TÜRKİYE VE ABD’DE MÜKELLEF HAKLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

Son yıllarda, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde mükellef haklarının önemi gün geçtikçe artmaktadır. Özellikle son çeyrek yüzyılda yapılan vergi reformlarında, vergi yönetiminin mükelleflere yönelik tutum ve davranışlarında değişikliğe gidilmiş ve daha kolaylaştırıcı ve yapıcı bir tutum benimsenmiştir. Bu durum ise vergi mükellefleri ile vergi idareleri arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi ve vergiye gönüllü uyumun sağlanması bakımından mükellef odaklı yaklaşımın gerekliliğini ortaya çıkartmıştır. Mükellef haklarının önem kazanmasının arka planında, vergi sorunlarına mükellef perspektifinden bakılması ve mükellef ile işbirliği yapılması anlayışı yatmaktadır. Bunlarla birlikte mükelleflerin devlet otoritesine karşı korunması ihtiyacı temel güdülenme olarak da görülebilir. Bu çalışmada; mükellef hakları konusunda yaşanan gelişmelerin Türk vergi hukukuna yansıması, Türk vergi hukukunda mükelleflere tanınan haklar ile ABD’de mükelleflere tanınan hakların karşılaştırmalı bir analizi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Mükellef Hakları, Mükellef Hakları Bildirgeleri, Vergi İdaresi, Türkiye, ABD

A COMPARATIVE ANALYSIS OF TAXPAYER RIGHTS IN TURKEY AND THE USA

In recent years, taxpayer rights have been gaining increasing importance in the developed and developing countries. Especially in the tax reforms that have been introduced in the last quarter of a century, attitudes and behaviors of tax managements towards taxpayers changed and a more facilitative and constructive attitude has been adopted. This has consequently brought about the need for a taxpayer-centered approach to improve the relations between taxpayers and tax managements, and to ensure voluntary compliance with taxation. A mindset of viewing the tax problems from the taxpayer perspective and cooperating with the taxpayer undergirds such increasing importance of taxpayer rights. In addition to these, the need to protect the taxpayer against the state authority may also be seen as the basic motivation behind it. In this study; effects of the recent developments in taxpayer rights on Turkish tax law will be discussed and a comparative analysis of the rights given to the taxpayers by the Turkish tax law versus those given to the taxpayers in the USA will be made.

Keywords:

Taxpayer Rights, Taxpayer Rights Charters, Tax Administration, Turkey, USA,

PDF

___

Aydın, Selda (2006). “Mükellefin Gizlilik Alanına İlişkin Hakları”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı 213, s. 25-37.
Bakar, Feride (2011). Mükellef Hakları ve Türkiye’de Mükellef Haklarının Korunmasına Yönelik Öneriler, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Bursa.
Bentley, Duncan (2002). The Significance of Declarations of Taxpayers' Rights and Global Standards for the Delivery of Tax Services by Revenue Authorities, Law Papers, Bond University Law Faculty Publication.
Brzeziński, Bogumił (2009). Taxpayers' Rights: Some Theoretical Issues, Protection of Taxpayer‟s Rights European International and Domestic, Wolters Kluwer Publications.
Çetin, Güneş (2010). Mükellef Hakları ve Vergı ye Gönüllü Uyum, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilimdalı Doktora Tezi, Manisa.
Çetin, Güneş; Gökbunar, Ramazan (2010). Mükellef Haklarına Vergi İdaresi Çalışanlarının Bakışı, Yönetim ve Ekonomi, Cilt 17, Sayı 1, s. 23-46.
Demir, İhsan Cemil (2008). ABD Vergi Sistemi ve Gelir İdaresi, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 10, Sayı 1, s. 275-297.
Dönmez, Recai (2004). "Yükümlü Hakları: Ortaya Çıkış Nedenleri ve Bir Kavramlaştırma Denemesi", Yaklaşım Dergisi, Sayı 136, s. 55-60.
Egeli, Haluk; Dağ, Mehmet (2012). Türk Vergi Hukuku Açısından Mükellef Haklarının Değerlendirilmesi, Maliye Dergisi, Sayı 163, s. 130-146.
Emiroğlu, Hande (2011). Teori ve Uygulamada Vergi İncelemesinde Mükellef Hakları, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Tezi, Manisa.