Tamer SEZENLER, Yalçın YAMAN, Ayhan CEYHAN, Mustafa KÜÇÜKKEBAPÇI, M. Akif YÜKSEL

Sakız koyunlarında seksüel aktivite ile ilgili bazı özellikler

Bu çalışmanın amacı Bandırma Koyunculuk Araştırma İstasyonu’nda yetiştirilen Sakız koyunlarının ilk kızgınlık yaşı, ilk kızgınlık canlı ağırlığı, kızgınlık süresi, kızgınlık siklusu uzunluğu ve çiftleşme mevsimi ve süresi gibi üreme özelliklerini saptamaktır. Bu amaçla yaşları 1-5 arasında olan 27 baş Sakız ırkı koyun ve 9 baş kuzu kullanılmıştır. Araştırmada Sakız koyun ırkının ilk kızgınlık yaşı ve ilk kızgınlık canlı ağırlığı sırasıyla 322.75±13.962 gün ve 33.11±1.803 kg olarak belirlenmiş ve bu özellikler üzerine ana yaşı ve doğum tipinin etkisi önemsiz (P>0.05) bulunmuştur. Sakız koyunlarında kızgınlık süresi 30.38±1.035 saat, kızgınlık siklusu uzunluğu 17.33±0.091 gün olarak tespit edilmiştir. Bu özellikler üzerine koyunun yaşı, doğum tipi, nem ve sıcaklığın etkileri incelendiğinde, kızgınlık süresine koyunun yaşı (P<0.01) ve nemin etkisi (P<0.05) önemli bulunurken, diğer faktörlerin etkileri önemsiz (P>0.05) olmuştur. Yıl içerisinde koyunların kızgınlık gösterdiği gün sayısı 201.25±16.049 ve en yüksek kızgınlık görüldüğü dönem Ekim ayının ikinci haftası olarak gerçekleşmiş ve koyunların yaşının kızgınlık süresine (P<0.05) ve kızgınlık ayına (P<0.01) etkisi önemlidir. Sonuç olarak, Sakız koyunlarının yılın yaklaşık 2/3’ünde çiftleşmesi ve döl verimi yüksekliği de dikkate alındığında, mevsime bağlı kızgınlık gösteren yerli koyunlardan farklı olarak üreme açısından önemli avantajlara sahip olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Koyun, Üreme, Kızgınlık, Çiftleşme mevsimi

Some characteristics related of sexual activity in Chios sheep

The purpose of this research was to determine first estrus age, first estrus live weight, estrus period, estrus cycle and duration of breeding season of Chios sheep which have been kept in Bandırma Sheep Research Station. For this purpose, 27 head Chios ewes, ranging from ages 1-5 year and 9 lambs were used in the study. First estrus age and first estrus live weight of Chios sheep were determined 322.75 ±13.962 day and 33.11±1.803 kg, respectively and the effect of dam ages and birth types on these traits were found insignificant (P>0.05). Estrus period and estrus cycle of Chios sheep were determined 30.38±1.035 hour and 17.33±0.091 day. The effect of ewe age (P<0.01) and humidity (P<0.05) on only estrus period were significant (P<0.01), but the effects of other factors were not significant (P>0.05). Estrus showing was found 201.25 ± 16.049 days in a year for Chios sheep and estrus is the most commonly seen second week of month in October throughout the year. The effect of ewe age had effect on estrus period (P<0.05) and estrus month (P<0.01). As a result, when taken into account of long breeding season (about 2/3) and high fertility it can be say that Chios sheep have significant advantages in terms of reproduction which is different from native sheep breeds for seasonality of reproduction.

Keywords:

