KORONAVİRÜS PANDEMİSİ SONRASINDA İŞSİZLİĞİ AZALTMAYA DÖNÜK BİR POLİTİKA ÖNERİSİ: GARANTİLİ İSTİHDAM PROGRAMLARI

Ekonomik, sosyal ve siyasal boyutlarıyla çağın en temel sorunlarından biri olan işsizlik sorununun Koronavirüs (Covid-19) pandemisi sonrasında çok daha ağırlaşması, bu sorunla hangi yol ya da araçlarla mücadele edilebileceği ya da edilmesi gerekliliği bir kez daha gündeme getirmiştir. Buna yönelik kamu müdahalelerinin neler olabileceği ise son dönem istihdam ve işsizlik tartışmalarının merkezinde yer almaktadır. Böyle kamu müdahalelerinden biri Modern Para Teorisi kapsamında önerilen ve bu çalışmanın asıl konusunu oluşturan Garantili İstihdam Programlarıdır. Bu kapsamda çalışmada öncelikle Modern Para Teorisi perspektifinden istihdam politikaları (aktif ve pasif) irdelenmektedir. Uygulama örnekleri olarak Hindistan ve Arjantin’de uygulanan garantili istihdam programlarının özellikleri ve işsizlik ve yoksulluk üzerindeki etkileri ele alınmaktadır. Son olarak Koronavirüs pandemisinin ekonomi ve işsizlik üzerindeki etkileri ele alınmakta, ardından Türkiye’de İŞKUR bünyesinde uygulanan Toplum Yararına Programlar ve İstihdam Garantili Mesleki Eğitim Kursları değerlendirilmektedir. Bu iki programın garantili istihdam özellikleri ile kamu maliyesi, işsizlik ve yoksulluk üzerindeki etkileri tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

koronavirüs, işsizlik, modern para teorisi, Garantili İstihdam Programı, istihdam politikaları

PDF

___

Adıgüzel, Muhittin (2020), “Covid-19 Pandemisinin Türkiye Ekonomisine Etkilerinin Makroekonomik Analizi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Covid-19 Sosyal Bilimler Özel Sayısı, 19 (37), Bahar (Özel Ek), s.191-221.
Armstrong, Phil (2019), "An MMT Perspective on Macroeconomic Policy Space", Real-World Economic Reviews, 89, p.32–45.
Aşkın, Umur ve Elif Özmen Aşkın (2017), "Aktif İstihdam Politikası Olarak Toplum Yararına Programlar : Tokat İli Araştırması", Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 3 (3), s. 1-16.
Ay, Sema (2012), " Türkiye’de İşsizliğin Nedenleri: İstihdam Politikaları Üzerine Bir Değerlendirme", Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (2), s. 321– 341.
Bayrakdar, Seda (2019), "İşsizliğin Çözümünde Uygulanan Aktif İstihdam Politikalarının Etkinliği Üzerine Genel Bir Değerlendirme", Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33 (1), s. 339–357.
Biçerli, Mustafa Kemal (2004), İşsizlikle Mücadelede Aktif İstihdam Politikaları (Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi).
Biçerli, Mustafa Kemal (2005), "Aktif İstihdam Politikaları İşsizliği Azaltır mı?", Çimento İşveren Dergisi, 1 (6), s.1–15.
Bonizzi, Bruno, Annina Kaltenbrunner and Jo Michell (2019), "Monetary Sovereignty is a Spectrum: Modern Monetary Theory and Developing Countries", Real-World Economic Reviews, 89, p. 46–62.
Burtan Doğan, Bahar ve Evin Anğay Yıldırım (2016), "Kıdem Tazmı̇nati ve Ülke Örneklerı̇", Dicle İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (10), s. 16–31.
Çelik, Aziz (2015), "Dünyada ve Türkiye’de Kıdem Tazminatı Uygulamaları", İktisat Dergisi, 530, s. 27–39.
