Engin TETİK, Yusuf Ziya ARAL, Münevver Kaynak TÜRKMEN, Gökay BOZKURT

GLUKOZ-6-FOSFAT DEHİDROGENAZ ENZİM EKSİKLİĞİ OLAN ÇOCUKLARDA G6PD S218F AKDENİZ MUTASYONU SIKLIĞI

AMAÇ: Glukoz-6-fosfat dehidrogenaz (G6PD) enzim eksikliği olan çocuklarda G6PD S218F Akdeniz mutasyonunun görülme sıklığını belirlemek.GEREÇ ve YÖNTEM: Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hematolojisi ve Neonatoloji Bilim Dalları'nda 2004-2012 yılları arasında G6PD enzim eksikliği tanısı alan, enzim düzeyi düşük saptanan (<6 U/grHb) ve mutasyon çalışması yapılmış olan hastalar dahil edildi. Enzim düzeyi kantitatif spektrofotometri yöntemi ile, mutasyon analizi lightcycler 1.5 real-time PCR cihazında melting-curve analizi ile yapıldı. BULGULAR: G6PD enzim eksikliği anemisi tanısı konulan 60 hastanın, 29'u yenidoğan sarılığı (YDS), 31'i favizm nedeniyle başvurdu. Hastaların 44'ü erkek (%73,3), 16'sı (%26,7) kız; favizm tanısı konulan olguların 27'si (%87) erkek, 4'ü (%13) kız; yenidoğan sarılığı olgularının 17'si (%58) erkek, 12'si (%41,3) kız idi. Favizm tanısı konulan 31 olgunun 30'unda halsizlik, 28'inde sarılık ve 22'sinde kusma yakınması mevcuttu. Bakla yedikten sonra semptomların görülmesi arasında geçen süre ortalama 6 saat (dağılım, 2-24 saat) idi. Yenidoğan döneminde sarılık ile başvuran olguların üçünde patolojik sarılık, 16'sında uzamış sarılık öyküsü mevcuttu. Dört bebeğe hiperbilirubinemi nedeniyle kan değişimi yapıldı. G6PD eksikliği saptanan 60 olgunun 15'inde (%25) homozigot, 6'sında (%10) heterozigot olmak üzere 21 hastada (%35) G6PD S218F Akdeniz mutasyonu tespit edildi. Mutasyon saptanan olguların 13'ünde (%42) favizm, 8'inde (%27) yenidoğan sarılığı mevcuttu. Homozigot mutasyon saptanan 15 hastanın 1'si (%6,6) kız, 14'ü (%93) erkekti (p<0.001). G6PD S218F heterozigot mutasyonu saptanan 6 hastanın hepsi kızdı. Homozigot mutasyon saptanan olguların 4'ü YDS, 11'i bakla yeme sonrası sarılık; heterozigot mutasyon saptanan olguların ise 4'ü YDS, ikisi bakla yeme sonrası sarılık yakınmasıyla başvurdu.G6PD S218F mutasyon görülme sıklığı açısından favizm ve yenidoğan sarılığı arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (P=0.130). SONUÇ: Çalışmamızda G6PD S218F Akdeniz mutasyonu sıklığını %35 olarak saptadık. Bu oran ülkemizdeki diğer çalışmalarda belirtilen oranlardan düşüktü. Bu durum bölgesel farklılıklara bağlı olabileceği gibi çalışmalardaki olgu sayılarının ve olgu özelliklerinin farklılığından da kaynaklanabilir. Akdeniz mutasyonu dışındaki diğer mutasyonların DNA dizi analizi ile saptanması bölgemizin özelliklerini daha iyi yansıtacaktır

Anahtar Kelimeler:

G6PD S218F mutasyonu, akdeniz mutasyonu, glukoz-6-fosfat dehidrogenaz eksikliği, yenidoğan sarılığı, favizm

G6PD S218F Mediterranean Mutation Frequency in Children with Glucose-6-Phosphate Dehydrogenase Deficiency

