Gazete Haberlerinde Manipülasyon 28 Şubat Örneği

Modern dünyada toplumsal bilinci oluşturan ve onu manipüle eden araç medyadır. Medya aracılığıyla belirli olaylar farklı bakış açıları ile sunulabilir. Post-modern darbe olarak bilinen 28 Şubat 1997 tarihli Millî Güvenlik Kurulu kararları Türkiye demokrasisi ve siyasal hayatı için bir dönüm noktasıdır. Bu sancılı süreç birçok kez medyanın manşetlerine yansımıştır. Hükümete muhalif olan medya, askeri kanattan yana bir tavır sergilerken hükümet yanlısı medya ise, hükümet kanadından yana tavır sergilemiştir. Muhalif medya, iktidarı özellikle de Refah Partisini anayasal düzenin dışına çıkmakla ve orduyu darbeye zorlamakla itham ederken, iktidar yanlısı medya ise, bazı çevrelerin ve muhalif medyanın darbeye heveslendiğini okuyucularına aktarmaktadır. Çalışmada, 1 Şubat-2 Mart 1997 tarihleri arasındaki üç ulusal gazetenin, Milliyet, Yeni Şafak, Cumhuriyet, manşet ve sürmanşetlerinin nicel ve nitel içerik analizi yapılmıştır. Nitel analizde o dönemde yayınlanan gazetelerin içerikleri tırnak içerisinde olduğu gibi aktarılmıştır ve yorumlanmıştır. Elde edilen bulgulara göre üç gazetenin de birbirinden farklı söylemleri mevcuttur, genel anlamda Milliyet ile Cumhuriyet gazetelerinin süreçteki söylemleri uyuşurken, Yeni Şafak gazetesinin söylemleri farklılık arz etmektedir. Gazetelerde Refah-Yol hükümeti dönemindeki olayların yorumlanması ve aktarılmasında farklı yollar seçilmiştir. Aynı şekilde 28 Şubat MGK toplantısı öncesi ve sonrası haberlerdeki söylem dili oldukça farklıdır. Nicel analizde ise gazetelerin hangi haberlere, hangi partilere, siyasilere, olaylara yer verdiği araştırılmıştır. Sonuçlar gazetelerin ideolojik bakış açılarına göre bazı olaylara, kişilere fazlası ile yer verdiğini, bazı olayları ve kişileri de tamamen görmezden geldiğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Manipülasyon, 28 Şubat, Post-Modern Darbe, Refah Partisi, Gazeteler

PDF

___

AKPINAR, H. (2001). 28 Şubat Postmodern Darbenin Öyküsü. Ankara: Ümit Yayıncılık.
AKSAN, D. (2009). Anlambilim; Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi. (Beşinci Baskı). Ankara: Engin Yayın Evi.
AKSOY, E. (2000). 28 Şubat’tan Balgat’a Mücahit. Ankara: Ümit Yayıncılık.
ARCAYÜREK, C. (2003). 28 Şubat’a İlk Adım. Ankara: Bilgi Yayınevi.
BAYRAMOĞLU, A. (2001). 28 Şubat Bir Müdahalenin Güncesi. İstanbul: Birey Yayıncılık.
BÖLÜKGİRAY, N. (2000). 28 Şubat Süreci 2 Refah-Yol Dönemi. İstanbul: Tekin Yayın Dağıtım.
BÜLBÜL, A. R. (2001). İletişim ve Etik. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
CHOMSKY, N. (2004). Korsanlar ve İmparatorlar (İkinci Baskı). (Çeviren: Fatma Ünsal). İstanbul: Yeni Zamanlar Yayınları
CHOMSKY N. ve HERMAN E. S. (1998). Medya Halka Nasıl Evet Dedirtir; Kitle İletişim Araçlarının Ekonomi Politiği. (Çevirenler: Berfu Akyoldaş, Tamara Han, Metin Çetin, İsmail Kaplan). İstanbul: Minevra Yayınlar.
ÇELİK, N. (2003). 28 Şubat ve İrtica Tehdidi. Ankara: Sinemis Yayınları.
ERDOĞAN İ. ve ALEMDAR K. (2005). Öteki Kuram: Kitle İletişim Kuram ve Araştırmalarının Tarihsel ve Eleştirel Bir Değerlendirmesi. Ankara: Erk Yayınevi.
GÖKÇE, O. (2001). İçerik Çözümlemesi; Teori-Metod-Uygulama. Konya: Sel-Ün Yayınları
GÖKÇE, O. (2006). İçerik Analizi; Kuramsal ve Pratik Bilgiler. Ankara: Siyasal Kitabevi.
GÖLE, N. (2002). Melez Desenler, İslam ve Modernlik Üzerine. İstanbul: Metis Yayıncılık.
GÜZ, N. (2005). Haberde Yönlendirme ve Kamuoyu Araştırmalı. Ankara: Nobel Yayınevi.
KARALI, H. (2005). Medya İmparatorluğu. İstanbul: Truva Yayınları.
KARASAR, N. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Yirmibirinci Baskı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
LODZIAK, C. (2003). İhtiyaçların Manipülasyonu: Kapitalizim ve Kültür. (Çeviren: Berna Kurt). İstanbul: Çitlenbik Yayınları.
ÖZSOY, O. (1998). Propaganda ve Kamuoyu Oluşturma. İstanbul: Alfa Kitabevi.
SCHILLER, H. (1993). Zihin Yönlendirenler. (Çeviren: Cevdet Cerit). İstanbul: Pınar Yayınları.
Cumhuriyet
Milliyet
Yeni Şafak