TüRKİYE’NİN SAğLIK fİNANSmAN PoLİTİKASININ DEğERLENDİRİLmESİ

Türkiye, 2008 yılında, zorunlu genel sağlık sigortası uygulamasına geçmiştir. Çalışma, Türkiye'nin bu politika tercihini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Değerlendirme, sağlık fnansmanının temel hedeferi gözetilerek yapılmaktadır. Bu hedefer; tüm nüfusa sağlık güvencesi sağlamak ve sağlık hizmetlerine erişimi artırmak, sağlık hizmetleri fnansmanında adaleti sağlamak ve gelirin yeniden dağıtılmasına katkı yapmak, sağlık hizmetleri fnansmanında verimliliği ve sürdürülebilirliği sağlamaktır. Çalışma, Türkiye'de sağlık fnansmanının bu hedefere ne derece yanıt verdiğini tartışmaya açmaktadır. Çalışma, Türkiye'de genel sağlık sigortası sistemi ile gündeme gelen prim koşulları, kullanıcı katkıları ve diğer cepten ödemelerin hem tüm nüfusa güvence sağlanmasını hem de sağlık hizmetlerine erişimi engellediğini ortaya koymaktadır. Ağırlıklı olarak sosyal sigortacılık ile fnanse edilen sistemin, maliyetli olduğu da görülmektedir. En maliyet etkili olan koruyucu hizmetlere yapılan harcamaların çok düşük oldu- ğu dikkati çekmektedir. Sağlık fnansmanında adalet henüz gündemde bile değildir. Sağlık fnansmanının mali sürdürülebilirliği ise en sıkıntılı konulardan biridir. Bu nedenlerle Türkiye'nin sağlık fnansman politikasını vakit kaybetmeden gözden geçirmesi önerilmektedir

Türkiye, 2008 yılında, zorunlu genel sağlık sigortası uygulamasına geçmiştir. Çalışma, Türkiye’nin bu politika tercihini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Değerlendirme, sağlık fnansmanının temel hedeferi gözetilerek yapılmaktadır. Bu hedefer; tüm nüfusa sağlık güvencesi sağlamak ve sağlık hizmetlerine erişimi artırmak, sağlık hizmetleri fnansmanında adaleti sağlamak ve gelirin yeniden dağıtılmasına katkı yapmak, sağlık hizmetleri fnansmanında verimliliği ve sürdürülebilirliği sağlamaktır. Çalışma, Türkiye’de sağlık fnansmanının bu hedefere ne derece yanıt verdiğini tartışmaya açmaktadır. Çalışma, Türkiye’de genel sağlık sigortası sistemi ile gündeme gelen prim koşulları, kullanıcı katkıları ve diğer cepten ödemelerin hem tüm nüfusa güvence sağlanmasını hem de sağlık hizmetlerine erişimi engellediğini ortaya koymaktadır. Ağırlıklı olarak sosyal sigortacılık ile fnanse edilen sistemin, maliyetli olduğu da görülmektedir. En maliyet etkili olan koruyucu hizmetlere yapılan harcamaların çok düşük oldu- ğu dikkati çekmektedir. Sağlık fnansmanında adalet henüz gündemde bile değildir. Sağlık fnansmanının mali sürdürülebilirliği ise en sıkıntılı konulardan biridir. Bu nedenlerle Türkiye’nin sağlık fnansman politikasını vakit kaybetmeden gözden geçirmesi önerilmektedir

PDF

___

Abuzer Pınar, Vergileri Kim Ödüyor ve Kamu Harcamalarından Kimler Yararlanı- yor?, Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı, Ankara 2004.

Adam Wagstaff, Social Health Insurance vs. Tax Financed Health Systems - Evidence from the OECD, The World Bank, Policy Research Working Paper 4821, 2009.

Adam Wagstaff and Eddy van Doorslaer, “Equity in the Finance and Delivery of Health Care: Concepts and Defnitions”, Equity in the Finance and Delivery of Health Care: An International Perspective (Ed. Eddy van Doorslaer – Adam Wagstaff – Frans Rutten ), Oxford Medical Publications, 1993, s. 7-19.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Mart 2013 Sosyal Yardım İstatistikleri Bülteni.

http://www.sosyalyardimlar.gov.tr/upload/Node/11873/fles/MART_istatistik_.pdf, erişim tarihi 14 Eylül 2013.

Başbakanlık, Sosyal Güvenlik Reformu: Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Ankara 2005.

David W. Dunlop and Jo M. Martins, An International Assessment of Health Care Financing: Lessons for Developing Countries, World Bank, Washington, 1996.

Elias Mossialos and Anna Dixon, “Funding Health Care in Europe: Weighing up the Options”, Funding Health Care: Options for Europe (Ed. Elias Mossialos Et al), Open University Press, Buckingham – Philadelphia, 2002, s. 272-300.

Guy Carrin and Chris James, “Social Health Insurance: Key Factors Affecting the Transition Towards Universal Coverage”, International Social Security Review, 58 (1), 2005, s. 45-64.

Gülbiye Yenimahalleli Yaşar, Sağlığın Finansmanı ve Türkiye İçin Sağlık Finansman Modeli Önerisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalış- ma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2007.

Gülbiye Yenimahalleli Yaşar ve Ece Uğurluoğlu, “Sosyal Sağlık Sigortacılığı Mı? Vergilerle Finansman Mı? Sağlık Harcamaları ve Sağlık Sonuçları Açısından Değerlendirme”, Sosyal Güvenlik Dünyası, Sayı: 13 (66), 2010, s. 45-55.

Gülbiye Yenimahalleli Yaşar, “Sağlık Finansmanında Mali Sürdürülebilirlik: Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye”, Ekonomi ve Hukuk Üzerine Yazılar: Prof.

Dr.Ahmet Gökdere’ye Armağan, Turhan Kitabevi, Ankara 2011, s.407-448.Gülbiye Yenimahalleli Yaşar, “Türkiye’de Sosyal Güvenliğin Neoliberal Dönüşü- mü”, Mülkiye, XXXV (272), 2011, s. 163-193.

Gülbiye Yenimahalleli Yaşar, “Ekonomik Kriz ve Türk Sosyal Güvenlik Sistemi: Yeterli Koruma Sağlayabildik mi?” Eğitim Bilim Toplum, 8 (29), 2011, s. 54-93.

Gülbiye Yenimahalleli Yaşar ve Ece Uğurluoğlu, “Can Turkey’s General Health Insurance System Achieve Universal Coverage?” International Journal of Health Planning and Management, 26 (3), 2011, s. 282-295.

Gülbiye Yenimahalleli Yaşar, “Health Transformation Programme in Turkey: An Assessment”, International Journal of Health Planning and Management, 26 (2), 2011, s. 110-133.

Hakkı Hakan Yılmaz, İstikrar Programlarında Mali Uyumda Kalite Sorunu: 2000 Sonrası Dönem Türkiye Deneyimi, TEPAV Yayını, 2007.

Hakkı Hakan Yılmaz, Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Temel Risk Alanları, Dr. Nevzat Eren Ulusal Halk Sağlığı Sempozyumu Sunum Metni, 17 Mart 2012.

İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası. Türkiye İlaç Pazarı. http://www.ieis.org.tr/ ieis/tr/indicators/33/turkiye-ilac-pazari, Erişim tarihi 31 Aralık 2013.

International Labour Organisation, World Social Security Report: Providing Coverage in Times of Crisis and Beyond 2010-2011, Geneva:Social Security Department, 2010.

International Labour Organisation, Global Employment Trends for Youth: Special Issue on The Impact of The Global Economic Crisis on Youth, Geneva 2010, s. 61.

International Labour Organisation, World of Work Report 2010: From One Crisis to the Next?, Geneva: International Institute of Labour Studies, 2010.

