Antalya ilinde yetiştirilen kışlık ekmeklik buğdayın bor beslenme durumunun belirlenmesi

Dünya üzerinde en çok üretilen ve tüketilen tahıl olan buğday, canlı beslenmesi açısından çok önemli bir stratejik üründür. Bu çalışmada Antalya ilinde yetiştirilen kışlık ekmeklik buğday bitkisinin bor beslenme durumu incelenmiştir. Bu amaçla bölgede buğday tarımının en yoğun yapıldığı Aksu, Döşemealtı ve Korkuteli ilçelerinde örnekleme yapılmıştır. Her bir ilçede bölgeyi temsil edecek on farklı buğday tarlasından toprak, bitki, dane örnekleri alınmış ve bor konsantrasyonları belirlenmiştir. Bor konsantrasyonları topraklarda 0.010-1.115 mg kg-1; yapraklarda 0.039-17.51 mg kg-1; danelerde ise 0.010-6.82 mg kg-1 değerleri arasında değişmektedir. Alınabilir bor içeriği yeterlilik sınırı 0.5-2.0 mg kg-1 kabul edilerek değerlendirildiğinde toprakların %90’nının bu değerin altında yer aldığı tespit edilmiştir. Buğday bayrak yapraklarının bor konsantrasyonlarının %80’i yeterli (3-25 mg kg-1) ve %20’sinin yetersiz (3 mg kg-1 >) sınıfında yer aldığı belirlenmiştir. Üreticilerle yapılan görüşmede yapraktan bor uygulaması yapıldığı belirtilmiştir. Dane örneklerinin ise %60’ında yetersiz (2 mg kg-1 >) ve %40’ında yeterli (2-8 mg kg-1) bor konsantrasyonları tespit edilmiştir. Buğday'da dane verimi kadar danenin mineral içeriği de önemlidir. Bor insan beslenmesi açısından gerekli bir mikrobesin elementidir. Dünya Sağlık Örgütü yetişkin sağlıklı bir insanın beslenme yoluyla günde 1-13 mg bor alabileceğini bildirmektedir. İnsanların beslenmelerinde bor alım kaynakları bitkilerdir. Buğday'dan elde edilen gıda ürünlerinin insanların günlük beslenmesinde ne denli önemli olduğu dikkate alındığında ve gizli açlık olarak adlandırılan mineral element eksikliklerinin sağlık üzerine olumsuz etkileri anlaşıldıkça bu sorunun çözülmesi gerektiği düşünülmektedir. Bu nedenle bor uygulama dozu, zamanı ve tekrar sayısı gibi değişkenlerin optimize edilmesi için bilimsel çalışmaların sürdürülmesinde yarar vardır.

Determination of boron nutrition status of winter bread wheat grown in Antalya province

Wheat, which is the most produced and consumed grain on the world, is a very important strategic product in terms of live nutrition. Boron nutrition status of winter bread wheat plant grown in Antalya province was investigated in this study. For this purpose, sampling was made in Aksu, Döşemealtı and Korkuteli districts where the most of wheat cultivation was made in the region. Soil, plant, grain samples were taken from ten different wheat fields and boron concentrations were determined in each district. Boron concentrations in soils are 0.010-1.115 mg kg-1; 0.039-17.51 mg kg-1 on leaves; and between 0.010-6.82 mg kg-1. It was determined that 90% of the soils were found to be below this value when evaluated by considering 0.5-2 mg kg-1 as the limit of available boron content. It was determined that 80% of the boron concentrations of wheat flag leaves were sufficient (3-25 mg kg-1) and 20% were insufficient (3 mg kg-1>). In the interview with the producers, it was stated that foliar boron application was made. In 60% of the grain samples, inadequate (2 mg kg-1>) and sufficient in 40% (2-8 mg kg-1) boron concentrations were determined. Boron is a micronutrient element necessary for human nutrition. The World Health Organization reports that an adult healthy person can take 1-13 mg of boron per day via nutrition. Therefore, it is useful to continue scientific studies to optimize variables such as boron application dose, time and number of repetitions.

