Azotlu gübre dozlarının İtalyan çimi (Lolium italicum L.) çeşitlerinin ot kalitesine etkisi

Bu araştırma, İtalyan çimi çeşitlerinin yem kalitesini yükseltmede önemli bir potansiyeli olan azotlu gübrelerin değişik dozlarının etkilerini belirlemek üzere yapılmıştır. Orta Anadolu bölgesi kıraç koşullarında, 2008 ve 2009 yıllarında yürütülmüştür. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme tarlasında tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Çalışmada azotlu gübre olarak amonyum nitrat (% 33 N) gübresinin 0, 4, 8, 12, 16, 20 ve 24 kg da-1 dozları ve İtalyan çimi çeşidi olarak da Gemini, Tetraflorum ile Lolita kullanılmıştır. Erken ilkbaharda 30 cm sıra arası verilerek ekilen parsellerde gerektiği dönemlerde elle yabancı ot mücadelesi yapılmıştır. Parsellerdeki bitkiler çiçeklenme-başaklanma dönemine geldiğinde gözlemler ve hasat yapılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre; İtalyan çimi çeşitleri arasında incelenen özelliklerden protein verimi, protein oranı, ham kül oranı, asitte çözünmeyen lif (ADF), nötr deterjanda çözünmeyen lif (NDF) ve nispi yem değeri (NYD) bakımından önemli farklılıklar belirlenmiştir. Azotlu gübre dozları protein oranı, protein verimi, ADF, NDF ve NYD üzerine etkili olmuştur. Ankara ve benzer koşullarında yapılacak İtalyan çimi yetiştiriciliğinde yüksek verim ve kaliteli yem elde etmek için Lolita çeşidine 8 kg da-1 azot dozu uygulanması tavsiye edilebilir.

Anahtar Kelimeler:

ADF, NDF, NYD, Ham kül oranı, Protein verimi

The effect of nitrogen fertilizer doses on herbage quality of Italian ryegrass (Lolium italicum L.) cultivars

This research was conducted to determine the effects of different doses of nitrogen fertilizers which have a potential to increase the forage quality of Italian rye grass cultivars. It was carried out at the experimental area of Field Crops Department of Agricultural Faculty of Ankara University between the years of 2008 and 2009. The experiment was designed in split blocks with three replicates in the experimental plots of Field Crops Department of Agricultural Faculty of Ankara University. Nitrogen in ammonium nitrate (33% N) form was applied on main blocks with the amount of 0, 4, 8, 12, 16, 20 and 24 kg da-1 doses. Italian ryegrass cultivars Gemini, Tetraflorum and Lolita were places in sub-plots. Hand seeding was performed in early spring on the rows which was 30 cm apart each other. Weeds were taken out on the plots manually whenever needed. When the plants were at flowering stage, observations were made and plants were harvested for hay. According to the results; statistical differences were found among Italian rye grass cultivars for crude protein rate, protein yield, crude ash rate, acid detergent fiber (ADF), neutral detergent fiber (NDF) and relative feeding value (RFV). Nitrogen fertilizer doses affected crude protein rate, protein yield, crude ash rate, ADF, NDF and RFV. In order to get higher quality forage in the Italian ryegrass cultivation in Ankara and similar conditions, Lolita cultivar and 8 kg da-1 nitrogen fertilizer is recommended according to results of this research.

Keywords:

ADF, NDF, RFV, Crude ash rate, Protein yield,

PDF

___

Akgül F (2001) Ankara şartlarında farklı sıra aralığı ile ekim ve azotla gübrelemenin tek yıllık çim (Lolium multiflorum Lam.)’in ot verimi ve kalitesine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
Akgün İ, Tosun M, Şengül S (2008) Comparison of agronomic characters of festulolium, festuca pratensis Huds. and Lolium multiflorum Lam. genotypes under high elevation conditions in Turkey. Bangladesh Journal Botany 37(1): 1-6.
Bakır Ö (1987) Çayır-Mera Amenajmanı. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı Yayın No: 992, s. 362, Ankara.
Başbuğ S (1990) Bursa şartlarında bazı çok yıllık ve tek yıllık buğdaygil yem bitkilerinin ot verimi ve kalitesi üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
Baytekin H, Kızılşimşek M, Demiroğlu G (2009) Çim ve Ayrık Türleri. (Ed: Avcıoğlu R, Hatipoğlu R, Karadağ Y) Yem Bitkileri Genel Bölüm Cilt III. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, İzmir, s. 561-572.
Çelen AE (1991) Ege bölgesi koşullarında İtalyan çimi (Lolium multiflorum var. westerwoldicum)’nden yararlanma olanakları. Türkiye II. Çayır Mera ve Yem Bitkileri Kongresi İzmir, s. 424-429. DMİGM (2009) Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü. Aylık iklim rasat cetveli, Ankara.
Düzgüneş O, Kesici T, Kavuncu O, Gürbüz F (1987) Araştırma ve Deneme Metotları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı Yayın No: 1021, s. 381, Ankara.
Eraç A ve Ekiz H (1985) Yem Bitkileri Yetiştirme. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No: 1164, Ankara.
Eraç A, Ekiz H (1990) Yem Bitkileri Yetiştirme. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No: 964, s. 16, Ankara.
Erkun V, Bakır Ö, Alınoğlu N (1960) Çayır, Mera ve Yem Nebatları. Ziraat Vekaleti Meslek Kitapları Serisi D12, s. 216, Ankara.
Eyüpoğlu F (1999) Türkiye topraklarının verimlilik durumu. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak-Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Genel Yayın No: 220, Ankara.
Gençkan MS (1983) Yem Bitkileri Tarımı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, s. 520, İzmir.
Güneş A, Alpaslan M, İnal A (2010) Bitki Besleme ve Gübreleme. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı Yayın No: 1581, s. 533, Ankara.
Işık BS (1990) Değişik azot dozlarının doğal çayırın yem verimi ve botanik kompozisyonuna etkileri üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kacar B (1972) Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri. II. Bitki Analizleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No: 453, Ankara.
Kalaycı M (2005) Örneklerle jump kullanımı ve tarımsal araştırma için varyans analiz modelleri. Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Yayın No: 21, Eskişehir.
Kallenbach R, Massie M, Crawford R (2003) Nitrogen fertilization strategies for annual ryegrass pastures. University of Missouri Extension.
Karakurt E, Ekiz H (1991) İskenderiye üçgülü (Trifolium alexandrinum L.) ile İtalyan çimi (Lolium multiflorum Lam.) karışım oranlarının ot verimine etkisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 1999(44) 97-104. Ankara.
Kesiktaş M (2010) Karaman’da farklı ekim zamanları ve azotlu gübre dozu uygulamalarının İtalyan çimi (Lolium multiflorum westervoldicum cv. caramba)’nin yem verimlerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Kuşvuran A, Tansı V (2004) Çukurova koşullarında farklı sıra aralıklarının tek yıllık çim (Lolium multiflorum cv. caramba)’in ot ve tohum verimine etkisi üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi ZF/2002/BAP/72 Nolu Proje Sonuç Raporu, Adana.
Kuşvuran A, Kaplan M, Nazlı Rİ (2014) Effects of ratio and row spacing in hungarian vetch (Vicia pannonica Crantz.) and annual ryegrass (Lolium multiflorum Lam.) intercropping system on yield and quality under semi arid climate conditions. Turkish Journal of Field Crops, 19(1): 118-128.
Kutlu HR (2008) Yem değerlendirme ve analiz yöntemleri ders notu. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü, Adana. http://www.zootekni.org.tr. Erişim12 Haziran 2014.
Meeske R, Botha PR, Van Der Merwe GD, Greyling JF, Hopkins C, Marais JP (2009) Milk production potential of two ryegrass cultivars with different total non-structural carbohydrate contents. South African Journal of Animal Science, 39(1).
Özaslan A (2005) Bazı yapay mera karışımlarında ekim yöntemleri ve azot dozlarının yem verimi ve kalitesine etkileri. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Özkul H, Kırkpınar F, Tan K (2012) Ruminant beslemede Karamba (Lolium multiflorum cv. caramba) otunun kullanımı. Hayvansal Üretim 53(1): 21-26.
Sabancı CO, Baytekin H, Balabanlı C, Acar Z (2010) Yem bitkileri üretiminin artırılması olanakları. Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi Cilt I. s. 343-359. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, Ankara.
Serin Y, Tan M, Şeker H (1996) Azotla gübreleme ve ekim oranının tek yılık çim (Lolium multiflorum Lam.)’de ot ve ham protein verimi ile otun ham protein oranına etkileri. Türkiye III. Çayır Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, Erzurum, s. 732-738.
Serin Y, Tan M (1999) Buğdaygil Yem Bitkileri Tarımı. Çayır Mera Amenajmanı ve Islahı. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Yayın No: 1, Ankara, s. 35-47.
Sheaffer CC, Peterson MA, McCaslin M, Volenec JJ, Cherney JH, Johnson KD, Woodward WT, Viands DR (1995) Acid detergent fiber, neutral detergent fiber concentration and relative feed value. Available from URL: https://www.umvotiagri.co.za/linked/adf%20ndf%20in%20silage.pdf. Erişim 23 Aralık 2014.
Simic A, Vuckovic S, Kresovic M, Vrbnicanin S, Bozic D (2009) Changes of crude protein content in Italian ryegrass influenced by spring nitrogen aplication. Bioteknology in Animal Husbandry 25 (5-6): 1171-1179. Belgrade - Zemun Serbia.
Szyszkowska A, Sowinski J (2001) Botanical composition and nutritional value of two-component mixtures containing red clover and different grass species. Wydawnictwo Akademi Rolniczejwe Wroclawiu, ISSN 1505-0297.
Teutsch C, Smith R (2001) Does annual ryegrass fit into Virginia’s pasture systems? Crop and soil environmental news, September, USA.
TÜİK (2015) Tarımsal istatistikler veri tabanı. T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara, www.tuik.gov.tr. Erişim 31 Ocak 2017.
USCTOFC (1982) United States-Canadian Tables Of Feed Composition. Nutritional Data For United States and Canadian Feeds. Third Revision, National Academy Press, Washington D.C.
Viviani Rossi EM, Gutierrez LM, Moreno E, Mazzanti A (1994) Nitrogen fertilizer effects upon silage composition and quality of Lolium multiflorum L. CC 276(7620) Argentina.
Yavuz M, İptaş S, Ayhan V, Karadağ Y (2009) Yem Bitkilerinde Kalite ve Yem Bitkilerinden Kaynaklanan Beslenme Bozuklukları (Ed: Avcıoğlu R, Hatipoğlu R, Karadağ Y) Yem Bitkileri Genel Bölüm Cilt I.Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, İzmir, s. 163-172.
Zabunoğlu S, Karaçal İ (1986) Gübreler ve Gübreleme. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı Yayın No: 993, Ankara.