Davidson, Paul (2019), "What is Modern About MMT? A Concise Note", Real-World Economic Reviews, 89, p. 72–74.
Deininger, Klaus and Yanyan Liu (2017), Welfare and Poverty Impacts of Mahatma Gandhi National Rural Employment Guarantee Scheme: Evidence from Andhra Pradesh, India, Sayı 01289.
DİSK-AR (2020), "İşsizlik ve İstihdamın Görünümü Raporu" , http://arastirma.disk.org.tr/?p=4293 (8.11.2020).
Durmuş, Mustafa (2014), "İstihdam, Ama Nasıl?", https://mustafadurmusblog.blogspot.com/2016/10/istihdam-amanasl.html (28.12.2019).
Durmuş, Mustafa (2018), "İşsizlik ve Gelir Bölüşümü Adaletsizliğinde İlk Dörtteyiz", https://mustafadurmusblog.blogspot.com/2018/07/issizlikve-gelir-bolusumu.html (28.12.2019).
Durmuş, Mustafa (2019), "Bermuda Şeytan Üçgeni: Yoksullaşma, Yolsuzluk ve Otoriterleşme (2) Yoksulluk, Piyasalar ve Devlet", https://mustafadurmusblog.blogspot.com/2019/02/bermuda-seytanucgeni-yoksulluklasma.html (28.12.2019).
Durmuş, Mustafa (2020), “Biz Durursak Hayat Durur”, http://mustafadurmusblog.blogspot.com/2020/05/1-mayis-biz-durursak-hayatdurur.html (05.05.2020).
Dünya Ekonomi Gazetesi (2020), “Firmaların Yarısı %50'den Fazla Ciro Kaybetti!” https://www.dunya.com/ekonomi/firmalarin-yarisi-50den-fazlaciro-kaybetti-haberi467157 (20.04.2020).
Ehnts, Dirk H. and Maurice Höfgen (2019), "Modern Monetary Theory: A European Perspective", Real-World Economic Reviews, 89, p. 75–84.
Erikli, Süheyla ve Bülent Bayat (2008), "Kamu İstihdam Yaratma Programı Olarak “Tennessee Vadi Projesi” ve Toplum Yararına Çalışma Programının İncelenmesi", İş ve Hayat, 2 (3), s. 77–88.
Ferreira, Francisco, Cristoph Lakner and Carolina Sanchez- Paramo (2017), "The 2017 global poverty update from the World Bank", 2017, https://blogs.worldbank.org/developmenttalk/2017-global-povertyupdate-world-bank (28.12.2019).
Ghosh, Jayati (2020), “The COVID-19 Debt Deluge”, https://www.projectsyndicate.org/commentary/coronavirus-debt-crisis-by-jayati-ghosh (16.03.2020).
Görücü, İbrahim, Nihat Aybıyık ve Muzaffer Koç (2012), "Türkiye’de İşsizlik Sigortası Uygulaması ve Sonuçları (2000-2010)", e-Journal of New World Sciences Academy, 7 (2), s. 127–160.
Gün, Servet (2013), "Toplum Yararına Çalışma Programı : İşsizlikle Mücadelede Yeni Bir Yöntem mi ?", Sosyal Güvenlik Dergisi (SGD), 3 (2), s. 76–95.
Hekimler, Alpay (2008), Güncel Gelişmeler Işığında Türkiye’de İşgücü Piyasası Politikaları ve İşsizlik Halinde Sağlanan Yardımlar. Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Metinleri 01, Tekirdağ, s. 1-23.
Hirway, Indira (2008), "Impact of Employment Guarantee Programmes on Gender Equality and Pro-Poor Economic Development", The Levy Economics Institute of Bard College Research Project, 34, p. 1-15.
ILO (2020), “Monitor Third Edition: COVID-19 and the World of Work, As Job Losses Escalate, Nearly Half of Global Workforce at Risk of Losing Livelihoods”, https://www.ilo.org/global/about-theilo/newsroom/news/WCMS_743036/lang--en/index.htm (29.04.2020).