___

  • Bartleta RJ, Picarelli CJ (1973) Availability of boron and phosphorus as affected by liming on acid potato soil. Soil Sci. 116: 77-83.
  • Bennett OL, Mathias EL (1973) Growth and chemical composition of crownvetch as affected by lime, boron, soil source and temperature regime. Agronomy Journal 65: 587-593.
  • Bergmann W (1992) Nutritional disorders of plants. Developments Visual and Analytical Diagnosis Jena, s. 165-185.
  • Black CA (1957) Soil Plant. John Wiley and Sons Inc., New York.
  • Black CA (1965) Methods of Soil Analysis Part 2, Amer. Society of Agronomy Inc., Publisher Madisson, Wilconsis, U.S.A., s. 1372-1376.
  • Bouyoucos GJ (1952) Recalibration of the hydrometer for making mechanical analysis of soils. Agronmy Journal 43: 434-438.
  • Brown PH, Bellaloui N, Wimmer MA, Bassil ES, Ruiz J, Hu H, Pfeffer H, Dannel F, Römheld V (2002) Boron in plant biology. Plant Biology 4: 205-223.
  • Cartwright B, Tiller KG, Zarcinas BA, Spouncer LR (1983) The chemical assessment of the boron status of soils. Aust. J. Soil Res. 21: 321–232.
  • Cheng CH, Rerkasem B (1993) Effect of boron on pollen viability in wheat. Plant and Soil 155/156: 313-315.
  • Çıkılı Y, Yalçın SR (2012) Yapraktan uygulanan borun buğdayın verimi, bazı verim unsurları ve tanede B, Zn ve Ca kapsamına etkisi. HR. Ü. Z. F. Dergisi 16(1): 17-24.
  • Eaton FM (1944) Deficency, Toxicity and accumulation of borron in plants. J. Agric. Res. 69: 237-277.
  • Evliya H (1964) Kültür Bitkilerinin Beslenmesi. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları Sayı: 10.
  • Eyuboglu F, Kurucu N, Gucdemir I, Talas S (2002) Boron status of Central Anatolian soils. Int. Conference on Sustainable Land Use and Management. Canakkale, Turkey.
  • Eyüpoğlu F, Güçdemir İH, Kurucu N, Talas S (2000) Orta Anadolu topraklarının bitkiye yarayışlı bor bakımından genel durumu. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayını, Ankara s. 1-47.
  • Furlani AMC, Carvalho CP, Freitas JG de, Verdial MF (2003) Wheat cultivar tolerance to boron deficiency and toxicity in nutrient solution. Scientia Agricola 60(2): 359-370.
  • Gezgin S, Dursun N, Hamurcu M, Harmankaya M, Önder M, Sade B, Topal A, Soylu S, Akgün N, Yorgancılar M, Ceyhan E, Çiftçi N, Acar B, Gültekin İ, Işık Y, Şeker C, Babaoğlu M (2002) Determination of B contents of soils in Central Anatolian cultivated lands and its relations between soil and water characteristics. In: Goldbach HE, Rerkasem B, Wimmer MA, Brown PH, Thellier, M, Bell RW, editors. Boron in Plant and Animal Nutrition. New York, NY, USA: Kluwer Academic Publishers, pp. 391–400.
  • Goldberg S (1997) Reaction of boron with soils. “Alınmıştır: Plant and Soil. Proceedings. (ed) Bell, R.W. and Rerkasem, B. Kluwer Academic Publishers, Dordrecth, the Netherlands”. pp. 193: 35-48.
  • Gupta UC (1993) Introduction. In: Boron and Its Role in Crop Production. Ed. U.C Gupta. P 1. CRC Press. Boca Raton, FL, USA.
  • Gupta UC, Jame YW, Campbell CA, Leyshon AJ, Micholaichuk W (1985) Boron toxicity and deficiency, a review. Can. J. of Soil Sci. 65: 381-409.
  • Güneş A, Alpaslan M, İnal A, Adak MS, Eraslan F, Çiçek N (2003) Effects of boron fertilization on the yield and some yield components of bread and durum wheat. Turk J. Agric. For. 27: 329-335.
  • Jackson ML (1967) Soil Chemical Analysis. Prentice Hall of India Private Limited, New Delhi.
  • Kacar B (1972) Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri: 2. Bitki Analizler, Ankara Üniv. Ziraat Fakültesi Yayınları: 453, Uygulama Klavuzu: 155.
  • Kacar B, İnal A (2008) Bitki Analizleri. Nobel Yayınları, Yayın No: 1241, Fen Bilimleri, 892. Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti. Ankara, s. 892.
  • Kellog W (1952) Our Garden Soil. The Macmillan Company, New York.
  • Keren R, Bingham FT (1985) Boron in water, soils and plants. Adv. Soil Sci. 1: 230-276.
  • Kızılgöz İ, Özberk İ (2005) Sulanan koşullarda makarnalık ve ekmeklik buğdayın borla beslenme durumunun belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 9-3.
  • Laila EAN, Adel EAA (2002) Effect of boron deficiency on some physiological and biochemical aspects during the developmental stages of wheat (Triticum aestivum L.) plant. Online Journal of Biological Sciences 2(7): 470-476.
  • Marschner H (1995) Mineral Nutrition of Higher Plants. Academic Press, Second Edition, pp. 379-396.
  • Marschner H (1976) Mineral metabolism, short and long distance transport. Fortschr. Botany 38: 71-80.
  • Michael G, Wilberg E, Kouhsiahai-Tork K (1969) Boron deficiency ınduced by high air humidity. Z. Pflanz. Bodenkunde 122: 1-3.
  • Miller SS (1998) Begin Orchard Nutrition Program: Determi¬ning Nutritional Status for Apple and Peach. USD-ARS, Appalachian Fruit Research Station Kearneysville, West Virgin 25430 USA.
  • Nelson DW, Sommers LE (1982) Total carbon, organic carbon, organic matter. In: AL Madison (Ed.), Methods of Soil Analysis Part 2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Wisconsin, USA, American Society of Agronomy Inc., pp. 539-579.
  • Pant J, Rerkasem B, Noppakoonwong R (1998) Effect of water stress on the boron response of wheat genotypes under low boron field conditions. Plant and Soil 202: 193-200.
  • Pate JS (1975) Exchanges of solutes between phloem and xsylem and circulation in the whole plant. “Alınmıştır: Encyclopedia of Plant Physiology, New series. Vol.1, Transport of plants. I. Phloem transport. (ed) Zimmermann, M.H. and Miburn, J.A., Springer-Verlag, New York”. pp. 451-473.
  • Rerkasem B, Jamjod S (1989) Correcting boron deficiency induced ear sterility in wheat and barley. Thai J. Soils Fert. 11: 200-209.
  • Reuter DJ, Robinson JB (1997) Plant Analysis, an Interpretation Manual, 2nd Edition, CSIRO Publishing, Collingwood, pp. 252.
  • Shelp BJ, Shattuck VI, McLellan D, Liu L (1992) Boron nutrition and composition of glucosinolates and soluble nitrogen compounds in two broccoli (Brassica oleracea var. Italica) cultivars. Can. Plant Sci. 72: 889-899.
  • Shorrocks VM (1997) The occurrence and correction of boron deficiency. Plant and Soil 193: 121–148.
  • Sillanpaa M (1990) Micronutrient Assessment at the Country Level: An İnternational Study. FAO Soils Bulletin No. 63, FAO, Rome, Italy. Subedi KD, Budhathoki CB, Subedi M (1997) Variation in sterility among wheat (Triticum aestivum L.) genotypes in response to boron deficiency in Nepal. Euphytica 95: 21-26.
  • Taban S, Erdal İ (2000) Bor uygulamasının değisik buğday çeşitlerinde gelişme ve toprak üstü aksamda bor dağılımı üzerine etkisi, Turkish Journal of Agriculture and Forestry 24: 255-262.
  • TÜİK (2018) Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001. Erişim 21 Nisan 2019.
  • US Soil Survey Staff (1951) Soil Survey Manual. U.S. Department Agriculture Handbook. No.18. U.S Government Printing Office Washington.
Mediterranean Agricultural Sciences-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 1988
  • Yayıncı: Akdeniz Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Farklı inkübasyon dönemlerinde uygulanan vermikompostun marul bitkisinin bitki besin element içeriği üzerine etkileri

