DELİ İBRAM DİVANI IŞIĞINDA HEGEMONYANIN KURULUŞU VE KARŞI HEGEMONYA OLANAKLARI

Sosyal bilimler literatüründe ve özellikle son yıllarda Kültürel Çalışmalar alanında edebiyat-siyaset ilişkisini merkeze alan birçok çalışma bulunmaktadır. Bu makale ise, edebiyat ve siyaset ilişkisine Ahmet Büke’nin Deli İbram Divanı adlı romanı üzerinden bakmayı önermektedir. Bu çerçevede de Gramsci’nin teorisinden ve kavram setinden yararlanılmaktadır. Burada amaç, hem Gramsci’nin teorisini romanın somut tarihsel seyrine göre daha anlaşılır kılmak hem de Ahmet Büke’nin romanının arkasında işlediğini düşündüğümüz sosyal ve politik yapıyı teorik açıdan daha da görünürleştirmektir. Bu bakımdan makalede hegemonya, tarihsel blok, karşı hegemonya olguları çerçevesinde Deli İbram Divanı romanının sunduğu perspektif incelenmiş ve romanın yine Gramsciyen anlamda Ulusal-Halkçı bir edebiyatın olanaklarıyla örtüşmesinin kanıtları ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

edebiyat, siyaset, hegemonya, Tarihsel Blok, Ulusal-Halkçı Roman

PDF

___

Adamson, L. Walter (1980), Hegemony and Revolution -A Study of Antonio Gramsci’s Political and Cultural Theory-, (Berkeley: University of California Press).
Anderson, Perry (1988) Gramsci Hegemonya Doğu/Batı Sorunu ve Strateji, (Çev. Tarık Günersel), (İstanbul: Alan Yayınları).
Bocock, Robert (1986) Hegemony, (London: Tavistock Publications).
Bozkurt, Hıdır ve Ahmet Bulut Tamgörü (2022), “Deli İbram Divanı’nda Sınıf Mücadelesi”, Devrimci Marksizm, 50 (Bahar-Yaz).
Buci-Glucksmann, Christine (1979), “State, Transition and Passive Revolution”, Mouffe, Chantal (Ed.), Gramsci and Marxist Theory, (London: Routledge&Kegan Paul Books): 207-236.
Büke, Ahmet (2021), Deli İbram Divanı, (İstanbul: Can Yayınları).
Callinicos, Alex (2007), Toplum Kuramı -Tarihsel Bir Bakış-, (Çev. Yasemin Tezgiden), (İstanbul: İletişim Yayınları).
Carnoy, Martin (2001), “Gramsci ve Devlet”, (Çev. Mehmet Yetiş), Praksis, Yaz (3), s. 252-277.
Eagleton, Terry (2005), İdeoloji, (Çev. Muttalip Özcan), (İstanbul: Ayrıntı Yayınları).
Eco, Umberto (1992), Açık Yapıt, (Çev. Yakup Şahan), (İstanbul: Kabalcı Yayınevi).
De La Boetie, Etienne (2020), Gönüllü Kulluk Üzerine Söylev, (Çev. Mehmet Ali Ağaoğulları), (Ankara: İmge Yayınları).
Di Lampedusa, Giuseppe Tomasi (2020), Leopar, (İstanbul: Can Yayınları).
Fatton, Robert Jr. (1986), “Gramsci and the Legitimization of the State: The Case of the Senegalese Passive Revolution”, Canadian Journal of Political Science, 19 (4), December, pp: 729-750.
Fiori, Guiseppo (1989), Bir Devrimcinin Yaşamı: A. Gramsci, (Çev. Kudret Emiroğlu), (İstanbul: V Yayınları).
Fontana, Benedetto (2001), “The Concept of Caesarism in Gramsci”, Baehr, Peter (Ed.), From Bonapartism to Fascism: Studies in the History and Theory of Dictatorship, (Cambridge: Cambridge University Press).
Gawrych, George W. (1988), “Kemal Atatürk’s Politico-Military Strategy in the Turkish War of Independence, 1919-1922: From Guerrilla Warfare to the Decisive Battle”, Journal of Strategic Studies, 11 (3), pp: 318-341.
Göktürk, Akşit (2000), Ada -İngiliz Yazınında Ada Kavramı-, (İstanbul: YKY).
Gramsci, Antonio (1971), Prison Notebooks, (Trans. and Ed. Q. Hoare-G. Nowell Smith), (New York: International Press).
Gramsci, Antonio (2010), Gramsci Kitabı -Seçme Yazılar 1916-1935-, (Haz. David Forgacs), (Ankara: Dipnot Yayınları).
Güven Ünlü, Zeynep (2021), “Hesabı Deliler Sorarsa” -Ahmet Büke İle Söyleşi-, Hesabı deliler sorarsa… - Diken (05.12.2021).
Hall, Stuart, Bob Lumley ve Gregor McLennan (1985), Siyaset ve İdeoloji ‘Gramsci’, (Çev. Sadun Emrealp), (Ankara: Birey ve Toplum Yayınları).
Harvey, David (2011), “‘Yeni’ Emperyalizm: Mülksüzleşme Yoluyla Birikim”, (Çev. Evren Mehmet Dinçer), Praksis, 11, s. 23-48.
Jessop, Bob (2008), Devlet Teorisi -Kapitalist Devleti Yerine Oturtmak-, (Çev. Ahmet Özcan), (Ankara: Epos).
