Tülin URAL, Olcay ÖZKAYA DUMAN, Oğuz OYPAN

TARİHSEL REKLAMLARIN SOSYO-EKONOMİK VE KÜLTÜREL AÇIDAN YANSITTIKLARI: 1938 YILINDA HATAY GAZETESİ’NDE YAYINLANAN REKLAMLARIN İÇERİK ANALİZİ

Bu çalışma, 1938 yılında yayınlanan Hatay Gazetesi reklamlarının özellikleri, sosyo-ekonomik ve kültürel açıdan yansıttıklarının içerik analizi ile değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Reklam metinleri, yapılandırılmış ve sistematize edilmiş kodlama şemasına göre analiz edilmiştir. Araştıma bulgularında, reklamların basitliği, düz anlatımı, duyuru niteliğinde olması ve doğrudan anlatım o dönemin temel özellikleri olarak saptanmıştır. Çoğunlukla mesaj stratejisi olarak bilgilendirme stratejisi kullanılmıştır. Tipografinin ise güçlü olduğu ve baskı yazıları ve noktalama işaretlerinin sanatsal ve tasarıma dayalı yapıldığı gözlenmiştir. Tasarruf seferberliğine paralel olarak banka reklamları, okuma yazma seferberliğine paralel olarak matbaa reklamları ve kıyafet devrimi paralelinde terzihane reklamları göze çarpmaktadır. Sinemaya gitmek, tatil yapmak gibi eğilimlerin yansımaları sinema ve otel reklamlarında görülmektedir. Türkçe resmi dil olarak kabul edilmekle birlikte dilde halen sıklıkla Arapça kelimelerin kullanıldığı ve dolayısıyla reklamların dildeki geçiş dönemini yansıttığı söylenebilir. Çalışmanın özgün değeri, ilk kez Hatay’daki yerel bir gazetenin geçmişe ait reklam metinlerinin incelenmesi ve Türkiye reklam tarihi literatürüne katkı yapmasıdır.

Anahtar Kelimeler:

Reklam, Hatay Gazetesi, 1938

SOCIO-ECONOMIC AND CULTURAL REFLECTIONS OF HISTORICAL ADS: CONTENT ANALYSIS OF THE ADVERTISEMENTS PUBLISHED IN HATAY NEWSPAPER IN 1938

This study aims to evaluate the features, socio-economic and cultural aspects of the advertisements of Hatay Newspaper which was published in 1938, by content analysis. Ad texts were analyzed according to the structured and systematized coding scheme. In the research findings, simplicity of the advertisements, plain narration, being as an announcement and direct expression appear as the main features of that period. Information strategy was mostly used as a message strategy. Also, it’s observed that typography of advertisement is strong and that the print and punctuation marks are based on artistic and design. In parallel to the saving campaign in Turkey, bank advertisements; in parallel with the literacy campaign, printing-house ads; and in parallel to the clothing revolution, tailor’s workshops ads are seen. Reflections of tendencies such as going to cinema and holidaying are seen in cinema and hotel advertisements. Although Turkish is accepted as the official language, it can be said that Arabic words are frequently used in the language and thus, the advertisements reflect the transition period in the language. The original value of the study is examined for the first time the past advertisement texts of a local newspaper in Hatay and, contributed to Turkey’s advertising history literature.

Keywords:

Newspaper advertisments printed advertise-ments, history of advertisements, content analysis,