Sheep, Reproduction, Estrus, Breeding season,

PDF

___

Aboul-Naga AM, Maijala K, Aboul-Ela MB (1984) Oestrus and ovarian activity of Finnish ewe raised under subtropical vs. temperate conditions.10th International Congress on Animal Reproduction and Artificial Insemination, June 10-14, Volume II. Brief communications. Paper no:127,3 pp.
Altınçekiç ŞÖ, Koyuncu M, Tuncel E, Kaymakçı M 2011. Kıvırcık Koyunlarında Üremenin Mevsime Bağlılığı ve Östrus Boyunca Östradiol-17β ve Progesteron Hormonu Düzeylerinin Değişimi. Hayvansal Üretim 52(2): 10-19.
Bathaei S (1996) Breeding season and oestrus activity of Iranian fat-tailed Mehraban ewes and ewe lambs. Small Ruminant Research 22(1): 13-23.
Boshoff DA, Burger FJL, Cronje JA (1975). Sexual activity of Romanov-Karakul crosses under semi-arid conditions. South African J. Anim. Sci 5(2): 91-94.
Boshoff DA (1984) Reproduction of Karakul SheepYearbook. Karakul Breeders Society of Southern Africa 26: 27-45.
Cedillo R, Hohenboken M, Drummond J (1977) Genetic and environmental effects on age at first oestrus and on wool and lamb production of crossbred ewe lambs. J Anim Sci 44: 948-957.
Cumlivski B (1980) Reproductive performance of East Friesian ewes maintained in a large flock. Zivocisna Vyroba 25(5): 379-386.
Dellal G, Cedden F (2002) Koyun ve Keçide Üremenin Mevsime Bağlılığı ve Üreme ve Fotoperiyot İlişkileri. Hayvansal Üretim 43(1): 64-73.
Duncan DB (1955) Multiple range and multiple F tests. Biometrics, 11, 1-42.
Elias E, Cohen D, Dayenoff P (1985) Characteristics and indices of reproduction in Dorper sheep. J. South African Vet. Ass 56(3): 127-130.
Ertuğrul M, Dellal G, Soysal I, Elmaci C, Akin O, Arat S, Baritci I, Pehlivan E, Yilmaz O (2009) Protection of native sheep breeds of Turkey. Journal of Agricultural Faculty of Uludag University 23(2): 97-119.
Gaillard Y(1979) Reproductive characteristics of the Uda ewe. Revue d’Elevage et de Medecine Veterinaire des Pays Tropicaux 32(3): 285-290.
Gonzales SC, Goycochea LJ, Perozo GF (1980) Reproductive performance of West African sheep in a tropical zone. 9th International Congress on Animal Reproduction and Artificial Insemination, 16th-20th June 1980. III. Symposia (free communications), 51.
Kaymakçı M (1984) Kimi yerli koyun ırklarında temel dölerme özelliklerinin değişimi üzerinde araştırmalar. Çayır-Mer’a ve Zootekni Araştırma Enstitüsü Yayın No: 92.
Kaymakçı M (2002) Üreme Biyolojisi (Genişletilmiş 3.Baskı), Ege Üniv. Ziraat Fakültesi, s:186, Yayın No:503, Bornova-İzmir.
Kaymakçı M (2006) İleri Koyun Yetiştiriciliği. Genişletilmiş ikinci baskı. İzmir İli Damızlık Koyun-Keçi Yetiştiricileri Birliği Yayınlar No: 1. ISBN: 9944-5334-0-8. Bornova, İzmir.
Lucas Tron, J, Gonzalez Padilla E, Martinez Rojas LM (1997). Reproductive seasonality in ewes of five breeds on the central high plateau in Mexico. Tecnica Pecuaria en Mexico 35:1, 25-31.
Mukasa ME, Lahlou KA (1995) Reproductive Performance and Productivity of Menz Sheep in the Ethiopian Highlands. Small Rum. Res 17(2): 167-177.
Osterberg S (1981) Breeding season of the Finnsheep ewe. Acta Agriculturae Scandinavica 31(1): 11-16.
Rosenmoller R (1996) Ethological and endocrinological investigations on the reproductive process in Skudde and Heidschnucke sheep with special reference to the seasonality of oestrus. Tierklinik fur Fortpflanzung, Fachbereich Veterinarmedizin, Freie Universitat Berlin, Germany, 342 pp; 174.
Sabrh HA, Shalash MR, Ashoub MR, Al Wakeel AM, Hassan SG (1992) Effect of stocking density, age and body weight on some reproductive performance of Barki ewes. Egyptian Journal of Veterinary Science 29: 47-54.
Sezenler T, Ceyhan A, Yaman Y, Küçükkebabçı M, Yüksel MA (2009) Bandırma-I ve Bandırma-II Melez Kuzuların İlk Yaş Üreme ve Büyüme Özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 6(3) 265-272.
Sousa J, Leitao RM, Marques LR (1995). Reproductive traits in Romney ewes on Santa Maria Island (Azores). Veterinaria Tecnica 5(6): 12-19.
SPSS (1999). SPSS Base 10.0 User's Guide. SPSS inc., Chicago, IL, USA.
Toteda F, Manchisi A, Bufano G, Martemucci G, Drio C (1987) A study of Romanov sheep: 1. Reproductive performance. Archivio Veterinario Italian 38(5): 109-115.
Urrutia MJ, Ochoa CMA, Carrera BB (1994) Age and body weight at puberty in housed Rambouillet ewe lambs. Revista Latinoamericana de Pequenos Ruminantes 1(2):134-139.
Ünal N, Aytaç M, Koçak S, Erol H (2006) Çeşitli yerli saf ve melez genotip koyunlarda bazı üreme özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 46(1) 45-57.
Velazquez IA, Cruz LC,. Alvarez LJA (1995) Effect of level of feed supplements on the time of first oestrus in Tabasco ewes born in summer. Veterinaria Mex