Objectıve: To determine the incidence of Mediterranean glucose-6-phosphate dehydrogenase (G6PD) S218F mutation. Materials and Methods: Were included G6 PD deficiency cases whose enzyme level <6 with mutation analysis, and diagnosed between 2004-2012 at neonatology and pediatric hematology department in Adnan Menderes University Hospital. G6PD activity was determined by quantitative spectrohotometry and mutations were analyzed with LighCycler 5.1 real-time PCR melting-curve analysis. Results: Totaly 60 patients with the diagnosis of G6PD deficiency anemia admitted to hospital; 29 have neonatal jaundice and 31 have favizm. 44 patients (73.3%) were male, 16(26.7%) were female; favizm cases diagnosed 27(87%) patients were male and 4 (13%) were females. 17 cases of neonatal jaundice(58%) were male and 12(41.3%) were female. In 28 of 31 patients diagnosed with favizm have fatigue, 30 patients have jaundice and 22 have vomiting. The average time between the occurance of symptoms after eating fava is 6 hours (range, 2- 24 hours). Three patients who presented with jaundice in neonatal period had pathological jaundice, 16 patients had a history of prolonged jaundice. Exchange transfussion was applicated to 4 patients with hyperbilirubinemia. Totaly in 21 patients (35%) G6PD deficiency has been detected; 15 patients (25%) were homozygous, 6(10%) patient were heterozygous of G6PD Mediterranean S218F mutation was detected. Mutations detected in 13(42%) favizm, 8(27%) patients had neonatal jaundice. 1 of 15 patients with homozygous mutation (6.6%) were female and 14(93%) were male (p<0.001). All 6 patients with G6PD mutation S218F heterozygous were female. 4 of homozygous mutation detected patients had neonatal jaundice, 11 had jaundice after eating beans, 4 of patients with heterozygous mutations had neonatal jaundive, and 2 had jaundice after eating bean. There is nostastistically difference between G6PD S218F mutation incidence of favizm and neonatal jaundice in the newborns (p=0.13) Conclusion: We determined the incidence of mutations in G6PD Mediterranean S218F as 35%. This ratio is lower than the other investigations in our country with the ratio of 53-80%. This situation may be due to regional differences in the number of cases and case studies, such as caused by differences in characteristics. DNA sequence analysis of mutations other than the detection of mutations in the mediterrannean region determination better reflect the characteristics of our region.

Keywords:

S218F mutation of G6PD, mediterrannean mutation, glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency, neonatal jaundice, favizm,