Nil ÖZEN, Sahriye SÖNMEZ

Roka (Eruca vesicaria) yetiştiriciliğinde spektral yansıma ile bitki besin maddesi konsantrasyonu arasındaki ilişkinin belirlenmesi

Gafur GÖZÜKARA, Sevda ALTUNBAŞ, Ozan ŞİMŞEK, Ozan SARI, Kadir BUYURGAN, Ahmet Şafak MALTAŞ, Namık Kemal SÖNMEZ, Mustafa KAPLAN

Farklı organik gübre ve dozlarının toprak özellikleri üzerine etkilerinin belirlenmesi

Büşra KILIÇ, İlker SÖNMEZ

Topraksız ve konvansiyonel koşulların turunçgillerde fidan gelişimi üzerine etkileri

Duygu MIŞRAKLI, Zeynep ÜNAL, Nafiye ADAK, Özer ÇALIŞ, İlhami TOZLU

Türkiye’de doğal olarak yetişen kır sümbülü (Bellevalia spp.) türlerinin yetiştiği topraklara ait özellikler

Erdinç UYSAL, Erdal KAYA

Fide performansı üzerine firma etkisi

Ahmet Şafak MALTAŞ, Süfyan UÇOVA, Mustafa KAPLAN

Antalya ilinde yetiştirilen kışlık ekmeklik buğdayın bor beslenme durumunun belirlenmesi

Selahattin Bora YALIN, Şule ORMAN, Hüseyin OK, Aylin ZAMBAK ÖZGÜR

Domates hasat atıklarının farklı sıcaklıklarda prolizi ile elde edilen biyokömürün toprağın dönemsel besin elementi konsantrasyonlarına etkisi

İbrahim ERDAL, Murat MEMİCİ, Kamil EKİNCİ, Enise SUKUŞU

Mikrobiyal gübre uygulamalarının Lolium perenne L. türünün çim performansı üzerine etkileri

Songül SEVER MUTLU, Elis SEVER, Sahriye SÖNMEZ

İç Anadolu Bölgesi tarım topraklarının bazı verimlilik parametrelerinin belirlenerek haritalanması

Alper AKIN, Hasan TAŞOVA