IMF (2020), “World Economic Outlook, April 2020: The Great Lockdown", https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2020/04/14/weoapril2020 fbclid=IwAR0jXd9IPXcCssZ_uTdWLqWUnNQh92R9FKG900T8dnp06z Mq Ppg4ShHrkM (30.04.2020).
Işığıçok, Özlem ve Burak Faik Emirgil (2009), "Aktif İşgücü Piyasası Politikaları ve Mesleki Yetiştirme: “İşgücü Yetiştirme Kursları”nın Etkinliğinin Bursa İli Örneğinde İncelenmesi", Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 57, s. 213-233.
İŞKUR (2018), "Türkiye İş Kurumu 2018 Yılı Faaliyet Raporu", https://media.iskur.gov.tr/25441/2018-yili-faaliyet-raporu.pdf (21.12.2019).
İŞKUR (2019), "İşsizlik Sigortası", https://www.iskur.gov.tr/isarayan/issizlik-sigortasi/ (15.12.2019).
İŞKUR (2019a), "İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulları Faaliyet Raporu 2018", https://media.iskur.gov.tr/30137/2018-iimek-faaliyet-raporu.pdf (15.12.2019).
İŞKUR (2019b), "İşbaşı Eğitim Programları", https://www.iskur.gov.tr/isarayan/kurs-ve-programlar/isbasi-egitim-programlari/ (16.12.2019).
İŞKUR (2019b), "Mesleki Eğitim Kursları", https://www.iskur.gov.tr/isarayan/kurs-ve-programlar/mesleki-egitim-kurslari/ (21.12.2019).
İŞKUR (2019c), "Toplum Yararına Programlar (TYP)", https://www.iskur.gov.tr/is-arayan/kurs-ve-programlar/toplum-yararinaprogramlar-typ/ (21.12.2019).
İŞKUR (2020), "Türkiye İş Kurumu 2019 Yılı Faaliyet Raporu", https://media.iskur.gov.tr/37553/2019-yili-faaliyet-raporu.pdf (10.05.2020).
Kaboub, Fadhel (2007), "Employment Guarantee Programs: A Survey of Theories and Policy Experiences", The Levy Economics Institute Working Paper Collection, 498.
Kasapoğlu, Mehmet Muharrem (2018), Yerel İstı̇hdam Polı̇tı̇kasi Modelı̇ Olarak İl İstı̇hdam ve Mesleki Eğı̇tı̇m Kurulu, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi, İstanbul.
Lavoie, Marc (2014), "The Monetary and Fiscal Nexus of Neo-Chartalism : A Friendly Critique", Journal of Economic Issues, 47 (1), p. 1–32.
Lu, Marcus (2020), “The Front Line: Visualizing the Occupations with the Highest COVID-19 Risk”, https://www.visualcapitalist.com/thefront-line-visualizing-the-occupations with-the-highest-covid-19- risk (03.05.2020).
Milliyet Gazetesi (2020), “Kısa Çalışma Ödeneği”, https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/kisacalisma-odenegi-hesaplama-2020-kisa-calismaodenegi-sorgulama-iskur-nereden-nezaman-aliniyor-ne-kadar (05.05.2020).
Mitchell, Bill (2013), "What is Job Guarantee?", http://bilbo.economicoutlook.net/blog/?p=23719 (20.11.2019).
Mitchell, Bill (2019), "The Job Guarantee misinformation campaign – UBI style", http://bilbo.economicoutlook.net/blog/?p=42340 (10.11.2019).
Mitchell, William F and L. Randall Wray (2005), "Full Employment Through a Job Guarantee: A Response to the Critics", SSRN Electronic Journal, 39.
OECD (2020), “Tackling coronavirus (COVID-19) Contributing to a global efford, “Evaluating the initial impact of COVID-19 containment measures on economic activity”, http://oecd.org/coronavirus/en/ (28.03.2020).