PDF

___

BECER, E. (1999), İletişim ve Grafik Tasarım, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara, 176.
BİLGİLİ, M.F. (1939), Hatay Kültür Hayatı, İktisat Kitapevi, Antakya, 14.
BÜYÜK LAROUSSE SÖZLÜK VE ANSİKLOPEDİSİ, Cilt 19, 9757.
CASTILI, Dr.L. (?), Alexandrette 1919-1929, İskenderun.
CHAMMAS, LE P. (1931), Alexandrette, İskenderun.
DAĞTAŞ, B. (2003), Reklamı Okumak, Ütopya Yay.
GÜLSOY, T. (1999), Reklam Terimleri ve Kavramları Sözlüğü, Adam Yayınları, İstanbul, 234.
GÜRGEN, H. (1990), Reklamcılık ve Metin Yazarlığı, Anadolu Üniversitesi Yayınları, No. 391, Eskişehir, 77.http://www.meyajans, Dünden Bugüne Türkiye’de Reklam Tarihi, Erişim Tarihi: 19.04.2019.
KIZILDAĞ, E. (1964), Halk Hazineleri, Antakya Kapılarında, Erol Matbaa, İstanbul.
KOCABAŞ, F., ELDEN, M. (2001), Reklamcılık Kavramlar, Kararlar, Kurumlar, İletişim Yayınları, No. 18, İstanbul, 119.
KOCABAŞOĞLU, U. (1990), Dünden Bugüne Banka ve Reklam. Medya, 3(2), 17
KUYAŞ, A. (2002), Yeni Rejime Doğru, Cumhuriyet Ansiklopedisi 1923-1940, İstanbul, YKY, 11
MATTELART, A. (1995), Beyin İğfal Şebekesi, Ayrıntı Yay., İstanbul, 105
NEUENDORF, K. A. (2002), The Content Analysis Guidebook. Thousand Oaks, CA: Sage, 143.
OLUÇ, M. (1990), Reklam Metninin Hazırlanması, Yayınlanması ve Etkinlikle İlgili Bazı Kavramlar, Pazarlama Dünyası, 4 (22), Temmuz-Ağustos, 13.
ÖZKAYA DUMAN, O. (2017), Geçmişin Sesiyle Tarihi Yeniden Düşünmek Üzerine Bir Sözlü Tarih Denemesi (Antakya Örneği 1921-1939 Sosyo-Kültürel Yaşam), Mustafa Kemal Üniversitesi Yayınları, Antakya.
ÖZKAYA DUMAN, O. (2019), Bağımsızlığa Giden Yolda Sancak’tan Hatay Devleti’ne Yerel Basın ve Faaliyetleri (1918-1939), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
PAYASLI, V. ÖZKAYA DUMAN, O. (2014), Bir Yüzelliliğin Halep Gezi Notlarından Günceler: Tarık Mümtaz Yazganalp(Göztepe), Turkish Studies, Vol: 9/4, Spring.
PAYASLI, V. (2017), Sancak’tan Vilayet’e Hatay (1921-1960) Siyasal, Sosyal ve Kültürel Yönüyle, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 149.
RAMACİTTİ, D. (1999), Başarılı Reklamın Sırları, Yayınevi Yayınları, İstanbul, 146-147.
ROSE, S., SPINKS, N., CANHOTO, A.I. (2015), Management Research: Applying the Principles, http://www.documents.routledge-interactive.s3.amazonaws.com, Alıntı tarihi: 24.05.2019.
TEK, Ö.B. (1997), Pazarlama İlkeleri, Global Yönetimsel Yaklaşım, Geliştirilmiş 7. baskı, İzmir, 760.
TORUK, I. (2005), Türkiye’de 1990-2000 Yılları Arasında Sosyo-Ekonomik Ortamın Ve Kültürel Hayatın Reklamlar Üzerinden Temsili, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, SBE, Halkla İlişkiler ve Tanıtım ABD, Reklamcılık Bilim Dalı, 28.
TÜRKOĞLU, N. (1995), Türk Reklamcılığının Popüler Tarihi 2. Evrensel Kültür, Şubat, 13-16.
YAVUZ, Ş. (2007), Modernleşme Sürecinde Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Reklam Serüveni, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 192.
YAZGANALP, T.M. (1936), Çizgiler ve Bilgiler, Halep Maarif Matbaası, Halep.
YAZGANALP, T.M. (1942), Hatay Albümü, Ülkü Matbaası, İstanbul.
YILMAZ, A. (2001), İlanattan İnternete: Türkiye’de Reklamcılık. Kuru Dergisi, 18, 355-367. http://www.reklamtarihi, Alıntı tarihi: 25.05.2019.
YÜKSELEN, C. (2003), Pazarlama İlkeler, Yönetim, Detay Yay., Ankara.