OKUMA STRATEJİLERİNİN PROGRAMLAR VE DERS KİTAPLARI BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Araştırmanın amacı, Türkçe Dersi Öğretim Programı (2019) ve Okuma Becerileri Dersi Öğretim Programı’nda (2018) yer alan okuma stratejileri ile ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma stratejilerini karşılaştırmaktır. Program ile ders kitaplarının uyumu öğretimin niteliğini doğrudan etkilemektedir. Bu nedenle programlarda yer alan okuma stratejileri ile ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma stratejilerinin karşılaştırılması, program ve ders kitabı tutarlığının belirlenmesi açısından önemli görülmektedir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden temel nitel araştırma ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma materyallerini, Türkçe Dersi Öğretim Programı (2019) ve Okuma Becerileri Dersi Öğretim Programı (2018) ile ortaokul Türkçe ders kitapları oluşturmaktadır. Araştırmanın verilerini, programlarda yer alan okuma stratejilerine yönelik kazanımlar ve ortaokul Türkçe ders kitaplarında okuma stratejilerinin kullanıldığı yönerge ve etkinlikler oluşturmaktadır. Araştırma verileri, doküman incelemesi yoluyla toplanmış ve içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırma ile Türkçe Dersi Öğretim Programı (2019) ve ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma stratejileri arasında tutarsızlık olduğu, Türkçe Dersi Öğretim Programı’nın (2019) 5 ve 6. sınıf düzeyleri ile Okuma Becerileri Dersi Öğretim Programı’nın (2018) tutarlı olmadığı belirlenmiştir. Araştırma sonucundan hareketle programlar ve ders kitaplarındaki tutarlığın sağlanması önerisi geliştirilmiştir.

AN ANALYSIS OF READING STRATEGIES WITHIN THE CONTEXT OF THE CURRICULA AND COURSEBOOKS

This research attempts to compare the reading strategies in the Turkish Curriculum (2019) and the Reading Skills Curriculum (2018) with the reading strategies in the secondary school Turkish coursebooks. The harmony of the curriculum and the coursebooks directly affects the quality of teaching. Therefore, it is of great important to compare the reading strategies in the curricula with the reading strategies in the secondary school Turkish coursebooks in terms of identifying the consistency between the curriculum and the course book. The research used basic qualitative research, one of the qualitative research methods. The study materials of the research are composed of Turkish Curriculum (2019) and Reading Skills Curriculum (2018), and secondary school Turkish textbooks. The research data consists of the learning outcomes regarding the reading strategies in the curricula and the instructions and activities in which reading strategies are used in the secondary school Turkish coursebooks. The data were collected through document analysis and analyzed with content analysis technique. The research results revealed inconsistency between the reading strategies in the Turkish Curriculum (2019) and in the secondary school Turkish coursebooks, and the 5th and 6th grade levels of the Turkish Curriculum (2019) and the Reading Skills Curriculum (2018) are not consistent. Based upon the research results, a recommendation was provided to ensure the consistency between the curriculum and coursebooks.