Kara, Onur Eylül (2019), Yapabileceğimizi Yapmak -Minör Siyaset ve Türkiye Örneği-, (İstanbul: İletişim Yayınları).
Kılıç, Onur (2022), “Toplumcu-Gerçekçi Nabız Hâlâ Atıyor” -Ahmet Büke İle Söyleşi-, Toplumcu-gerçekçi nabız hâlâ atıyor (birgun.net) (26.02.2022).
Morton, Adam David (2003), “Structural Change and Neoliberalism in Mexico: ‘Passive Revolution’ in the Global Political Economy”, Third World Quarterly, 24 (4), pp. 631-653.
Morton, Adam David (2007), Unravelling Gramsci -Hegemony and Passive Revolution in the Global Economy, (London: Pluto Press).
Munck, Ronaldo (1996), “For A Sociology of Transformation”, Transformation, 29, pp: 41-52.
Mutioğlu Özkesen, Melek (2022), Toprakları Kapatmak -Kamu Arazilerinin Özelleştirilmesi-, (İstanbul: İletişim Yayınları).
Portelli, Hugues (1982), Gramsci ve Tarihsel Blok, (Çev. Kenan Somer), (Ankara: Savaş Yayınları).
Ranciere, Jacques (2007), Siyasalın Kıyısında, (Çev. Aziz Ufuk Kılıç), (İstanbul: Metis Yayınları).
Sarpkaya, Doğuş (2021), “Hiç Anlatılmamış Hikayelerin İzini Sürüyorum” -Ahmet Büke İle Söyleşi-, Hiç anlatılmamış hikayelerin izini sürüyorum” (literaedebiyat.com), (01.12.2021).
Sassoon, Anne Showstack (1980), Gramsci’s Politics, (London: Croom Helm London Press).
Sassoon, Anne Showstack (1987), Gramsci’s Politics, (Minneapolis: University of Minnesota Press).
Sassoon, Anne Showstack (2002), “Hegemonya”, Marksist Düşünce Sözlüğü, (İstanbul: İletişim Yayınları).
Schmitt, Carl (2002), Siyasi İlahiyat – Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm, (Çev. Emre Zeybekoğlu), (Ankara: Dost Kitabevi Yayınları).
Shields, Stuart (2006), “Historicizing Transition: The Polish Political Economy in a Period of Global Structural Change -Eastern Central Europe’s Passive Revolution-”, International Politics, 43, pp. 474-499.
Simon, Roger (1991), Gramsci’s Political Thought: An Introduction, (London: Lawrence & Wishart Press).
Sol Kültür (2022), “Ahmet Büke İle Deli İbram Divanı Üzerine” -Söyleşi-, https://yandex.com.tr/video/preview/9952338206428397874, (02.07.2022).
Sotiris, Panagiotis (2018), “Gramsci and the Challenges for the Left: The Historical Bloc as a Strategic Concept”, Science & Society, 82 (1), pp. 94-119.
Thomas, Peter (2006), “Conjuncture of the Integral State? Poulantzas’ Reading of Gramsci”, New Directions in Marxist Theory, Historical Materialism Annual Conference’a Sunulan Bildiri, http://mercury.soas.ac.uk/hm/pdf/2006confpapers/papers/ Thomas.pdf, (21.12.2008).
Thompson, Edward Palmer (2006), Avam ve Görenek, (Çev. Uygur Kocabaşoğlu), (İstanbul: İletişim Yayınları). Trifonov, Yuri (2021), Sabırsızlık Zamanı, (Çev. Nadiye R. Çobanoğlu), (İstanbul: Yar Yayınları).
Uslu, Ateş (2017), “Rusya’da Sosyalist Düşüncenin Oluşumu: Narodnizmden Marksizme (1840-1897)”, İktisat Dergisi, 538, s. 50-68.
Walicki, Andrej (2009), Rus Düşünce Tarihi -Aydınlanma’dan Marksizme-, (Çev. Alaeddin Şenel), (İstanbul: İletişim Yayınları).
Williams, Raymond (2006), Anahtar Sözcükler, (Çev. Savaş Kılıç), (İstanbul: İletişim Yayınları).
Yeni, Halil (2022), “Ahmet Büke: Sözlü Edebiyat Geleneğinden Geliyorum, Köklerim Orada” -Ahmet Büke İle Söyleşi-, Ahmet Büke: Sözlü edebiyat geleneğinden geliyorum, köklerim orada | Gazete Manifesto , (07.08.2022).
Yetiş, Mehmet (1996), İdeolojik Hegemonya Sorunsalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, (Ankara: Ankara Üniversitesi).
Yetiş, Mehmet (2002), “Gramsci ve Aydınlar”, Mülkiye, 26 (236), s. 217-245.
Yıldırım, Deniz (2010), 2001 Krizi Sonrasında Bir Hegemonya Projesi Olarak AKP’nin Doğuşu, Yayınlanmamış Doktora Tezi, (Ankara: Ankara Üniversitesi).
Yıldırım, Deniz (2022), “Deli İbram Divanı”, Cumhuriyet Gazetesi, Deniz Yıldırım : Deli İbram Divanı (cumhuriyet.com.tr), (08.01.2022).
Yıldız, Erkan (2022), “Ahmet Büke: Hayatımıza Yeniden Büyük Anlatılar, Edebiyata Da Hikâyeler Geri Dönecek” -Ahmet Büke İle Söyleşi-, Hayatımıza yeniden büyük anlatılar, edebiyata da hikâyeler geri dönecek (sol.org.tr) (17.05.2022).