Joseph Kutzin, “A Descriptive Framework for Country-Level Analysis of Health Care Financing Arrangements”, Health Policy, 56 (3), 2001, s.171-204.

Kelley Lee and Hillary Goodman, “Global Policy Networks: The Propagation of Health Care Financing Reform Since the 1980s”, Health Policy in a Globalising World (Ed. Kelley Lee - Kent Buse - Suzanne Fustukian), Cambridge University Press, 2002, s. 97-119.

Mehmet Tokat, Türkiye Sağlık Harcamaları ve Finansmanı 1992-1996, Sağlık Bakanlığı Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü, Ankara 1998.

Mehmet Tokat, Türkiye Sağlık Harcamaları ve Finansmanı 1998, Sağlık Bakanlığı Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü, Ankara 2001. Mehtap Tatar, Hacer Özgen, Bayram Şahin vd, Formal and Informal Household Spending on Health: A Case Study From Turkey, MEMIO, Harvard School of Public Health and Hacettepe School of Health Administration, 2003, s. 64.

OECD, Society at a Glance 2011: OECD Social Indicators, Geneva, 2011. OECD, Health at a Glance 2013. OECD Indicators. http://www.keepeek.com/ Digital-Asset-Management/oecd/social-issues-migration-health/health-ata-glance-2013/number-of-doctor-consultations-per-capita-2011-or-nearestyear_health_glance-2013-graph65-en#page , Erişim tarihi 31 Aralık 2013.

Raşit Tükel, “Sağlıkta Dönüşümde Son Aşamaya Doğru: Hastanelerin Yeniden Yapılandırılması ve Yeni Finansman Modeli”, Toplum ve Hekim, 25, 2010, s. 230-236.

Sağlık Bakanlığı, Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010. Refk Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, Ankara 2010, s. 127.

Sağlık Bakanlığı, Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2011. Sağlık Araştırmaları Genel Mü- dürlüğü, Ankara 2012.

Sağlık Bakanlığı, Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2012. Sağlık Araştırmaları Genel Mü- dürlüğü, Ankara 2013.

Sarah Thomson et al, Financing Health Care in the European Union: Challenges and Policy Responses, World Health Organisation, Denmark, 2009.

Sosyal Güvenlik Kurumu, 2011 Ocak Ayı Sigortalı İstatistikleri, http://www.sgk. gov.tr, erişim tarihi 14 Aralık 2012.

Sosyal Güvenlik Kurumu, 2012 İstatistik Yıllığı, http://www.sgk.gov.tr, erişim tarihi 31 Aralık 2013.

TÜİK Haber Bülteni: Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, 2012. Sayı: 13594, 23 Eylül 2013.

TÜİK Haber Bülteni: Sağlık Harcamaları İstatistikleri 2009-2012. Sayı: 15871, 10 Ekim 2013.

TÜİK Haber Bülteni: Hanehalkı Tüketim Harcaması (Bölgesel), 2012. Sayı: 13631, 21 Kasım 2013.

Türk – İş Haber Bülteni: Aralık 2013 Açlık ve Yoksulluk Sınırı, 26 Aralık 2013.

WHO, Evaluation of Recent Changes in the Financing of Health Services, Geneva, 1993, s. 8-9.

WHO, The World Health Report 2000, Health Systems: Improving Performance, Geneva, 2000.WHO, Reaching Universal Coverage via Social Health Insurance: Key Design Features in the Transition Period, (by Guy Carrin and Chris James), Discussion Paper, N.2, Department Health System Financing, Expenditure and Resource Allocation (FER), Cluster Evidence and Information for Policy (EIP), Geneva, 2004.

WHO, World Health Report: Make Every Mother and Child Count, Geneva, 2005.

WHO, Achieving Universal Coverage: Developing the Health Financing System. Technical Briefs for Policy-Makers, N.1, Department of Health Systems Financing Health Financing Policy, WHO/EIP/HSF/PB/05.01, Geneva, 2005.