Meyve ve sebze üretiminde ortaya çıkan kayıplar üzerinde etkili olan faktörler: İzmir ili örneği

Bu çalışmanın amacı, meyve ve sebze üretiminde ortaya çıkan kayıplar üzerinde etkili olan faktörlerin belirlenmesidir. Bu amaçla, İzmir ilinde üretim değeri açısından göreli öneme sahip meyvelerden üzüm, kiraz ve incir ile sebzelerden domates, hıyar ve biber araştırmanın ürün kapsamına seçilmiştir. Bu ürünlerin üreticileri ile yüz yüze 146 anket yapılmıştır. Üretim aşaması; hasat öncesi, hasat aşaması ve hasat sonrası olmak üzere ürünlerin satışına kadar olan çiftlik süreçlerini kapsamaktadır. Araştırmada, her aşamaya ilişkin kayıplar üzerinde etkili olan faktörler ayrı ayrı incelenmiş ve birlikte değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, meyve ve sebzelerde ortaya çıkan kayıplar üzerinde etkili olan faktörler mevcut literatürle uyumludur. Mevsimsel faktörler, teknik bilgi eksikliği, soğuk muhafaza olanaklarının sağlanamaması ve ekonomik faktörler belli başlı kayıp nedenleridir. Araştırmada kayıpların azaltılması için alınabilecek önlemler hem genel olarak ve hem de yeri geldikçe ürün özelinde değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Gıda kayıpları, Meyve, Sebze, İyi Tarım Uygulamaları (İTU), İzmir

Factors affecting losses in fruit and vegetable production: The case of İzmir province

The aim of this study is to determine the factors affecting the losses in fruit and vegetable production. For this purpose, grapes, cherries and figs and tomatoes, cucumbers and peppers, which are of relative importance in terms of production value, were selected to the product scope of the research. 146 face-to-face surveys were conducted with farmers of these products. The production phase includes the farm processes from pre-harvest, harvest and post-harvest to the sale of products. In the study, the factors that affect the losses at each stage were examined separately and evaluated together. According to the results of the research, the factors affecting the losses in fruits and vegetables are consistent with the current literature. Seasonal factors, lack of technical knowledge, lack of cold storage facilities and economic factors are the main causes of loss. Measures that can be taken to reduce losses in the research were evaluated both in general and, where appropriate, in the specific product.

Keywords:

Food losses, Fruit, Vegetable, Good Agriculture Practices (GAP), İzmir,

PDF

___

Adanacıoğlu H (2016) Factors affecting farmers’ decisions to participate in direct marketing: A case study of cherry growers in the Kemalpasa District of Izmir, Turkey. Renewable Agriculture and Food Systems 32(4): 291-305.
Berjan S, Capone R, Debs P, Bilali H (2018) Food losses and waste: A global overview with a focus on Near East and North Africa region. IJAMAD. http:// www.ijamad.iaurasht.ac.ir. Erişim 31 Ağustos 2019.
Bilali H (2018) Research on food losses and waste in North Africa. The North African Journal of Food and Nutrition Research 2(3): 51-57.
Buzby JC, Wells HF, Hyman J (2014) The estimated amount, value, and calories of postharvest food losses at the retail and consumer levels in the United States. USDA Economic Research Service: Washington, DC, USA, EIB-121.
Capone R, Bennett A, Deps P, Bucatariu CA, Bilali HE, Smolak J, Lee WTK, Bottalico F, Diei-Ouadi Y, Toppe J (2016) Zero waste in the Mediterranean Natural resources, food and knowledge. FAO and CIHEAM.
Demirbaş N (2018a) Dünyada ve Türkiye’de gıda israfını önleme çalışmalarının değerlendirilmesi. VIII. IBANESS Congress Series, Plovdiv, Bulgaria, s. 521-526.
Demirbaş N (2018b) Precision agriculture in terms of food security: Needs for the future. X. IBANESS Congress Series, Ohrid, Macedonia, pp. 308-313.
Demirbaş N (2019) İyi tarım uygulamaları ile meyve bahçelerinde ortaya çıkan üretim, hasat ve hasat sonrası kayıpları azaltılabilir mi?. XII. IBANESS İktisat, İşletme ve Yönetim Bilimleri Kongreler Serisi, Plovdiv, Bulgaristan, s. 289-296.
Doğan A, Erkan M (2014) Bahçe ürünlerinin muhafazasında yeni bir teknoloji: Palistore (palliflex) ortamında depolama. Meyve Bilimi 1(2): 1-6.
Escaler M, Teng P (2011) Mind the gap: Reducing waste and losses in the food supply chain. Centre for Non Traditional Security Studies INSIGHT.
FAO (2014) Food losses and waste in Latin America and the Caribbean.
FAO (2017) Policy measures for managing quality and reducing post-harvest losses in fresh produce supply chains in South Asian countries, Rome.
FAO (2019) Key facts on food loss and waste you should know!. http://www.fao.org/save-food/resources/keyfindings/en/. Erişim 17 Temmuz 2019.
Gustavsson J, Cederberg C, Sonesson U, Van Otterdijk R, Meybeck A (2011a) Global food losses and food waste: Extent, causes and prevention. FAO and SIC, Dusseldorf, Germany.
Gustavsson J, Cederberg C, Sonesson U (2011b) Global food losses and food waste, save food congress. FAO and SIC, Düsseldorf.
Güngör M, Bulut Y (2008) Khi-kare testi üzerine. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Dergisi: 84-89.
Güriş S, Astar M (2014) Bilimsel araştırmalarda SPSS ile istatistik. Der Kitabevi, ISBN: 978-975-353-418-5, İstanbul.
GYKMAEM (Gıda ve Yem Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü) (2018) Gıda zincirindeki hasat sonrası kayıpları azaltmak için yenilikçi yaklaşımlar.
HLPE (The High Level Panel of Experts) (2014) Food losses and waste in the context of sustainable food systems; A report by the high level panel of experts on food security and nutrition of the committee on world food security, Rome.
Johnson LK, Dunninga RD, Bloomb JD, Gunter CC, Boyettec MD, Creamera NG (2018a) Estimating on-farm food loss at the field level: A methodology and applied case study on a North Carolina farm. Resources, Conservation & Recycling 137: 243-250.
Johnson LK, Dunninga RD, Gunter CC, Bloomb JD, Boyettec MD, Creamera NG (2018b) Field measurement in vegetable crops indicates need for reevaluation of on farm food loss estimates in North America. Agricultural Systems 167: 136-142.
IFPRI (International Food Policy Research Institue) (2012) A changing global harvest. Global Food Policy Report. http://www.ifpri.org/gfpr/2012/agricultural-productivity. Erişim 27 Aralık 2019.
İTOİM (2018) İstatistik veri tabanı. http://izmir.tarimorman.gov.tr. Erişim 12 Kasım 2018.
Meyer HC, Frieling D, Hamer M, Oertzen G (2017) Food losses in supply chains for fruits, vegetables and potatoes between field and retail shelf in North-Rhine Westphalia, Germany. International Journal on Food System Dynamics, p. 24-30. (available online at www.centmapress.org). Erişim 27 Aralık 2019.
Muhammed Asif CC (2010) Effect of fruit hardening treatments on postharvest quality maintenance and shelf life extension of fig (Ficus carica L.) fruits at low temperature storage condition. Central Food Technological Research Institute, Mysore, India.
Oluk CA (2018) Yarı işlenmiş meyve ve sebzelerin muhafaza yöntemleri. Uluslararası Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi 1(1): 96-130.
Ramjan MD, Ansari MH (2018) Factors affecting quality of fruits and vegetables. Journal of Medicinal Plants Studies 6(6): 16-18.
Salihoğlu G, Salihoğlu NK, Uçaroğlu S, Banar M (2018) Food loss and waste management in Turkey. Bioresource Technology 248: 88-99.
Şahin B, Özen M, Köseoğlu İ, Konak R, Doğan Ö, Tutmuş E (2012) Kuru incir yetiştiriciliği ve aflatoksin yönetimi el kitabı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Erbeyli İncir Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği, İzmir, s. 70.
Tarım Kütüphanesi (2019) Hıyar yetiştiriciliği. http://www.tarimkutuphanesi.com/HIYAR_YETISTIRICILIGI_00028.html. Erişim 31 Temmuz 2019.
T.C. Dışişleri Bakanlığı (2019) Bazı meyveler için hasat sonrası kayıpların ekonomik analiz raporu. http://www.postharvestproject.com/uploads/outputs/d3270dfd-9d15-4b65-a2b9-9d13567be7e9.PDF. Erişim 12 Aralık 2019.
Thompson AK (2007) Preharvest factors on postharvest life. https://pub.epsilon.slu.se/9029/1/Ali_L_120906.pdf. Erişim 09 Şubat 2019.
TOB (2016a) Kiraz vişne hastalık ve zararlıları ile mücadele. https://www.tarimorman.gov.tr/GKGM/Belgeler/BitkiHizmetleri/hastalik_zararlilari_ile_mucadele_dokumanlari/kiraz.pdf. Erişim 31 Temmuz 2019.
TOB (2016b) Domates hastalık ve zararlıları ile mücadele. https://www.tarimorman.gov.tr/GKGM/Belgeler/BitkiHizmetleri/hastalik_zararlilari_ile_mucadele_dokumanlari/domates.pdf. Erişim 31 Temmuz 2019.
TOB (2019a) Yıllara göre meyve ve sebze üretim miktarı. https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Bitkisel-Uretim/Tarla-Ve-Bahce-bitkileri/ Urunler-Ve-Uretim. Erişim 21 Temmuz 2019.
TOB (2019b) Bağ hastalık ve zararlıları ile mücadele. https://www.tarimorman.gov.tr/GKGM/Belgeler/BitkiHizmetleri/hastalik_zararlilari_ile_mucadele_dokumanlari/bag.pdf. Erişim 31 Temmuz 2019.
TOB (2019c) Kiraz yetiştiriciliği. https://ankara.tarimorman.gov.tr/Belgeler/liftet/kirazyetistiriciligi.pdf. Erişim 29 Temmuz 2019.