ERKEN ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE MOTOR GELİŞİM VE RİSKLİ OYUN İLİŞKİSİ

Erken çocukluk yılları, çocukların temel hareket becerilerini geliştirmesinde ve yeni edinilecek motor becerilere temel oluşturması açısından kritik bir öneme sahiptir. Çocuklar, bu süreçte motor becerilerini geliştirecek oyun ortamlarına ihtiyaç duymaktadırlar ve oyun aracılığıyla büyük ve küçük kaslarını aktif bir şekilde kullanmaktadırlar. Bu dönemde çocuklara, motor becerilerini kullanma fırsatlarının verilmemesi, çocukların motor performansını olumsuz bir şekilde etkileyebilmekte ve daha karmaşık motor becerileri öğrenmeye karşı isteksiz davranmalarına neden olabilmektedir. Riskli oyunlar da yoğun fiziksel hareket içeren oyunlar olması nedeniyle, çocukların motor becerilerini geliştirmelerine olanak sağlayan geniş, güdüleyici, dinamik ve ilgi çekici bir alan sunmaktadır. Riskli oyun aracılığıyla çocuklar, kaba ve ince motor becerilerini, denge, koordinasyon ve beden farkındalıklarını geliştirmektedirler. Bu çalışmada da riskli oyunların çocukların motor gelişimlerini desteklemede nasıl bir rol oynadığını belirlemek hedeflenmiştir. Bu bağlamda, alan yazında yer alan riskli oyunla ilgili güncel çalışmalar derlenmiş ve riskli oyunun erken çocuk dönemindeki önemi tartışılmıştır. Ayrıca, çalışmada, riskli oyunlar ile motor gelişim arasındaki ilişki incelenmiş ve riskli oyunların yaygınlaştırılmasına ilişkin önerilerde bulunulmuştur.

THE RELATIONSHIP BETWEEN MOTOR DEVELOPMENT AND RISKY PLAY IN EARLY CHILDHOOD

The early childhood years are critical for children to develop basic movement skills and lay the foundation for newly acquired motor skills. In this process, children need play environments that will develop their motor skills, and they actively use their gross and fine muscles through play. During this period, not giving children opportunities to use their motor skills can negatively affect their motor performance and cause them to be reluctant to learn more complex motor skills. Since risk play as well includes games involving intense physical activity, they offer a wide, motivating, dynamic and interesting are a that allows children to develop their motor skills. Through risky play, children develop their gross and fine motor skills, balance, coordination and body awareness. The aim of this study is to determine what role risk play holds in supporting children’s motor development. In this context, current body of literature on this topic were reviewed and the importance of risky play in early childhood was discussed. In addition, in the study, the relationship between risky games and motor development was examined and suggestions proposing the propagation of risky play were made.

PDF

___

Anthony T. D., & Lawrence, J.C. (2011). The Art of Roughhousing: GoodOld-FashionedHorse PlayandWhyEveryKidNeedsIt.:QuirkBooks.
Arslan, Ü. (2011). Okul Öncesi Dönemde Temel Becerilerin ve Sosyal Davranışların Kazandırılması. G.Haktanır.(Ed). Okul Öncesi Eğitimine Giriş (ss229-232). Ankara: Anı Yayınları.
Ball D.J, Ball-King L. (2013). SafetyManagementAndPublicSpaces: RestoringBalance.Risk Analysis.33(5), 763-71. doi: 10.1111/j.1539-6924.2012.01900.x
Bronfenbrenner, U. (1979). Theecology of humandevelopment. Cambridge, Massachusetts, andLondon, England: Harvard UniverstyPress. (https://khoerulanwarbk.files.wordpress.com/2015/08/urie_bronfenbrenner_the_ecology_ of_human_developbokos-z1.pdfErişim Tarihi: 13.06.2021 )
Brussoni, M.,Brunelle, S., Pike, I., HansenSandseter, E. B., Herrington, S., Turner, H.,Belair, S.,Logan, L. Fuselli, P., &Ball, D. J. (2015). Can childinjurypreventionincludehealthy risk promotion? InjuryPrevention, 21(5), 344–347. https://doi.org/10.1136/injuryprev-2014- 041241
Brussoni, M., Gibbons, R., Gray, C., Ishikawa, T., Sandseter, E.B.H., Bienenstock, A., Tremblay, M.S. (2015). What is the relationship between risky outdoor play and health in children? A systematic review. International Journal of Environmental Research and Public Health (Vol. 12). https://doi.org/10.3390/ijerph120606423
Brussoni, M., Olsen, L. L., Pike, I., & Sleet, D. A. (2012). Risky play and children’s safety: Balancing priorities for optimal child development. International Journal of Environmental Research and Public Health, 9(9), 3134–3148. https://doi.org/10.3390/ijerph9093134
Brussoni, M.,Ishikawa, T., Brunelle, S., &Herrington, S. (2017). LandscapesForPlay: EffectsOf An İnterventionToPromoteNature-BasedRiskyPlay İn EarlyChildhoodCentres. Journal of Environmental Psychology, 54, 139–150. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2017.11.001
Bundya, A. C.,Lucketta, T., Tranter, P. J., Naughtonc, G. A., Wyverd, S. R., Ragen J., &Spiesa, G. (2009). TheRisk İs ThatThere İs ‘No Risk’: A Simple, İnnovativeİnterventionToİncreaseChildren’sActivityLevels. International Journal of EarlyYearsEducation, 17(1), 33–45. https://doi.org/10.1080/09669760802699878
Cengiz, S. (1998). Çocuk Oyunlarının Sınıflandırılması.Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 38(1-2), 287-300
Cevher-Kalburan, N. (2014). Okul Öncesı̇ Dönem Çocuklarının Dış Mekânda Oyun Fırsatları Ve Ebeveyn Görüşlerı̇. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 32, 113-135 https://doi.org/10.21560/spcd.21616
Coe, H. A. (2017). EmbracingRisk İn TheCanadianWoodlands: FourChildren’sRiskyPlayAnd Risk-TakingExperiences İn A CanadianForest Kindergarten. Journal of EarlyChildhoodResearch, 15(4), 374–388. https://doi.org/10.1177/1476718X15614042
Durualp, E. & Aral, N. (2018). Çocukların İnce ve Kaba Motor Gelişimlerine Oyun Etkinliklerinin Etkisinin İncelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 243– 258. https://doi.org/10.5578/jss.66830
Erikson, E.H. (1977). ChildhoodandSociety, London: PaladinGraftonBooks
Gallahue D, Ozmun J, Goodway J. (2014a). Motor Gelişimi Anlamak. Aktop, A. & Sevimay Özer, D. (Çev., Ed.), Motor Gelişimi Anlama: Genel Bakış İçinde (Sevimay Özer, D. &Aktop, A. Çev. ss. 2-22). (7. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Gallahue D, Ozmun J, Goodway J. (2014b). Motor Gelişimi Anlamak. Aktop, A. & Sevimay Özer, D. (Çev., Ed.), Kuramsal Model İçinde (Ata Öztürk, M. Çev. ss.46-64). (7. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
Gallahue D, Ozmun J, Goodway J. (2014c). Motor Gelişimi Anlamak. Aktop, A. & Sevimay Özer, D. (Çev., Ed.), Temel Hareket Gelişimi: Manipülasyon Becerileri İçinde (Öz, A. & Kaya, Ö. Çev. ss.185-221). (7. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Gallahue D, Ozmun J, Goodway J. (2014d). Motor Gelişimi Anlamak. Aktop, A. & Sevimay Özer, D. (Çev., Ed.), Temel Hareket Gelişimi: Yer Değiştirme Becerileri İçinde (Öz, A. Çev. ss.222-248). (7. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Ginsburg, K. R. (2007). Theİmportance Of Play İn PromotingHealthy Child Development AndMaintainingHealthyParent-Child Bonds.Pediatrics, 119(1). doi:10.1542/peds,2006-2697
Gözüm, A. İ. C. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarında çalışma belleği ve engelleyici kontrol: Dikkatin aracı rolü. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(3), 609-638.
Gözüm, A. İ. C., Coşkun, M.,& İpek , Z.H., (2019). The Endless Well in Early Childhood Period: Executive Functions in Classroom Activities. In Alisinanoğlu, F., Bayraktar, V. &Gözüm, A. İ. C (Eds.), New Horizons in Early Childhood Education (pp.51-65), Klaipeda: Strategic Researches Academy.
Gözüm, A.İ.C. ve Kandır, A. (2020). Okul öncesi çocukların dijital oyun oynama sürelerine göre oyun eğilimi ile konsantrasyon düzeylerinin incelenmesi. Atatürk ÜniversitesiKazımKarabekirEğitimFakültesiDergisi, 41, 82-100.
Gull, C.,Goldstein, S. L., &Rosengarten, T. (2017). BenefitsAndRisks Of TreeClimbing On Child Development AndResiliency. International Journal of EarlyChildhood Environmental Education, 5(2), 10–29.
Güler, B. İ. & Demir, E. (2016). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Riskli Oyunlara Yönelik Görüş ve Algıları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.246484
Harper, N. J. (2017). Outdoor risky play and healthy child development in the shadow of the “risk society”: A forest and nature school perspective. Child and Youth Services, 38(4), 318–334. https://doi.org/10.1080/0145935X.2017.1412825
Harper, N. J.,&Obee, P. (2021). Articulatingoutdoorriskyplay in earlychildhoodeducation: voices of forestandnatureschoolpractitioners. Journal of Adventure EducationandOutdoor Learning, 21(2), 184–194. https://doi.org/10.1080/14729679.2020.1784766
Jelleyman, C.,McPhee, J., Brussoni, M., Bundy, A., &Duncan, S. (2019). A crosssectionaldescription of parentalperceptionsandracticesrelatedtoriskyplayandindependentmobility in children: The New Zealandstate of playsurvey. International Journal of Environmental ResearchandPublicHealth, 16(2), 1–19. https://doi.org/10.3390/ijerph16020262
Kaçar, S. (2016). Okul Öncesi Normal Gelişim Gösteren 5–6 Yaş Grubu Çocukların Tercih Ettikleri Oyun Türlerinin Dil Gelişimi ve Problem Çözme Becerisi Üzerine Etkilerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi. İstanbul
Kaiser B, Rasminsky J.S. (2017). ChallengingBehavior OnYoungChildren: Understanding, Preventing, andRespondingEffectively. İçinde Hyson, M.(Ed.), Bulying, 4. Baskı Boston, MA: PearsonEducation.
Karaca, N. H. & Aral, N. (2020). Anne Babaların Çocukların Oynadıkları Riskli Oyun İle İlgili Görüşlerini Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi, Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 5(2), 72–86.
Koçyiğit, S., Kök, M., & Tuğluk, M. N. (2007). Çocuğun Gelişim Sürecinde Eğitsel Bir Etkinlik Olarak Oyun. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 324–342.
Lavrysen, A.,Bertrands, E., Leyssen, L., Smets, L., Vanderspikken, A., & De Graef, P. (2017). Risky-play at school. Facilitating risk perceptionandcompetence in youngchildren. EuropeanEarlyChildhoodEducationResearchJournal, 25(1), 89–105. https://doi.org/10.1080/1350293X.2015.1102412
Little, H.&Wyver S., (2008) Outdoorplay: Doesavoidingtherisksreducethebenefits? AustralianJournal of EarlyChildhood 33: 33–40.
Little, H.,&Wyver, S. (2010). IndividualDifferences İn Children’s Risk PerceptionAndAppraisals İn Outdoor Play Environments. International Journal of EarlyYearsEducation, 18(4), 297– 313. https://doi.org/10.1080/09669760.2010.531600
Little, H. (2017). Promoting Risk-TakingAndPhysicallyChallenging Play İn AustralianEarlyChildhoodSettings İn A ChangingRegulatory Environment. Journal of EarlyChildhoodResearch, 15(1), 83–98. https://doi.org/10.1177/1476718X15579743 Moralı, D.İ (2019).Anaokullarında Sunulan Riskli Oyun Fırsatlarının Fiziksel Özellikler Ve Yetişkin Yaklaşımları Bağlamında İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi. Denizli
Özyürek, A., Özkan, İ., Bedge, Z, & Yavuz, N.F. (2015). Okul Öncesı̇ Dönemde Beden Eğı̇tı̇mı̇ Ve Spor. International Journal of ScienceCultureandSport, (3), 479–479. https://doi.org/10.14486/ijscs314
Play Safety Forum, (Psf), (2012). Managing Risk in Play Provision: Implementation guide. Risk Analysis (2nd.Ed.). England. Retrieved April, 5, 2021, fromhttps://www.playengland.org.uk/resource/managing-risk-in-play-provisionimplementation-guide/
Robson, S., & Rowe, V. (2012). Observing young children’s creative thinking: Engagement, involvement and persistence. International Journal of Early Years Education, 20(4), 349– 364. https://doi.org/10.1080/09669760.2012.743098
Ryde, G. C.,Booth, J. N., Brooks, N. E., Chesham, R. A., Moran, C. N., &Gorely, T. (2018). The Daily Mile: Whatfactorsareassociatedwithitsimplementationsuccess? PLoS ONE, 13(10), 1–14. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0204988
Sandseter, E.B.H. (2007). CategorisingRisky Play - How Can WeIdentify Risk Taking İn Children’s Play? EuropeanEarlyChildhoodEducationResearchJournal, 15(2), 237–252. https://doi.org/10.1080/13502930701321733
Sandseter, E. B. H. (2009a). Children’sExpressions ofExhilaration and Fear in Risky Play. CanadianJournal of Familyand Youth, 10(2), 92–106.