PDF

___

1. Persico MG, Viglietto G, Martini G. Isolation of human glucose-6-phosphate dehydrogenase (G6PD) cDNA clones: primary structure of the protein and unusual 5' n o n - c o d i n g r e g i o n . Nu c l e i c Ac i d s Re s 1986;14(6):2511-22.
2. Beutler E, Kuhl W, Gelbart T, Forman L. DNA sequence abnormalities of human glucose-6-phosphate dehydrogenase variants. J Biol Chem 1991;206:4145- 50.
3. Scott MD, Zuo L, Lubin BH, Chiu DT. NADPH, not glutathione, status modulates oxidant sensitivity in normal and glucose- 6 -phosphate dehydrogenase deficient erythrocytes. Blood 1991;77(9):2059-64
4. Beutler E. G6PD deficiency. Blood 1994;84(1):3613- 36.
5. Martini G, Ursini M. A new lease of life for an old enzyme. Bioessays 1996;18(8):631-7.
6. Naylor CE, Rowland P, Basak AK, Gover S, Mason PJ, Bautista JM, Vulliamy TJ, Luzzatto L, Adams MJ. Glucose 6-phosphate dehydrogenase mutations causing enzyme deficiency in a mode human enzyme. Blood 1996;87(7):2974-82.
7. Au SW, Gover S, Lam VM, Adams MJ. Human glucose-6-phosphate dehydrogenase: the crystal structure reveals a structural NADP (+) molecule and provides insights into enzyme deficiency. Structure 2000;8(3):293-303.
8. Pietrapetrosa A, Palma A, Campanale D, Delios G, Vitucci A, Tannoia N. Genotype and phenotype correlation in glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency. Haematologica 2001;86(1):30-35.
9. Karadsheh NS, Moses L, Ismail SI, Devaney JM, Hoffman E. Molecular heterogeneity of glucose-6- phosphate dehydrogenase deficiency in Jordan. Haematologica 2005;90(12):1693-4.
10. Kaplan M, Hammerman C. Glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency: potential source of severe neonatal hyperbilirubinaemia and kernicterus. Semin Neonatol 2002;7(2):121-8.
11. Köksal N. Hemolitik anemi. Türkiye Klinikleri J Ped 2004;2(1):747-53.
12. Vulliamy TJ, Urso MD, Battistuzzi G, Estrada M, Foulkes NS, Martini G, Calabro V, Poggi V, Giordano R, Town M. Diverse point mutations in the human glucose-6-phosphate dehydrogenase gene cause enzyme deficiency and mild or severe hemolytic anemia. Proc Natl Acad Sci USA1988;85:5171-5.
13. “http://www.hgmd.cf.ac.uk/ac/index.php” Human Gene Mutation Database (HGMD). 30.08.2012.
14. Aksoy M, Dincol G, Erdem S. Survey on haemoglobin variants, beta-thalassaemia, glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency and haptoglobin types in Turkish people living in Manavgat, Serik and Boztepe (Antalya). Hum Hered 1980;30(1):3-6.
15. Yalın S, Yalın E, Ünlükurt İ, Aksoy K. Çukurova bölgesinde saptanan G6PD varyantlarının kinetik özellikleri. Türk Biyokimya Dergisi 2001;26(2):83-9.
16. Nkhoma ET, Poole C, Vannappagari V, Hall SA, Beutler E. The global prevalence of glucose-6- phosphate dehydrogenase deficiency: a systematic review and meta-analysis. Blood Cells Mol Dis 2009;42(3):267-78.
17. Sodeinde O. Glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency. Bailliere's Clin Haematol 1992;5(2):367- 82.
18. Say B, Ozand P, Berkel İ, Cevik N. Erythrocyte glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency in Turkey. Acta Paediatr Scand 1965;54(2):319-24.
19. Aksu TA, Yanarates E. A preliminary study over glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency in eastern Anatolia. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 1972;4(1):313-6.
20. Erbagci AB, Yilmaz N. Erythrocyte glucose 6 phosphate dehydrogenase deficiency in Gaziantep, Turkey. Eastern J Med 2002;7:15-8.
21. Aksoy M, Dincol G, Erdem S. Survey on haemoglobin variants, beta-thalassaemia, glucose 6 phosphate dehydrogenase deficiency and haptoglobin types in Turkish people living in Manavgat, Serik and Boztepe (Antalya). Hum Hered 1980;30(1):3-6.
22. Aksu TA, Esen F, Dolunay S, Alıcıgüzel Y, Yücel G, Çalı Ş. Erytrocyte glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency in Antalya Province, Turkey: an epidemiologic and biochemical study. Am J Epidemiol 1990;131(6):1094-7.
23. Erbağcı AB. Gaziantep il merkezinde eritrosit G6PD referans sınırları ve G6PD eksikliği sıklığının araştırılması. Uzmanlık Tezi, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi,1997.
24. Özdeş İ. Denizli yöresinde glukoz-6-fosfat dehidrogenaz enzim yetmezliği sıklığının araştırılması. Uzmanlık Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı, 2001.
