İlköğretim düzeyinde kültür varlığı ve koruma konularındaki eğitiminin etkinliği ve sivil toplum örgütlerinin eğitime katkısının değerlendirilmesi

Kültür varlığı tanımı somut ve somut olmayan değerlerin tüm anlamlarıyla günlük hayatta kullanılan yapı ve alanları içermekte ve bunların koruma kapsamına alınmasını gerektirmektedir. Bu yapısı ile koruma, kullanıcıların günlük yaşamını ilgilendirir hale gelmekte ve topluma sorumluluk yüklemektedir. Bu nedenle kişilerin tarihi yapı ve alanların sahip oldukları değerler ve önemi hakkında bilgi sahibi olması ve korumanın gerekliliği ile bu gereklilik içinde kendi sorumluluklarının bilincine varması, kültür varlıklarının korunması konusunda temel etkenler arasındadır. Kişilerin tarihi yapı ve alanların korunması konusunda bilinç sahibi olmaları için, çocukluk dönemlerinden itibaren bu konuda farkındalıklarının oluşturulması ve geliştirilmesi gerekmektedir. Bu çerçevede, Türkiye’de kültür varlıkları ile ilişkili konular ilköğretim müfredatında yer almaktadır. Ayrıca, sivil toplum örgütleri de çocuklara yönelik koruma farkındalık çalışmaları yürütmektedir. Bu çalışmanın amacı, ilköğretim düzeyinde mevcut müfredatta Sosyal Bilgiler dersinde yer alan koruma ile ilgili kazanımları incelemek ve sivil toplum örgütlerince yürütülen koruma farkındalık çalışmalarının örgün eğitime olası katkılarını değerlendirmektir. Bu çerçevede korumada kullanıcıların yerini içeren birinci bölümün ardından, ikinci bölümde ilköğretim 4. ve 5. sınıf Sosyal Bilgiler dersinde kültür varlığı ve koruma ile ilişkili tanımlanmış olan kazanımlar verilmekte ve üçüncü bölümde örnek anket çalışması üzerinden kazanımların gerçekleşme durumu değerlendirilmektedir. Dördüncü bölümde farkındalık oluşturmada yurt dışında ve ülkemizde sivil toplum örgütleri tarafından yürütülmekte olan çalışmalar sunulmaktadır. Son bölümde ise ülkemizde ilköğretim düzeyindeki çocuklara yönelik kültür varlıkları ve koruma eğitiminin geliştirilmesine yönelik öneriler sunulmaktadır.

The effectiveness of cultural property and conservation learning in elementary education and evaluation of the contribution of non-governmental organizations

A definition of cultural heritage, with its tangible and intangible meanings, encompasses places that are a part of daily life, and brings them into the realm of conservation efforts. In this context, conservation becomes a concern of daily life and means that users of these places must shoulder more responsibility for them. With this in mind, people need to be aware of the values and importance of cultural heritage and their individual role in its conservation. To develop public awareness of conservation of cultural heritage, awareness studies need to begin in childhood education, and in recognition of this, cultural heritage concepts have been included in Turkish primary school education programs. Additionally, a number of awareness studies have been carried out by non-governmental organizations to date. This paper aims to evaluate the concept of cultural heritage in social science programs in elementary education, and discuss the potential contributions to the education system of awareness studies carried out by non-governmental organizations. The first part of the paper deals with the place of the individual in conservation studies, and is followed by cultural heritage learning areas in social science programs in elementary education. The third section examines the results of a survey held to evaluate studentsÂ’ degrees of learning. The fourth part evaluates some awareness-raising studies carried out by national and international non-governmental organizations. The final part proposes a number of criteria to be considered when attempting to raise cultural heritage education among children.

