BİLİNÇ YÜKSELTME NİTELİĞİ OLARAK TİYATRO EYLEM PRATİĞİ VE KADINLARA YANSIMALARI

Birinci dalga feminizmin cinsiyetler arasındaki “aynılık/eşitlik” söyleminin ikinci dalga feminizm ile birlikte “farklılık/özgürleşme” söylemine evrilmesi kadınların özgürleşme mücadelesinde yeni bir dönemi beraberinde getirmiştir. Özellikle ikinci dalga feminizm içerisinde radikal feminist kuramın etkisiyle birlikte ön plana çıkan “bilinç yükseltme” kavramı ve grupları, kadınların özgürleşme ve özgürlük mücadelesinin yeni alanlar içerisindeki arayışlarını da doğurmuştur. Nitekim bu özgürleşme ve özgürlük mücadelesinin sürdürüldüğü en önemli alanlardan birisi feminist sanat; sanat özelinde de bu mücadelenin somut izleklerinin görüldüğü yani bilinç yükseltme pratiklerinin belirginleştiği alan ise feminist tiyatro olmuştur. Bu çalışmada, kadınların özgürleşme ve özgürlük mücadelesinde bir bilinç yükseltme niteliği olarak tiyatro eylem pratiğinin yeri ve bu eylem pratiğinin performans katılımcısı kadınlara olan yansımaları incelenmiştir. Araştırmanın sorgulamaları, 2001 yılından bu yana çalışmalarını yürüten Ankara Tiyatro Öteyüz topluluğunun feminizmle buluşan tiyatro eylem pratikleri üzerinden ve toplamda 16 kadınla yani topluluğun katılımcılarıyla yürütülen derinlemesine mülakat ile odak grup görüşmelerinden elde edilen bulgular ışığında tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Kadın Özgürleşmesi Hareketi, Bilinç Yükseltme, Feminist Tiyatro, Tiyatro Eylem Pratiği

PDF

___

Antmen, A. (2010). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar (3. Baskı). İstanbul: Sel Yayıncılık
Barry, J. ve Flitterman-Lewis, S. (2012). Metin Stratejileri: Sanat Üretiminin Politikası. A. Antmen, (Ed.), Sanat Cinsiyet: Sanat Tarihi ve Feminist Eleştiri içinde (253-265). İstanbul: İletişim Yayınları
Beauvoir, S. d. (1976). Kadın “Genç Kızlık Çağı” (Çev. B. Onaran) İstanbul: Payel Yayınevi
Belkıs, Ö. (2015). Feminist Tiyatro (1. Baskı). İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları
Boal, A. (2014). Ezilenlerin Tiyatrosu (Çev. N. Hasgül) (4. Baskı). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları
Cornell, R. W. (2016). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar (Çev. C. Soydemir) (2. Baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
Carlson, M. (2013). Performans: Eleştirel Bir Giriş (Çev. B. Güçbilmez) (1. Baskı). Ankara: Dost Yayınları
Case, Sue-E. (2010). Feminizm ve Tiyatro (Çev. A. Sönmez). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları
Clark, T. (2011). Sanat ve Propaganda: Kitle Kültürü Çağında Politik İmge (Çev. E. Hoşçusu) (2. Baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
Gouma-Peterson, T. ve Mathews, P. (2012). Sanat Tarihinin Feminist Eleştirisi. A. Antmen, (Ed.), Sanat Cinsiyet: Sanat Tarihi ve Feminist Eleştiri içinde (13-117). İstanbul: İletişim Yayınları
Karabekir, J. (2015). Türkiye’de Kadınlarla Ezilenlerin Tiyatrosu: Feminist Bir Metodolojiye Doğru (1. Baskı). İstanbul: Agora Kitaplığı
Kümbetoğlu, B. (2011). Feminist Yöntem ve Kadın Çalışmalarına İlişkin Bazı Sorular, Sorunlar. S. Sancar (Ed.), Birkaç Arpa Boyu…21. Yüzyıla Girerken Türkiye’de Feminist Çalışmalar içinde (475-503). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları
Yamaner, G. (2001). 20. Yüzyıl Tiyatrosunda Kadın Bakış Açısının Yansımaları (1. Baskı). Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları