Sektörel Yığılmaları Kullanarak Yerel Potansiyeli Tanımlamak ve Kırsal Kalkınma

Bölgesel gelişme politikalarının, ulusal kalkınmayı sağlaması ve aynı zamanda bölgeler ve kır-kent arasında yaşanan gelişmişlik farklarını azaltması gerekmektedir. Türkiye’de kalkınma politikaları bu kapsamda geliştirildiği halde, uygulamada bu farklar giderilememektedir. Günümüzde kırsal alanların kalkındırılmasına yönelik çalışmalar giderek önem kazanmaktadır. Bu konuda Avrupa Birliği’nin girişimleri ve Avrupa ülkelerinin deneyimleri kırsal kalkınma, kırsal yeniden canlandırma, kırsal rönesans kavramlarına temellenmekte ve kırsal ekonominin gelişmesi için birbiriyle bağlantılı ve yerel faaliyetlere öncelik vermektedir. Türkiye’de Dokuzuncu Kalkınma Planı’nda ise “...bölgelerin, sorunlarına ve potansiyellerine göre farklılaşan…” tedbirlerin uygulanması benimsenmektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı bölgelerin yerel potansiyellerini ortaya çıkarmak ve Türkiye’deki kırsal yerleşmelerin 1990 yılı itibariyle dört temel sektörde (tarım, imalat sanayi, ticaret, hizmetler) gösterdikleri yığılmaları tanımlanmaktadır. Kır - kent dengesizliğinin azaltılmasında sektörel yığılma özelliklerinin kullanılması yerel ekonomiyi canlandırmada önemli bir araçtır. Bu çalışmanın bu konudaki temel bulguları Marmara, Ege ve Akdeniz kıyı illerinin kırsal alanlarında imalat sanayi, ticaret ve hizmet sektörlerinin birlikte gösterdikleri yığılmalar ve buna karşın Doğu Anadolu Bölgesi kırsal alanında sadece tarım sektörünün değil, hizmet sektörünün de ekonominin çevirici gücü olmasıdır.
Anahtar Kelimeler:

Türkiye, kırsal kalkınma

Explaining Local Economic Potentials by Using Sectoral Aggregations and Rural Development

t is expected that regional development policies provide national development, and also decrease the gap between development level of each regions and urban-rural areas. However, it hasn’t been reduce this unbalanced development among the regions although regional development policies are built up with this approach. Nowadays, the development projects on rural areas are getting more and more important. In this regard, experiences and attempts of European Union are based on rural development, rural regeneration, rural renaissance etc. and gives priority to the development of rural economy. Meanwhile, in the 9th National Development Plan, it is espoused to take measures which change according to the problems and the potentials of the regions in Turkey. In this frame, the aim of this paper, to introduce local potential of the regions and to define aggregations of rural settlements on the four main sectors –agriculture, industry, service, and commerce- in 1990. Aggregations of sectors are an important tool to regenerate local economy. In this regard, main objectives; aggregations of manufacturing industry, commercial and service sectors are the engine of economy in the rural areas of shore provinces in Mediterranean, Marmara and Aegean Sea. On the other side, it is not only agriculture but also service sector is the engine of the economy in Eastern Anatolia.

___

  • 1.LEADER + (Liason Entre Actions pour le Developpement de L'Economie Rurale-links between actions for the development of the rural economy- kırsal ekonominin gelişmesi için biribiriyle bağlantılı faaliyetler) Ayrıntılı bilgi için bkz:http://europa.eu.int/comm/agriculture/rur/leaderplus/pdf://library/methodology/139.en.pdf içinde Kısal Alanda İşbirliği ve Örgütlenme Özel İhtisas Komisyonu Raporu. http://plan9.dpt.gov.tr/oik16_1_kirsalisbirligi/Rapor_05_04_2006.doc.
  • 2.Dinçer, İ. Enlil, Z. (2007) Metropol Çeperiğndeki Kırsal Alanların Planlanmasında Yenilikçi Yaklaşımlar. 12. Ulusal Bölge Bilimi /Bölge Planlama Kongresi, İTÜ, İstanbul, ss: 19-30.
  • 3.Devlet Planlama Teşkilatı (2006) Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı (Mayıs 2007'de ziyaret edildi) http://plan9.dpt.gov.tr
  • 4.Devlet Planlama Teşkilatı (2004) Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi, (Mayıs 2007'de ziyaret edildi). http://ekutup.dpt.gov.tr/bolgesel/strateji/UKKS.pdf
  • 5. Devlet İstatistik Enstitüsü, 1990 Genel Nüfus Sayımı Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, DİE Yayını: 1369, Ankara, 1997.