Türk Eğitim Sisteminde Liyakat (Meritokrasi) Esaslı Eğitim Yöneticiliği
Bu çalışma Türk Eğitim Sistemi’nde meritokrasi, liyakat esaslı yönetici yetiştirme, atama ve değerlendirme sistemi ile liyakatlı yönetici niteliklerine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşlerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Çalışma bütüncül çoklu durum çalışması olarak desenlemiştir. Beş ilkokul ve beş ortaokul olmak üzere toplam 10 farklı ilköğretim kurumunda çalışan farklı görevdeki 13 yönetici ile farklı branşlardan 13 öğretmen çalışma grubuna alınmıştır. Nitel araştırmanın çalışma grubu belirlenirken seçkisiz olmayan amaçsal örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklem yöntemi kullanılmıştır. Nitel verilerin toplanmasında açık uçlu sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış bir görüşme formu kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde hem betimsel hem de içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, eğitim yönetiminde mevcut mevzuatta yetiştirme sürecinin olmadığı, yetiştirmenin mevzuata girmesi ve bu sürecin liyakatlı bir şekilde gerçekleştirilmesi gerekliliği vurgulanmıştır. Liyakatlı eğitim yöneticisinin sahip olması gereken en önemli niteliklerin başında iyi iletişim becerisi, alan uzmanlığı ve liderlik vasfı ile adaletli davranma olduğu ortaya çıkmıştır. Niteliklere ilişkin elde edilen boyutlar gruplandırıldığında ise liderlik becerileri, iletişim becerileri, eğitsel-sanatsal beceriler ve mesleki yeterlilik ve uzmanlığın vurgulanması araştırmanın öne çıkan sonuçlardandır. Yönetici atama, yetiştirme ve değerlendirme sistemleri üzerine yeni, farklı ve özgün modeller geliştirilerek durağan yönetim süreçlerinin geliştirilmesi sağlanabilir. Eğitim işgörenlerinde meritokrasi ve liyakat kavramlarına ilişkin farkındalık oluşturmak ve olumlu algı geliştirmek amacıyla seminer ve hizmet içi eğitimler düzenlenebilir.
___
- Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K., ve Karaöse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Kütahya ili). Eğitim ve Bilim, 37(164).
- Akbaşlı, S., ve Balıkçı, A. (2013). Okul yöneticisi ve öğretmen görüşlerine göre okul yöneticiliğinin meslekleşmesinin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2).
- Aktepe, V. (2014). Okul yöneticilerinin seçme ve yetiştirme uygulamalarına yönelik öğretmen ve yönetici görüşleri. İnternational Perodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 89-105.
- Alon, S., & Tienda, M. (2007). Diversity, opportunity, and the shifting meritocracy in higher education. American Sociological Review, 72(4), 487-511.
- Angus, L. (1986). Schooling for Social Order: Democracy, Equality and Social Mobility in Education. Victoria: Deakin University Press.
- Aslanargun, E. (2012). Okul müdürlerinin sahip olması gereken değerler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1327-1344.
- Altın, F. ve Vatanarttıran, S. (2014). Türkiye de okul yöneticisi yetiştirme, atama ve sürekli geliştirme model önerisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2).
- Bursalıoğlu, Z. (1981). Eğitim yöneticisinin yeterlikleri: ilköğretmen okulu müdürlerinin yeterliklerine ilişkin bir araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Demirtaş, H. ve Özer, N. (2014). Okul müdürlerinin bakış açısıyla okul müdürlüğü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 1-24.
- Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., ve Hyun, H. H. (2011). How to design and evaluate research in education (5th ed.). New York: McGraw-Hill.
- Güler, A., Halıcıoğlu, M.B. ve Taşğın, S. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri.Ankara: Seçkin Yayıncılık. Landis, J. R., & Koch, G. G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. biometrics, 159-174.4
- Özan, M. B. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinin iletişim becerilerinin öğretmen ve yönetici bakış açısıyla değerlendirilmesi. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), (24)
- Özdemir, A. (2013). Okul yöneticilerindeki adalet ve liyakat ile öğretmenlerdeki sadakat ve gayret arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(1), 99-117.
- Recepoğlu, E., ve Kılınç, A. Ç. (2014). Türkiye’de okul yöneticilerinin seçilmesi ve yetiştirilmesi, mevcut sorunlar ve çözüm önerileri, Electronic Turkish Studies, 9(2).
- Sealy, R. (2010). Changing perceptions of meritocracy in senior women's careers. Gender in Management: An International Journal. 25(3),184 – 197.
- Süngü, H. (2012). Türkiye, Almanya, Fransa ve İngiltere’de okul müdürlerinin atanması ve yetiştirilmesi. Sakarya University Journal of Education, 33-48.Türkiye, Almanya, Fransa ve İngiltere’de okul müdürlerinin atanması ve yetiştirilmesi. Sakarya University Journal of Education, 33-48.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Young, M. (1961). The rise of the meritocracy. Bristol: Penguin Books.