PDF

___

Akın, E. & Çeçen, M. A. (2014). Ortaokul öğrencilerinin okuma stratejileri üstbilişsel farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi.
Turkish Studies, 9(8), 91-110. Aktaş, E. & Bayram, B. (2018). Türkçe öğretiminde okuduğunu anlama stratejilerinin kullanımı üzerine bir inceleme. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(3), 1401-1414.
Aktaş, E. & Bayram, B. (2021). Anlatma becerileri kapsamında 1-8. sınıf Türkçe ders kitaplarına bir bakış: Konuşma ve yazma stratejilerinin kullanımı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(1), 1- 18.
Arı, G. (2016). Türkçe dersi (1-8. sınıflar) öğretim programı sözlü iletişim öğrenme alanındaki kazanımlara eleştirel bir bakış. Sakarya University Journal of Education, 6(2), 235-253. Aytaş, G. (2005). Okuma eğitimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 461-470.
Epçaçan, C. (2009). Okuduğunu anlama stratejilerine genel bir bakış. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 207-223.
Erkal, M. & Çağrıtekin, D. (2020). Okuma stratejilerinin (yöntem ve tekniklerinin) Türkçe ders kitaplarındaki metinlerle uyumu. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 433-450. Girgin, Y. (2011).
Cumhuriyet dönemi (1929-1930, 1949, 1981) ortaokul Türkçe öğretimi programlarının içerik, genel ve özel amaçlarıyla karşılaştırmalı gelişim düzeyi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 11-26. İşeri, K. (2007).
6. sınıf Türkçe ders kitabının ilköğretim Türkçe programının amaçlarına uygunluğunun değerlendirilmesi. Dil Dergisi, 136, 58-74. Kaman, Ş. (2012).
Akıcı okuma stratejilerini kullanmanın ilköğretim üçüncü sınıf öğrencilerinde okuma becerisini geliştirmeye etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir. Karasar, N. (2019).
Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları. Kaya, E. (2015).
Ortaokul (5-8) Türkçe dersi dinleme eğitimi etkinliklerinin öğretmen, öğrenci ve veli görüşleri açısından incelenmesi: Durum çalışması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum. Koç, C. & Arslan, A. (2017).
Ortaokul öğrencilerinin akademik öz yeterlik algıları ve okuma stratejileri bilişüstü farkındalıkları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 745-778.
Millî Eğitim Bakanlığı. (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Millî Eğitim Bakanlığı. (2018).
Okuma becerileri dersi öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Millî Eğitim Bakanlığı. (2019a). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Millî Eğitim Bakanlığı. (2019b). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 5. Sınıf Türkçe ders kitabı. Ankara: Anıttepe Yayıncılık.
Millî Eğitim Bakanlığı. (2019c). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 6. Sınıf Türkçe ders kitabı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Millî Eğitim Bakanlığı. (2019d). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 7. Sınıf Türkçe ders kitabı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Millî Eğitim Bakanlığı. (2019e). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 8. Sınıf Türkçe ders kitabı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Merriam, S. B. (2013). Qualitative research a guide to desing and implementation (S. Turan, Çev. Ed.). Ankara: Nobel Yayınları.
Okur, A. (2013). Yaşam boyu okuma için okuma öğretimi. A. Okur (Ed.), Yaşam boyu okuma eğitimi içinde (s. 1-40).
Ankara: Pegem Akademi. Özçelik, D. Ali. (2014). Eğitim programları ve öğretim. Ankara: Pegem Akademi.
Özdemir, S. (2018) Öğretmen adaylarının okuma stratejilerini kullanma düzeyleri. Bartın University Journal of Faculty of Education, 7(1), 296-315.
Özercan, M. G. (2010). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin kullandığı öğrenme ve okuma stratejilerinin seviye belirleme sınav sonuçlarıyla karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ. Süğümlü, Ü. & Yiğit, M. (2020).
Konuşma stratejilerinin program ve ders kitapları bağlamında karşılaştırılmasına yönelik bir durum çalışması. I. Uluslararası Pedagojik Araştırmalar Kongresi (s. 596-610).
Düzce: Düzce Üniversitesi Süğümlü, Ü. & Yurt, N. (2021). Program ve ders kitaplarının yazma stratejileri açısından tutarlığı. 9. Uluslararası Soyal Beşeri ve Eğitim Bilimleri Kongresi (s. 673- 682), İstanbul: Güven Plus Grup A.Ş. Yayınları
Süğümlü, Ü. & Yüce, S. N. (2020). Dinleme/izleme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı bir çalışma: Program ve ders kitapları. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(23), 202-215. Şahin, A. (2020).
Konuşma eğitimi. H. Akyol, A. Şahin (Ed.), Türkçe öğretimi (2. Baskı) içinde (s. 103-127). Ankara: Pegem Akademi.
Temizkan, M. (2008). Bilişsel okuma stratejilerinin Türkçe dersinde bilgiye dayalı metinleri okuduğunu anlama üzerindeki etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitin Bilimleri Dergisi, 28(2), 129-148.
Topuzkanamış, E. (2010). Türkçe ders kitaplarında okuma stratejileri. 10. Uluslararası Dil Yazın ve Deyişbilim Sempozyumu. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Tuna, L. (2016). Okuma stratejilerinin 7. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığı kazanmasına, okuma tutumuna ve okuduğunu anlama becerisine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Türkben, T. (2018).
Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 2152-2166.
Ülper, H. & Yalınkılıç, K. (2010). Son iki Türkçe programına göre hazırlanan Türkçe ders kitaplarındaki metin sonu sorularının nicel ve nitel görünümü. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), 349-461.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.