Patnaik, Prabhat (2019), "Unemployment , Poverty and the Modi Years", The People’s Democracy, XLIII(16).
Porras, Ina and Nanki Kaur (2018), "Ecosystems, Poverty Alleviation and Conditional Transfers", International Institute for Environment and Development, London, p. 1-8.
Roubini, Nouriel (2020), “A Greater Depression?”, https://www.projectsyndicate.org/commentary/coronavirus-greater-great-depression-by-nouriel-roubini (24.03.2020).
Sawyer, Macolm (2019), "Modern Monetary Theory: Is There Any Added Value?", Real-World Economic Reviews, 89, p. 167–179.
Swain, Pranaya Kumar and Sthitapragyan Ray (2013), "Social Welfare Through Guaranteed Wage Employment: Experience of National Rural Employment Guarantee Scheme in an Indian State", Journal of
International and Comparative Social Policy, 29 (1), p. 79–90.
T.C. Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2019), "Asgari Ücretin İşverene Maliyeti", https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/3278/2019_onikiay.pdf (10.05.2020).
Taş, Seyhan ve Gülferah Bozkaya, (2014), "Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Türkiye’de Uygulanan İstihdam Politikaları", Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2 (1), s. 151–176.
Taylor, Chris (2020), “Your Money: Coronavirus fears shake Yale economist Robert Shiller”, https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirusshiller/your-money coronavirus-fears-shake-yale-economist-robert-shiller-idUSKBN2163LD (03.05.2020).
Tcherneva, Pavlina R. (2018), "The Job Guarantee: Design, Jobs, and Implementation", The Levy Economics Institute Working Paper Collection, 902, p. 1-66.
Tcherneva, Pavlina R. and L. Randall Wray (2005), "Employer of Last Resort: A Case Study of Argentina’s Jefes Program", SSRN Electronic Journal, 41, p. 1-26.
TÜİK (2020), "İşgücü İstatistikleri, Ağustos 2020", https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-Agustos2020-33792 (10.11.2020).
TÜİK (2020), "İşgücü İstatistikleri, Ocak 2020", http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33785 (10.05.2020).
U.S. Department of Labor (2020), “Unemployment Insurance Weekly Claims”, https://www.dol.gov/ui/data.pdf (07.05.2020).
UNCTAD (2020), “Coronavirus Could Shrink Global FDI by 5% to 15%”, https://unctad.org (08.03.2020). World Bank (2019), "Argentina - Jefes de Hogar (Heads of Household) Program Project (English)", http://documents.worldbank.org/curated/en/993831468741634839/Argentina-Jefes-de-Hogar-Heads-of-Household-Program-Project (15.12.2019).
Wray, L. Randall (2006), "Lessons from Argentina ’ s Employment Guarantee", Economic and Political Weekly, 41 (23), p. 2293–2296.
Wray, L. Randall (2009), "The Social and Economic Importance of Full Employment", SSRN Electronic Journal, 560, p. 1-13.
Wray, L. Randall (2019a), "Alternative Paths to Modern Money Theory",Real-World Economic Reviews, 89, p. 5–22.
Wray, L. Randall (2019b), "MMT Responds to Brad DeLong’s Challenge", http://neweconomicperspectives.org/2019/03/mmtrespondstobraddelongs-challenge.html (10.12.2019).
WTO (2020), “Trade Set to Plunge as COVID-19 Pandemic Upends Global Economy”, https://www.wto.org/english/news_e/pres20_e/pr855_e.htm (08.04.2020).
Yavuz, H. Bilgehan (2015), "Avrupa Birliği İstihdam Politikaları", Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 19 (2), s. 101–114.
Yıldız, Kemal (2016), "2008 Krizinden Günümüze İŞKUR’un Mesleki Eğitim Faaliyetlerinin Gelişimi", Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12 (27), s. 249–266.