Ahmet Şafak MALTAŞ, Süfyan UÇOVA, Mustafa KAPLAN

Fide performansı üzerine firma etkisi

Başarılı bir yetiştiricilikte fide kalitesinin önemli etkisi bilinmesine rağmen, fide kaynaklı olabileceğini düşündüğümüz verim ve kalite sorunlarının neden olduğu ekonomik kayıplar devam etmektedir. Bu çalışma, 5 farklı firma tarafından üretilen domates fidelerinin, serada gelişim ve verim performanslarını karşılaştırmak amacı ile yürütülmüştür. Aynı zaman diliminde, aynı çeşidin tohumlarından elde edilen fideler yaklaşık 8 ay süresince yetiştirilmiştir. Seraya dikim öncesi firmalar arasında değişim aralıkları, fide gövde uzunluğunda 9.80-17.10 cm ve fide gövde çapında 2.59-3.15 mm olarak ölçülmüştür. Sera domates gelişimi döneminde belirlenen değerler; ilk salkım yerden yüksekliğinde, 33.30-49.25 cm, 45. gün bitki boyunda, 84.90-100.20 cm, gövde çapında, 11.86-14.10 mm, sezon sonu bitki boyunda, 267.0-298.5 cm aralığında belirlenmiştir. Firmalar arasındaki 1. kalite meyve verimi ve kalitesi ile ilgili kriterlerde minimum ve maksimum değerler arasındaki yüzde farkların meyve veriminde %29.6, meyve çapında %13.1, meyve sayısında %22.9 ve meyve ağırlığında %5.4 olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak; farklı fide firmalarından sağlanan fidelerin üretimdeki performanslarındaki varyasyonun yüksek olduğu görülmektedir. Bu yüksek varyasyona, fidelerin fiziksel özelliklerindeki farklılığa ek olarak, kimyasal özelliklerindeki olası farklılıkların da etki edebileceği öngörülmelidir. Fideliklerden teslim alınan fidelerin fiziksel özelliklerinin yanı sıra, kimyasal özelliklerinin de belirlenmesi gerekli gözükmektedir. Bu izleme ve değerlendirme fide üreticilerinin kendilerinin ve rakiplerinin performansını sorgulamalarını sağlayabilecektir. Ayrıca bu değerlendirme sürecinden sonra çiftçiler gerekli doğru bakım uygulamalarını gerçekleştirebileceklerdir. Akademik çalışmalar ile, fidelerin dikimden sonraki performanslarını etkileyen özellikleriyle ilgili standart değer aralıkları belirleme çalışmalarına olan ihtiyaca vurgu yapmak gerekir. Benzer durumlar, diğer sebze fidelerinde de geçerli olabilir.

Anahtar Kelimeler:

Domates fidesi, Fide kalitesi, Fide kalite varyasyonu, Firma etkisi

Company effect on the seedling performance

Although it is known that seedling quality has a vital effect in a successful production, economic losses caused by yield and quality problems based on the seedling have going on. This study was conducted to compare growth and yield performances of tomato seedlings produced by 5 different seedling companies in greenhouse. These seedlings belong to same cultivar were grown through 8 months in the same period. Before transplanting the seedlings, stem height, and stem diameter of the seedlings were observed 9.80-17.10 cm and 2.59-3.15 mm, respectively. First bunch height (cm), plant height in 45 days (cm), stem diameter (mm) and plant height in last growth stage were also determined 33.30-49.25 cm, 84.90-100.20 cm, 11.86-14.10 mm and 267.0-298.5 cm during the growth period of tomato. Coefficient of variation (%) in the criteria related to first class fruit yield and quality between the companies was observed as 29.6% in fruit yield, 13.1% in fruit diameter, 22.9% in number of fruits per plant and 5.4% in fruit weight per plant. In conclusion, CV values were found as high for performances of seedlings. It is estimated that these differences among the seedlings can also be affected by chemical properties of the seedlings in addition to differences in physical properties of the seedlings and so these chemical properties of the seedlings should be analyzed. The tracking and evaluation processes may benefit to compare the performances among the seedling producers. Moreover, the farmers can apply better the cultural practices for the seedlings after the tracking and evaluation processes. Lastly, the further studies should be carried out to determine the standard ranges related to the performances of the seedlings in the growth stage. This situation can be valid for other vegetables.

Keywords:

Tomato seedling, Seedling quality, Seedling quality variation, Company effect,

PDF

___

Abe M, Kurashima A, Maegawa M (2008) Temperature requirements for seed germination and seedling growth of Zostera marina from central Japan. Fisheries Science 74 (3): 589-593.
Alagöz G, Özer H (2017) Domateste farklı fide yetiştirme yöntemlerinin kaliteye etkisi. Akademik Ziraat Dergisi 6: 17-22.
Alan R (1990) Serada Kullanılan Bazı Yetiştirme Ortamları ve Özellikleri. 5. Türkiye Seracılık Sempozyumu. İzmir, Türkiye s. 17-19.
Brohı AR, Karaman MR, Sağlam N, Aktaş A (1995) Biber Fidelerinin Gelişimi Ve Bitki Besin Maddesi İçeriklerine Değişik Harç Ortamlarının Etkisi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 12: 237-244.
De Koning ANM (1990) Long-term temperature integration of tomato. Growth and development under alternating temperature regimes. Scientia Horticulturae 45(1-2): 117-127.
Demir H (2017) Kullanılmış mantar kompostunun biber fidelerinin büyüme ve bitki besin elementi içeriklerine etkileri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 30(2): 91-96.
Doğan D (2003) Domates ve hıyar fidesi üretiminde yetiştirme ortamlarına katılan tavuk gübresinin fide gelişimi ve kalitesine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
Dursun A, Güvenç I, Turan M (2002) Effects of different levels of humic acid on seedling growth and macro and micronutrient contents of tomato and eggplant. Acta Agrobotanica 55(2): 81-88.
Ece A, Ulukan İ (2011) Doğu Anadolu Bölgesinde Bulunan Bazı Torf Materyallerinin Domateste Fide Kalitesi ve Verim Özelliklerine Etkilerinin Belirlenmesi. Bahçe 40(1): 1-7.
Guan YJ, Hu J, Wang XJ, Shao CX (2009) Seed priming with chitosan improves maize germination and seedling growth in relation to physiological changes under low temperature stress. Journal of Zhejiang University-Science 10(6): 427-433.
Heuvelink E (1989) Influence of day and night temperature on the growth of young tomato plants. Scientia Horticulturae 38: 11-22.
Heuvelink E (1995) Growth, development and yield of a tomato crop: periodic destructive measurements in a greenhouse. Scientia horticulturae 61(1): 77-99.
Hurd RG, Graves CJ (1984) The influence of different temperature patterns having the same integral on the earliness and yield of tomatoes. In III International Symposium on Energy in Protected Cultivation 148: 547-554.
Kandemir D (2005) Sera Şartlarında Sıcaklık ve Işığın Biber’de (Capsicum annum L.) Büyüme, Gelişme ve Verim Üzerine Kantitatif Etkileri. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun, s. 149.
Kaplan M, Maltas AS, Hız A (2016) Determınatıon of Copper Content ın Tomato (Solanum Lycopersicum L.) Seedlıngs Obtaıned from Fıve Dıfferent Companıes. 2nd International Conference on Science, Ecology and Technology Barcelona/Spain, pp. 737-741.
Kevseroğlu K (1999) Bitki Ekolojisi. Ondokuz Mayıs Üniv. Ziraat Fak. Ders Kitabı, Samsun.
Liu X, Xu Z, Chang T, Guo S (2010) Growth and photosynthesis of cherry tomato seedling exposed to different low light of LED light quality. Acta Botanica Boreali-Occidentalia Sinica 30(4): 725-732.
Maltaş AŞ, Hız A, Kaplan M (2017) Fide Kalitesi Üzerine Firma ve Çeşit Etkisi. Akademia Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi 3: 48-54.
Özer H (2012) Organik Domates (Solanum lycopersicum L.) Yetiştiriciliğinde Değişik Masura, Malç Tipi ve Organik Gübrelerin Büyüme, Gelişme, Verim ve Kalite Üzerine Etkileri. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
Özer H, Kandemir D (2017) Domates Yetiştiriciliğinde Koltuk Sürgünleri ile Üretilen Fidelerin Büyüme, Gelişme ve Verime Etkisi. Yyü Tar Bil Dergisi, 27: 165-171.
Sönmez İ (2017) Atık mantar kompostunun domates fidelerinin gelişimi ve besin içerikleri üzerine olan etkilerinin belirlenmesi, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 30: 59-63.
Tüzel Y, Gül A, Daşgan HY, Öztekin GB, Engindemiz S, Boyacı HF (2015) Örtüaltı yetiştiriciliğinde değişimler ve yeni arayışlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik kongresi, Ankara, s.685-709.
Uzun S (1996) The quantitative effects of temperature and light environment on the growth, development and yield of tomato (Lysopersicon esculentum, Mill) and aubergine (Solanum melongena L.) (Doctoral dissertation, University of Reading).
Uzun S (2001) Serada Domates ve Patlıcan Yetiştiriciliğinin Bazı Büyüme ve Verim Parametreleri İle Sıcaklık ve Işık Arasındaki İlişkileri. 6. Ulusal Seracılık Sempozyumu, Muğla, s. 85-90.
Ünlü H, Ünlü H, Karakurt Y, Padem H (2010) pH Nitrogen and Calcium Concentration Affect Germination and Seedling Growth In Pepper (Capsicum annuum L.) Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 26: 270-282.
Wang X, Li S, Dong H, Gao Z, Dai S (1996) Effect of low temperature stress on several properties of tomato during seedling and florescence. Acta Horticulturae Sinica 23: 349-354.
Yelboğa K (2014) Tarımın Büyüyen Gücü: Fide Sektörü. Bahçe Haber 3: 13-16.
Yilmaz E, Özen N, Özen MÖ (2017) Determination of changes in yield and quality of tomato seedlings (Solanum lycopersicon cv. Sedef F1) in different soilless growing media. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 30: 163-168.