___

  • 1. Asatekin, N.G. (2004) Kültür ve DoÄŸa Varlıklarımız Neyi, Niçin, Nasıl Korumalıyız?, Ankara, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
  • 2. Dünya Kültürel ve DoÄŸal Mirasın Korunması SözleÅŸmesi, UNESCO, (1972).
  • 3. Guidelines on Education and Training in The Conservation of Monuments, Ensembles and Sites, (1993).
  • 4. İlköğretim 1-8. Sınıflar Türkçe, Matematik, Sosyal Bilgiler, Hayat Bilgisi ile Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Program larında Müze İle EÄŸitim (2008) T.C. Milli EÄŸitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu BaÅŸkanlığı.
  • 5. KarakuÅŸ Candan, T. (yaz 2008) “Çocuk ve Mimarlık: Çocuklarla Yeni Bir Gelecek, YaÅŸanabilir Bir Kent kurgulamak”, Mimar.ist . Sayı 28, s.55-60.
  • 6. KarakuÅŸ Candan, T. (Ed), Kentler İçin Toplumsal Bir Gelecek Projesi: “Çocuk ve Mimarlık”, (http://www.mimarlarodasiankara.org/download/brosurtr.pdf, EriÅŸim tarihi 5 Kasım 2012).
  • 7. Uçar, M.,(2012). “Raising Cultural Awareness among Children”, 3rd International Architectural Conservation Conference and Exhibition, 17-19 Aralık 2012, Dubai, BirleÅŸik Arap Emirlikleri.
  • 8. Ulusoy, K. (Ekim-Kasım-Aralık, 2009) “Sosyal Bilgiler Dersi Kültür ve Miras Öğrenme Alanının İşleniÅŸinin 4. ve 5. Sınıf Öğrencileri tarafından DeÄŸerlendirilmesi”, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilgiler E-Dergisi, Sayı 18.
  • 9. World Heritage Education Resource Kit: “World Heritage in Young Hands. (“http://whc.unesco.org/en/educationkit/ ttp://, EriÅŸim tarihi 2 Ekim 2012).
  • 10. World Heritage Information Kit- UNESCO.
  • 11. Zaki Aslan, Monica Ardemagni (eds). (2006), Introducing young people to the protection of heritage sites and historic cities- A practical guide for school teachers in the Arab Region, UNESCO-ICCROM, (http://www.iccrom. org/eng/02info_en/02_04pdf-pubs_en.shtml, EriÅŸim tarihi 4 Kasım 2012).
  • İnternet Kaynakları
  • 1. http://ceca.icom.museum/node/17 [EriÅŸim tarihi 7 Haziran 2013].
  • 2. http://www.cekulvakfi.org.tr/gecmisten-bugune-bugunden-gelecege-uzanmak [EriÅŸim tarihi 21 Mayıs 2013].
  • 3. http://www.cekulvakfi.org.tr/proje/cekulun-egitim-anlayisi [EriÅŸim tarihi 21 Mayıs 2013].
  • 4. http://www.cekulvakfi.org.tr/proje/kulturel-miras-egitim-programi [EriÅŸim tarihi 2 Haziran 2013].
  • 5. http://www.cekulvakfi.org.tr/proje/dogal-miras-egitim-programlari [EriÅŸim tarihi 2 Haziran 2013].
  • 6. http://www.cekulvakfi.org.tr/proje/yaz-okullari [EriÅŸim tarihi 2 Temmuz 2013].
  • 7. http://www.coe.int/aboutCoe/index asp?page=nosObjectifs&l=en [EriÅŸim tarihi 24 Haziran 2013].
  • 8. http://www.english-heritage.org.uk/education [EriÅŸim tarihi 24 Haziran 2013].
  • 9. http://www.iccrom.org/eng/01train_en.shtml [EriÅŸim tarihi 24 Haziran 2013].
  • 10. http:// www.icomos.org [EriÅŸim tarihi 24 Haziran 2013]
  • 11. http://www.kulturbilinci.org/kurumsal/amac [EriÅŸim tarihi 2 Haziran 2013].
  • 12. http://www.kulturbilinci.org/kultur-karincalari/kultur- karincalari-egitim-modeli [EriÅŸim tarihi 2 Haziran 2013].
  • 13. http://www.mimarlarodasiankara.org/?id=1397 [EriÅŸim tarihi 20 Mayıs 2013].
  • 14. http://www.mimarlarodasiankara.org/41calrap/index. php-Did=4148.htm [EriÅŸim tarihi 20 Mayıs 2013].
  • 15. http://www.mimarlarodasiankara.org/index.php?Did=4346 [EriÅŸim tarihi 20 Mayıs 2013].
  • 16. http://www.tema.org.tr/web_14966-2_1/neuralnet- work.aspx?type=145 [EriÅŸim tarihi 1 Haziran 2013].
  • 17. http://www.tema.org.tr/web_14966-2_1/neuralnet- work.aspx?type=62 [EriÅŸim tarihi 1 Haziran 2013].
  • 18. http://www.tema.org.tr/web_14966-2_1/neuralnet- work.aspx?type=83 [EriÅŸim tarihi 29 Eylül 2013].
  • 19. http://www.tema.org.tr/web_14966-2_1/neuralnet- work.aspx?type=84[EriÅŸim tarihi 29 Eylül 2013].
  • 20. http://www.tema.org.tr/web_14966-2_1/neuralnet- work.aspx?type=80[EriÅŸim tarihi 29 Eylül 2013].
  • 21. http://www.tema.org.tr/web_14966-2_1/neuralnet- work.aspx?type=82 [EriÅŸim tarihi 29 Eylül 2013].
  • 22. http://whc.unesco.org/en/patrimonito [EriÅŸim tarihi 7 Haziran 2013].
  • 23. http://whc.unesco.org/en/wheducation [EriÅŸim tarihi 7 Haziran 2013].
  • 24. http://whc.unesco.org/en/youth-forum [EriÅŸim tarihi 7 Haziran 2013].