Sandseter, E.B.H.(2009b). Characteristics of riskyplay. Journal of Adventure Education& Outdoor Learning, 9(1), 3–21. https://doi.org/10.1080/14729670802702762
Sandseter, E.B.H.,&Kennair, L. E. O. (2011). Children’sRisky Play From An EvolutionaryPerspective: The Anti-PhobicEffects Of ThrillingExperiences. EvolutionaryPsychology, 9(2), 257–284. https://doi.org/10.1177/147470491100900212
Sandseter, E. B. H. (2014). EarlyChildhoodEducationAndCarePractitioners’ Perceptions Of Children’sRisky Play; ExaminingTheİnfluence Of PersonalityAndGender. Early Child Development andCare, 184(3), 434–449. https://doi.org/10.1080/03004430.2013.794797
Sandseter, E.B.H.,Kleppe, R., &Sando, O.J. (2021a).ThePrevalence of Risky Play in YoungChildren’sIndoorandOutdoorFree Play. EarlyChildhoodEducationJournal, 49(2), 303–312. https://doi.org/10.1007/s10643-020-01074-0
Sando, O. J.,Kleppe, R. Sandseter, E.B.H. (2021). Risky Play andChildren’sWell-Being, InvolvementandPhysical Activity. Child IndicatorsResearch 2021, 1–17. https://doi.org/10.1007/s12187-021-09804-5
Stan, I.,&Humberstone, B. (2011). An Ethnography Of TheOutdoorClassroom - How TeachersManage Risk İn TheOutdoors. EthnographyandEducation, 6(2), 213–228. https://doi.org/10.1080/17457823.2011.587360
Sicim Sevim, B. &Bapoğlu Dümenci, S. (2020). Çocukların Riskli Oyunla İlgili Algıları ile Ebeveyn Tutumları.ExploringRelationshipBetweenChildren`sPerception of Risky Play andParents`Attitudes.Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 26, 1–15.
Stephson, A. (2003). Physical Risk-Taking: Dangerous OrEndangered? EarlyYears, 23(1), 35- 43.https://doi.org/10.1080/0957514032000045573
Stevens, Smith, D. (2013). TeachingSpatialAwarenesstoChildren. Journal of PhysicalEducation, Recreation&Dance, 75(6), 52-56.https://doi.org/10.1080/07303084.2004.10607258
Şen, S. (2011). Okul Öncesi Dönem Çocukların Temel Özellikleri ve Gereksinimleri. G. Haktanır. (Ed.), Okul Öncesi Eğitimine Giriş içinde (ss. 112-117). Ankara: Anı Yayınları
Trawick-Swith, J. (2013). Okul Öncesi Dönemde Fiziksel Gelişim ve Motor Gelişim. B. Akman (Çev., Ed.), Erken Çocukluk Döneminde Gelişim. Çok Kültürlü Bir Bakış Açısı içinde (İnan, Z.H. Çev., s. 196-226). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Tuğrul, B., Ertürk, G., Özen Altınkaynak, Ş., & Güneş, G., (2014). Oyunun Üç Kuşaktaki Değişimi. TheJournal of AcademicSocialScienceStudies,27, 1–16. https://doi.org/10.9761/jasss2388
Tuğrul, B., Boz, M., Uludağ, G., Metin Aslan, Ö., Sevimli Çelik, S.,& Sözer Çapan, A. (2019). Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Okuldaki Oyun Olanaklarının İncelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 9(2), 185–198. https://doi.org/10.24315/tred.426421
Tuğrul, B., Metin Aslan, Ö., Ertürk, G., & Özen Altınkaynak, Ş. (2014). Anaokuluna Devam Eden Altı Yaşındaki Çocuklar İle Okul Öncesi Öğretmenlerinin Oyun Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 101–116. https://doi.org/10.17679/iuefd.05509
Yıldız, E.,& Çetin, Z. (2018). Sporun Psiko-Motor Gelişim ve Sosyal Gelişime Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 54- 66.https://doi.org/10.21020/husbfd.427140
Yıldız, S.,& Bektaş, F. (2021). COVID- 19 Salgınının Çocukların Boş Zaman Etkinliklerinde Yarattığı Değişimin Ebeveyn Görüşleriyle Değerlendirilmesi. GaziBedenEğitimiveSporBilimleriDergisi, 26(1), 99–122.
Zachopoulou, E.,Tsapakidou, A., &Derri, V. (2004). TheEffects Of A DevelopmentallyAppropriate Music AndMovement Program On Motor Performance. EarlyChildhoodResearchQuarterly, 19(4), 631–642. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2004.10.005
Zamani, Z. (2016). Youngchildren’spreferences: Whatstimulateschildren’scognitiveplay in outdoorpreschools? Journal of EarlyChildhoodResearch, 15(3), 256–274. https://doi.org/10.1177/1476718X15616831