25. Kılınç Y. The incidence of glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency in cord blood in mid-south part of Turkey. Ç.Ü. Tıp Fak Dergisi 1982;3:233-6.
26. Özlü F. Çukurova bölgesinde kordon kanı glukoz 6 fosfat dehidrogenaz aktivitesi, yapısı, moleküler özelliği ve yenidoğan hiperbilirubinemisi üzerine etkisi. Yan Dal Uzmanlık Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Neonatoloji Bilim Dalı, 2007.
27. Menziletoglu Yildiz S, Yuzbasioglu Ariyurek S, Tahiroglu M, Aksoy K. Detection of 1311 polymorphism in the glucose-6-phosphate dehydrogenase gene by microarray technique. Arch Med Sci 2011;7(4):586-91.
28. Turan Y. Prevalence of erythrocyte glucose-6- phosphate dehydrogenase (G6PD) deficiency in the population of western Turkey. Arch Med Res 2006; 37(7): 880-2.
29. Mesner O, Hammerman C, Goldschmidt D, Rudensky B, Bader D, Kaplan M. Glucose-6-phosphate dehydrogenase activity in male premature and term neonates. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2004;89(6):555-7.
30. Beutler E, Kuhl W, Gelbart T, Forman L. DNA sequence abnormalities of human glucose-6-phosphate dehydrogenase variants. J Biol Chem 1991; 266:4145- 50.
31. Martinez di Montemuros F, Dotti C, Tavazzi D, Fiorelli G, Cappellini MD. Molecular heterogeneity of glucose-6-phosphate dehydrogenase variants in Italy. Haemotologica 1997;82(4):440-5.
32. Ninfali P, Baroncian L. Molecular analysis of G6PD variants in northern Italy: study on the population from the Ferrara district. Hum Genet 1993;92:139-42.
33. Anna P, Antonio P, Daniela C, Grazia D, Angelantonio V, Nunzia T. Haematologica 2001;86(1):30-5.
34. Bayoumi RA, Nur M, Kamal S, Tadayyon M. Molecular characterization of erythrocyte glucose 6 phosphate dehydrogenase deficiency in Al Ain District, United Arab Emirates. Hum Hered 1996;46:136-41.
35. Daar S, Vulliamy TJ, Kaeda J. Molecular characterization of G6PD deficiency in Oman. Hum Hered 1996;46(2):172-6.
36. Alfadhli S, Kaaba S, Elshafey A. Molecular c h a r a c t e ri z a ti o n o f g l u c o s e - 6 - p h o s p h a t e dehydrogenase gene defect in the Kuwaiti population. Arch Pathol Lab Med 2005;129:1144-7.
37. Al-Ali AK, Al-Mustafa ZH, Al-Madan M. Molecular cha r a c t e ri z a tion of glucos e -6 phospha t e dehydrogenase deficiency in the Eastern Province of Saudi Arabia. Clin Chem Lab Med 2002;40(4):814-6.
38. Hilmi FA, Al-Allawi NA, Rassam M. Red cell glucose- 6-phosphate dehydrogenase phenotypes in Iraq. East Mediterr Health J 2002;8(1):42-8.
39. Al-Allawi N, Eissa AA, Jubrael JM. Prevalence and molecular characterization of Glucose-6-Phosphate dehydrogenase deficient variants among the kurdish population of Northern Iraq. BMC Blood Disord 2010;10(1):6. 40. Karimi M, Martinez di Montemuros F, Danielli MG, Farjadian S, Afrasiabi A, Fiorelli G, Cappellini MD. Molecular characterization of glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency in the Fars province of Iran. Hematologica 2003;88(3):346-7.
41. Noori Daloii, MR, Hajebrahimi Z, Najafi L, Mesbah N, Mawjoodi A, Ganji M, Yekaninejed S, Sanati M. Acomprehensive study on 2007. The major mutations in glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency polymorphic variants identified in the coastal provinces of Caspian Sea in the north of Iran. 2007;40(9-10):699-704.
42. Noori-Daloii MR, Hejazi SH, Yousefi A, Mohammad S, Soltani S, Javadi KR, Sanati MH. Identification of mutations in G6PD gene in patients in Hormozgan province of Iran. J Sci I R Iran 2006;17(4):313-6. 43. Noori-Daloii MR, Soltanian S, Ganji SM. Molecular identification of the most prevalent mutation of glucose 6 phosphate dehydrogenase gene in deficient patients in Khorasan province of Iran. J Sci I R Iran 2006; 17(2): 103-106.
44. Mortazavi Y, Mirzamohammdi F, Ardestani MT. Glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency in Tehran, Zanjan and Sistan-Balouchestan provinces: prevalence and frequency of mediterranean variant of g6pd. Iran J Biotechnol 2010; 8(4): 229-233.
45. Keskin N, Ozdes I, Keskin A, Acikbas I, Bagci H. Incidence and molecular analysis of glucose-6- phosphate dehydrogenase deficiency in the province of Denizli, Turkey. Med Sci Monit 2002;8(6):453-6.
46. Tüli A. Adana ve yöresinde G6PD yetmezliği. Uzmanlık tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı, 1994
