Hastane İç Mekânlarında Yaşlılar için Renk Kullanımı

Günümüzde toplam nüfusa göre yaşlı nüfus oranı dünyanın büyük bir bölümünde giderek artmaktadır. İnsanoğlu yaşlandığında en çok hareket kısıtlılığı ve görme bozuklukları problemi ile karşılaşmaktadır. Katarakt gibi yaşlı bireylerde sıklıkla görülen göz hastalıkları da görme yetisinde ve görme kalitesinde ciddi azalmalara neden olan bir başka etkendir. Bu nedenle yaşlı bireylerin sık kullandığı hastane gibi kamu binalarının iç mekân tasarımları; yaşlı bireylerin renkleri algılama biçimleri ve renk tercihleri göz önüne alınarak tasarlanmalıdır. Yaşlılara uygun olarak seçilmiş renklerin uygulandığı bu iç mekânları kullanan yaşlı kullanıcıların kullanım kolaylığı ile birlikte iyileşme sürecinin de olumlu yönde etkileyeceği düşünülmektedir. Bu çalışmada tasarım ilkeleri kapsamında 3 farklı hastane iç mekânında yaşlı kullanımı için uygun olduğu düşünülen 5 farklı renk kartelası hazırlanmış ve göz polikliniği doktorlarından uzman görüşü alınarak tek seçeneğe indirgenmiştir. Seçilen renk kartelaları Adobe Photoshop programı kullanılarak farklı hastane iç mekânlarına uygulanmıştır. Bu çalışmayla yaşlı bireylerin sağlık yapılarındaki görsel konforlarına tasarım bağlamında katkıda bulunulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Görme bozukluğu, iç mekân, renk algısı, yaşlı bireyler

Use of Color for the Elderly in Hospital Interiors

Today, the proportion of the elderly population is increasing in a large part of the world. When people get older, they mostly face the problem of limitation of movement and visual disturbances. Eye diseases such as cataracts, which are frequently seen in elderly people, are another factor that causes serious reductions in vision and visual quality. For this reason, interior designs of public buildings such as hospitals, which are frequently used by the elderly; It should be designed according to the way the elderly perceive colors and their color preferences. It is thought that the elderly people who use these interiors, where colors chosen according to the elderly are applied, will positively affect the healing process along with the ease of use. In this study, within the scope of design principles, 5 different color charts, which are thought to be suitable for the use of the elderly in 3 different hospital interiors, were prepared and reduced to a single option by taking expert opinion from the eye polyclinic doctors. Selected color charts were applied to different hospital interiors using Adobe Photoshop program. With this study, it is aimed to contribute to the visual comfort of elderly people in health structures.

Keywords:

Visually impaired, interior, color perception, elderly people,

PDF

___

Aksugür, E. (1977). Renk çeşitlerinin spektral özellikleri ayrı iki ışık kaynağı altında mekânın algılanan büyüklüğüne etkisi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Bizim Büro Baskı Atölyesi, Ankara.
Alıcı, N. (2019). İç mekânda renk ve renklerin insan psikolojisine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü İç Mimarlık Anasanat Dalı, İstanbul.
Altınçekiç, H. (2001). Peyzaj mimarlığında renk ve önemi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 50(2): 79-83.
Ayan, G.S. (2019). Yeni nesil sağlık yapılarının mekân dizim yöntemi ile incelenmesi: İstinye Üniversitesi Hastanesi Liv Hospital Bahçeşehir ve Vm Medical Park Pendik hastanesi örneği. Yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Mimarlık Anabilim Dalı, Isparta.
Brawley, E. (1997). Designing for alzheimer’s disease: Strategies for creating better care environments. Wiley, New York.
Bronson, L. (2018). Color and senior care. https://www.sherwin-williams.com/architects-specifiersdesigners/inspiration/styles-and-techniques/sw-art-stir-color-elder (Erişim Tarihi: 02.02.2023)
Calkins, M. (1988). Design with dementia: Planning environments for the elderly and the confused. Owings Mills Md National Health Publishing, USA.
Carter, T.L. (1994). Age-related vision changes: A primer care guide. Geriatrics, 49-(9):37-45.
Christenson. M.A. (1990). Aging in the designed environ-ment. The Haworth Press, Binghamton, New York.
Cilasun, A., Çetin, C., Sever, M., Karagözler, S., Aydınlık Güntürkün, F., Tekin, N. (2020). Yaşlı dostu iç mekanlar yaratmak: Kullanıcı gözünden bakış. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 13(1): 36-47.
Daloğlu, N. (2014). Emergency waiting rooms: defining needs of users and solutions. Yüksek lisans tezi, Çan-kaya Üniversitesi, İç Mimarlık Anabilim Dalı, Ankara.
Erim, G. (2000). Renk algılamaları ve psikolojik etkileri üzerine test ve sonuçları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1): 19-29.
Hanedar, G.C. (2020). Hastane ortak kullanım alanlarının iyileştiren mimari bağlamında değerlendirilmesi Özel Medova Hastanesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Konya Teknik Üniversitesi, Mimarlık Anabilim Dalı, Konya.
Ghazali, R., Abbas, M.Y. (2011). Pediatric wards: Healing environment assessment. Asian Journal of Environment-Behavior Studies, 2(4): 63–76.
Güller, E. (2007). Sağlık yapılarında renk olgusunun Özel Dal Hastaneleri hasta yatak odası örneklerinde araştırılması. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bina Bilgisi Anabilim Dalı, İzmir.
Heiting, G. (2017). How your vision changes as you age. All About Vision. http://www.allaboutvision.com/over60/vision-changes.htm (Erişim Tarihi: 22.09.2022)
Hurlbert, A., Ling, Y. (2012). Understanding colour perception and preference. Colour design theories and applications, Woodhead publishing, Sawston, England, 129-157.
İbili, Ş.G. (2018) Sağlık yapılarında iç mekân tasarımına yönelik renk etkileri. Yüksek Lisans Tezi, KTO Karatay Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Konya.
Kalınkara, V. (2019). Yaşlılarda renk algısı ve yaşam ortamlarında renk kullanımı. 8th International Vocational Schools Symposium, June 11-13 2019, Sinop.
Kalina, R.E. (1997). Seeing into the future: vision and aging. Western Journal of Medicine, 167(4): 253-257.
Karagöz, T. (2019). Çankırı devlet hastanesi yerleşkesi ve çevresinin ulaşılabilirlik ile ilgili Türk standartları çerçevesinde incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Mimarlık anabilim dalı, Ankara.
Karakurt, A.S. (2003). Critical analysis and evaluation of hospital main entrances according to design and per-formance criteria in the case of Turkey. Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Mimarlık Anabilim Dalı, Ankara.
Lee, S. (2010). Understanding way finding for the elderly using VR. Virtual-Reality Continuum and Its Application to Industry, December 12-13, 2010, Book of Proceedings, 285-288.
Malkin, J. (1982). The design of medical and dental facili-ties. Van Nostrand Reinhold Company, New York.
Malkin, J. (1991). Hospital interior architecture creating environment for special patient population. Van Nostrand Reinhold, New York.
Malkin, J. (1992). Hospital interior architecture: Creating healing environments for special patient populations. Van Nostrand Reinhold Co. Inc., New York.
Manav, B. (2011). Hacimde bir tasarım parametresi olarak renk. Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(8):93-102.
Manay, B. (2006). Color-emotion associations and color preferences: A case study for residences, color research and application, 32(2) Wiley Interscience Publications, New York.
Marberry, S.O. (1995). Innovations in healthcare design. Van Nostrand Reinhold, New York.
Marberry, S.O. (1997). Healthcare design. Wiley Interscience Publications, New York.
Martel, C.D. (1995). Ben enerjiyim! (A. Ünel, Çev.) Ankara: Arion Yayınevi.
Meram, B.S. (2021). Hastane poliklinik bekleme alanlarının yaşlı kullanıcılar için kapsayıcı tasarım ölçütleri bağlamında incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Karatay Üniversitesi, Mimarlık Anabilim Dalı, Konya.
Özdemir, İ. (1994). Mimari mekânın değerlendirilmesinde mekân örgütlenmesi kavramı. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mimarlık Anabilim Dalı, Trabzon.
Özdemir, T. (2005). Tasarımda renk seçimini etkileyen kriterler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2): 391- 402.
Özsarkıntı Kasap, H. (2009). 20. yüzyıl mimarisinde form ve renk kavramlarının mekâna etkisinin mimari akımlar çerçevesinde analizi. Sanatta Yeterlilik Tezi. Mimar Sinan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İç Mimarlık Programı, İstanbul.
Özsavaş, N. (2016). İç mekân tasarımında renk algısı. Art-e Sanat Dergisi, 9(18): 449-460.
Pinheiro, C., da Silva, F.M. (2012). Colour, vision and ergonomics. Work, 41: 5590-5593.
Porter, T., Mikellides B. (1976). Color for architecture, Macmilan Pulb. Co. Inc., New York.
Stuen, C., Faye, E.E. (2003). Vision loss: Normal and not normal changes among older adults. Generations, 27(1): 8-14.
Şahin, S. (2019). Dünü ve bugünü ile İskandinav konut iç mekân tasarımlarının görsel algı açısından irdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, İç Mimarlık Ana Sanat Dalı, Kocaeli.
Tanja-Dijkstra, K., Pieterse, M., Pruyn, A. (2008). Stress reducing effects of indoor plants in the built healthcare environment: The mediating role of perceived attractiveness. Preventive Medicine, 47(3): 279–283.
TÜİK (2023). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi. https://www.tuik.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 10.02.2023)
Ulrich, R.S. (1991). Effects of interior design on wellness: Theory and recent scientific research. Journal of Healthcare Interior Design. (3): 97-109.
Ural, E.S. (1995). Mimarlıkta renk: Yapay ortamların renklendirilmesinde renk dinamikleri. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mimarlık Anabilim Dalı, Trabzon.
URL -1 (2023). https://segd.org/storehagen-atrium-wayfinding (Erişim Tarihi: 12.01.2023).
URL- 2 (2023). https://www.dekomagenta.com/producto/diseno-floor-graphics/ (Erişim Tarihi: 12.01.2023).
Yazıcıoğlu, D.A., Meral, P.S. (2013). İç mekan tasarımının kurum kimliğine uygunluğunun ölçülmesine yönelik yöntem önerisi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1): 111-131.
Yılmaz Ü. (1991). Renk psikolojisi. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.