Meryem BARAN, Gülden KÜÇÜKAKÇA, Gülsün AYRAN

SAĞLIK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNDE ALGILANAN SOSYAL DESTEK DÜZEYİNİN SİGARA KULLANIMI ÜZERİNE ETKİSİ

AMAÇ: Bu çalışma sağlık yüksekokulu öğrencilerinin sigara kullanma durumları ve algılanan sosyal destek düzeylerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.GEREÇ ve YÖNTEM: Tanımlayıcı ve kesitsel nitelikteki bu çalışma, 2012-2013 eğitim-öğretim yılında, Erzincan Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu'nda yapılmıştır. Örneklem seçimine gidilmemiş ve Hemşirelik bölümünde okuyan 270 öğrenci çalışma kapsamına alınmıştır. Ancak çalışma, ulaşılabilen ve araştırmada yer almayı kabul eden 228 öğrenci ile yürütülmüştür (katılım oranı %84). Veriler, öğrencilerin sosyo-demografik özelliklerini içeren anket formu ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Elde edilen verilerin analizi, SPSS 19.0 paket programında tanımlayıcı istatistikler, t testi, Mann Whitney U, Kruskal Wallis, korelasyon, varyans testleri ile yapılmış ve p<0.05 olması istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.BULGULAR: Çalışmaya katılan öğrencilerin %68.9'unu kızlar, %31.1'ini ise erkekler oluşturmuştur. Öğrencilerin Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği toplam puan ortalaması 63.39±16.72, aileden algılanan sosyal destek puan ortalaması 23.45±5.68 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin %24.1'inin sigara kullandığı belirlenirken, sigara kullanan öğrencilerin aileden algıladıkları sosyal destek puan ortalamalarının (21.56±6.50), sigara kullanmayan öğrencilere oranla (24.81±4.47) anlamlı düzeyde düşük olduğu belirlenmiştir (p<0.05). SONUÇ: Öğrenciler tarafından algılanan sosyal destek puan ortalamalarının genel olarak iyi düzeyde olduğu saptanmıştır. Cinsiyetin, gelir düzeyinin, sigara kullanıyor olmanın sosyal destek üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler:

Öğrenci, sosyal destek, sigara kullanımı

Effect of Perceived Social Support Level among School of Healthy Students on Smoking

Objective: This study was conducted with the aim of determining the smoking status and the level of Perceived Social Support of the School of Health students. Materials and Methods: This descriptive and cros-sectional study was made in Erzincan University School of Health in the 2012-2013 academic year. In this study there was no sample selection made and 270 students studying in the nursing department were included in this study. However, the study was conducted with 228 students who can be access edandagreed to participate (response rate 84%). The data were collected with the questionnaire containing sociodemographic characteristics of students and by using Multidimensional Scale of Perceived Social Support. Analysis of the data obtained was performed with the SPSS 19.0 package program, descriptive statistics, t-test, Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis, correlation, variance tests and p<0.05 was considered statistically significant. Results: 68.9% of the students who participated in the study were girls, 31.1% of students were men. The average total Multidimensional Scale of Perceived Social Support score was 63.39±16.72, perceived social support average score from family was defined as 23.45±5.68. While 24.1% of the students were found current smoker, smoker students' average score of social support they perceive from their family (21.56±6.50) was defined significantly lower than the ones' (24.81±4.47) who were non-smoker (p<0.05). Conclusion: The score averages of social support perceived by students were generally found to be at a good level. Gender, income level, being a smoker have been found to be effective on social support.

Keywords:

Student, social support, smoking,

PDF

___

1. Ateş B. Ortaöğretim öğrencilerinin sosyal destek algılarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi 2012;30(2):1-16.
2. Cohen S. Social relationships and health. Am Psychol 2004;59(8):676-84.
3. Cohen S, Wills TA. Stres, social support and the buffering hypothesis. Psychol Bull 1985;98(2):310-57.
4. Cutrona CE, Russell DW. The provision of social relationship and adaptation to stress. In: Jones WH, Perlman D, editors. Advances in personal relationships. JAI Press, Greenwich, CT, 1987:37-67.
5. Duru E. Yalnızlığı yordamada sosyal destek ve sosyal bağlılığın rolü. Türk Psikoloji Dergisi 2008;23(61):15- 24.
6. Duru E. Sosyal bağlılık ve sosyal desteğin yalnızlık üzerine doğrudan ve dolaylı rollerinin üniversiteye uyum süreci çerçevesinde incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2008;29:13-24.
7. Sorias O. Sosyal destek kavramı. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 1988;27(1):353-7.
8. Traş Z, Güngör CH. Avrupa ülkelerinden gelen Türk asıllı üniversite öğrencilerinin sosyal destek ve sosyal bağlılıkları üzerine nitel bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2011;25:261-71.
9. Eker D, Arkar H, Yaldız H. Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin gözden geçirilmiş formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 2001;12(1):17-25.
10. Aksüllü N, Doğan S. Huzurevinde ve evde yaşayan yaşlılarda algılanan sosyal destek etkenleri ile depresyon arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2004;5(2):76-84.
11. Sungur M. İkincil travma ve sosyal destek. Klinik Psikiyatri Dergisi 1999;2:105-8.
12. Akın B, Emiroğlu O. Evde yaşayan yaşlılarda sosyal destek yapısı, sağlık durumu ve yeti yitimi ilişkisi. Turk J Geriatr 2006;9(3):170-6.
13. Kozaklı H. Üniversite öğrencilerinde yalnızlık ve sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkilerin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Mersin: Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, 2006.
14. Kaziasty K. Social support and traumatic stres. The National Center for Post Traumatic Stress Disorder Research Quarterly 2005;16(2):1-8.
15. Terzi S. Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve algıladıkları sosyal destek arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2008;3(29):1-9.
16. Yıldırım İ. Algılanan sosyal destek ölçeğinin revizyonu. Eğitim Araştırmalar Dergisi 2004;5(17):17- 9.
17. Ökdem Ş,Yardımcı F. Üniversite öğrencilerinin algılanan sosyal destek düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2010;11(3):228-34.
18. Yılmazel G. Sağlık yüksekokulu öğrencilerinde algılanan sosyal destek ve sağlıkla ilişkili davranışlar. New/Yeni Symposium Journal 2013;51(3):151-7.
19. Ünsar S, Sadırlı S, Kurt S, Demir M, Zafer R, Erol Ö. Üniversite öğrencilerinin sosyal destek düzeylerinin değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi 2009;1(1):17-29.
20. Yılmaz E, Yılmaz E, Karaca F. Üniversite öğrencilerinin sosyal destek ve yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Genel Tıp Dergisi 2008;18(2):71-9.
21. Ersun A, Köze BŞ, Muslu G, Beytut D, Başbakkal Z, Conk Z. Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinde internet kullanımı ile sosyal destek sistemi arasındaki ilişkinin incelenmesi. İ.Ü.F.N. Hemşirelik Dergisi 2012;20(2):86-92.
22. Çelik P, Esen A, Yorgancıoğlu A, Şen FS, Topçu F. Manisa ilinde lise öğrencilerinin sigaraya karşı tutumları. Toraks Dergisi 2000;1(1):61-6.
23. Çilingir D, Hintistan S, Öztürk H. Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin sigara kullanma alışkanlıkları ve etkileyen faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2012;1(2):69-85.
24. Kara S, Baş FY, Açıkalın C. Sigara içme davranışları ve etkili faktörler: Tıp ve diş hekimliği fakültelerinin ilk ve son sınıf öğrencileri üzerinde çalışma. Smyrna Tıp Dergisi 2011;1:16-21.
25. Doğan DG, Ulukol B. Ergenlerin sigara içmesini etkileyen faktörler ve sigara karşıtı iki eğitim modelinin etkinliği. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2010;17 (3):179-85
26. Can G, Topbaş M, Öztuna F, Özgün S, Can E, Yilmaz AY. Factors contributing to regular smoking in adolescents in Turkey. J Sch Health 2009;79(3):93-7.
27. Eker D, Akar H. Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi 1995;10:45-55.
28. Ayaz S, Yaman EŞ, Korukluoğlu S. Jinekolojik kanserli hastaların algıladıkları sosyal destek düzeyleri ve etkileyen faktörler. J Med Sci 2008;28:880-5.
29. Gökler I. Çocuk ve ergenler için sosyal destek değerlendirme ölçeği türkçe formunun uyarlama çalışması: faktör yapısı, geçerlilik ve güvenirliği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2007;14(2):90- 9.
30. Sertbaş G, Çuhadar D, Demirli F. Gaziantep Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü öğrencilerinde aile ve arkadaşlardan algılanan sosyal destek ile anksiyete düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Hemşirelik Forumu Dergisi 2004;KasımAralık:42-8.
31. Arkar H, Sarı Ö, Fidaner H. Relationships between quality of life, perceived social support, social network and loneliness in a Turkish sample. Yeni Symposium 2004;42:20-7.
32. Kartal A, Çetinkaya B. Yüksekokul öğrencilerinin algılanan sosyal destek durumları ve sosyal desteği etkileyen faktörler. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2009;4(12):3-20.
33. Taysi E. Benlik saygısı arkadaşlardan ve aileden sağlanan sosyal destek: üniversite öğrencileri ile yapılan bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, 2000.
34. Elbir N. Lise 1. sınıf öğrencilerinin sosyal destek düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim ve Öğretim Anabilim Dalı, 2000.
35. Özlek S. Lise öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerini yordayan bazı değişkenler. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim ve Öğretim Anabilim Dalı, 2003.
36. Saygın Y, Arslan C. Üniversite öğrencilerinin sosyal destek, benlik saygısı ve öznel iyi oluş düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi 2009;28:207-22.
37. Turhan E, İnandı T, Özer C, Akoğlu S. Üniversite Öğrencilerinde Madde Kullanımı, Şiddet ve Bazı Psikolojik Özellikler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 2011; 9(1):33-44.
38. Baran G, Bulut Ş. Üniversite öğrencilerinin yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Eğitim Araştırmaları 2002;(7):11-21.