501.
Referans 16. Çalışkan B, Korkmaz AN, Erdem F. Contribution of fragmented QRS on myocardial perfusion imaging in the assessment of functionally significant coronary artery stenoses. Eur Rev Med Pharmacol Sci 2016;20:1575–81.
Referans 17. Korkmaz A, Yildiz A, Demir M, Ozyazgan B, Sahan , Acar B4, Guray U, Ileri M, Elalmis OU. The relationship between fragmented QRS and functional significance of coronary lesions. J Electrocardiol. 2017 May - Jun;50(3):282-286.
Referans 18. El-Dosouky II, Abomandour HG. Fragmented QRS complex as a predictor of coronary artery disease in patients with acute coronary syndrome (A study from Egypt). Indian Heart J. 2017 Mar - Apr;69(2):289-290.
Referans 19. Das MK, Michael MA, Suradi H, et al. Usefulness of fragmented QRS on a 12-lead electrocardiogram in acute coronary syndrome for predicting mortality. Am J Cardiol 2009;104:1631-7.