47. Bagci H, Canatan D, Samakoğlu S. Erythrocyte glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency in Antalya, Turkey. A study on the 563 mutation of G6PD gene. Br J Haematol 1998;102:297.
48. Reyhan Ö, Fatma G, Ceren A, Cihan Ö, Aytemiz G, Çigdem A. Molecular characterization of glucose-6- phosphatedehydrogenase deficiency in Turkey. Haematologica 2000;85(3):320-1.
49. Özmen İ. Erzurum yöresinde yaşayan glukoz 6-fosfat dehidrogenaz eksikliği tespit edilen şahıslarda glukoz 6-fosfat dehidrogenaz kinetiğinin incelenmesi ve mutasyon noktalarının moleküler tekniklerle taranması. Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Anabilim Dalı, 2002.
50. Aksoy K, Yuregir GT, Dikmen N, Unlukurt I. Three new G6PD variants, G6PD Adana, G6PD Samandag, and G6PD Balcali in Cukurova, Turkey. Hum Genet 1987;76(2):199-201.
51. Açıkbaç İ. Antalya yöresinde glukoz-6-fosfat dehidrogenaz (G6PD) eksikliğinin genetiği üzerine araştırmalar. Doktora Tezi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,1999.
52. Au WY, Ma SK, Lie AK, Liang R, Cheng T, Kwong YL. Glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency and hematopoietic stem cell transplantation. Bone Marrow Transplant 2002;29:399-402.
53. Yıldırmak Yıldız, Uslu S, Telhan L, Salihoğlu Ö, Nuhoğlu A. Farklı klinik tablolarla başvuran glukoz 6 fosfat dehidrogenaz olguları. Türk Çocuk Hematoloji Dergisi 2010;4(1):9.
54. Yıldız Ş,Arıyürek S,Aksoy K. Glukoz-6-Fosfat dehidrogenaz genindeki Akdeniz mutasyonunun mikroarray tekniğiyle saptanması. Türk Biyokimya Dergisi 2010;35 (1);63-6.
55. Kaplan M, Herschel M, Hammerman C, Hoyer JD, H e l l e r G Z , S t e v e n s o n D K . N e o n a t a l hyperbilirubinemia in African American males: the importance of glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency. J Pediatr 2006;149:83-8.
56. Bülbül A, Uslu S, Bolat F, Karaman S, Can E, Arslan S, Nuhoğlu A. Indrekt hiperbilirubinemi nedeni: glukoz 6 fosfat dehidrogenaz eksikliği. Türk Çocuk Hematoloji Dergisi 2010;4(1):7.
57. Nuchprayoon I, Sanpavat S, Nuchprayoon S. Glucose- 6-phosphate dehydrogenase mutations in Thailand g6pd Viangchan (871G>A) is the most common deficiency variant in the Thai population. Hum Mutat 2002;19:185.
58. Atay E, Bozaykut A, Ipek I. Glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency in neonatal indirec hyperbilirubinemia. J Trop Pediatr 2006;52(1):56-8.
59. Satar M, Atici A, Oktay R. The influence of clinical status on total bilirubin binding capacity in newborn infants. J Trop Pediatr 1996;42:43-5.
60. Say A, İnan S, Acunaş B, Yıldız F. Yenidoğan sarılıklarında G6PD enzim düzeyi. Haseki Tıp Bülteni 1991;29(2):139-43.
61. Tekinalp G, Ergin H, Erdem G, Yurdakök M, Yiğit Ş. Yenidoğan döneminde uzamış sarılıklar: 82 vakanın değerlendirilmesi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 1996;39(3):441-8.
62. Au WY, Ma SK, Lie AK, Liang R, Cheng T, Kwong YL. Glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency and hematopoietic stem cell transplantation. Bone Marrow Transplant 2002;29(5):399-402.
63. Tiker F, Gulcan H, Kilicdag H, Tarcan A, Gurakan B. Extreme hyperbilirubinemia in newborn infants. Clin Pediatr (Phila) 2006;45(3):257-61.
64. Johnson LH, Bhutani VK, Brown AK. System-based approach to management of neonatal jaundice and prevention of kernicterus. J Pediatr 2002;140(4):396- 403.
65. Katar S. Glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency and kernicterus of south east anatolia. J Pediatr Hematol Oncol 2007;29(5):284-6.
66. Slusher TM, Vreman HJ, McLaren DW, Lewison LJ, Brown AK, Stevenson DK. Glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency and carboxyhemoglobin concentrations associated with bilirubin-related morbidity and death in Nigerian infants. J Pediatr 1995;126(1):102-8.
67. Ogunlesi TA, Dedeke IO, Adekanmbi AF, Fetuga MB, Ogunfowora OB. The incidence and outcome of bilirubin encephalopathy in Nigeria: a-bi centre study. Niger J Med 2007;16(1):354-9.
68. Owa JA, Ogunlesi TA. Why we are still doing so many exchange blood transfusions for neonatal jaundice in Nigeria. World J Pediatr 2009;5:(2):51-5.
69. Ainoon O, Yu YH, Amir Muhriz AL, Boo NY, Cheong SK, Hamidah NH. Glucose-6- phosphate dehydrogenase (G6PD) variants in Malaysian Malays. Hum Mutat 2003;21:101.