Modernliğin Sıkıntılarına İrfani-Tasavvufi Anlayış ve Geleneğin Çözüm Oluşturma İmkânı

Modernlik ve modernliğin sıkıntılarına dair devasa bir literatürün olduğu bilinmektedir. Literatürün en bilindik örneklerine bakıldığında, modernliğin sıkıntıları konusunda, “bireycilik”, “araçsal akıl”, “siyasal düzlem”, “tüketim toplumu”, “sinirsel (neural) hastalıklar” gibi konuların ön plana çıktığı görülmektedir. Makalede, modernliğin sıkıntılarına yönelik olarak ortaya koyulan konulara, İslam entelektüel geleneği içerisinde önemli bir yeri olan irfani-tasavvufi anlayış ve geleneğin çözüm olabilme imkânı ele alınmaktadır. İrfani-tasavvufi anlayış ve geleneğin, modernliğin ortaya çıkardığı sıkıntılar içerisinde yer alan “tüketim toplumu” ve sinirsel (neural) hastalıklar konularına çözüm getirme bakımından güçlü imkânlara sahip olduğu, ancak “bireycilik” ve “araçsal akıl” konularına çözüm olabilme imkânının düşük olduğu değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Modernlik, Modernliğin Sıkıntıları

Possibility of Resolving the Problems of Modernity by Sufi Perspective and Tradition

It is known that there is a vast literature on modernity and its problems. The most well-known literature mainly focuses on issues such as “individualism”, “instrumental rationality”, “consumption society” and “neural diseases”.This article deals with the problems of modernity by approaching them with Sufi perspective and tradition, which constitutes a great part of the Islamic intellectual tradition. While Sufi perspective and tradition has a slight chance of resolving the matters of “individualism” and “instrumental rationality”, it offers a possibility to solve the problems related with “consumption society” and “neural diseases”.

Keywords:

Modernity, Problems of Modernity,

PDF

___

ALTINTAŞ, H. (1986). Tasavvuf Tarihi, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
BAKIRCI, M. (2016). Modern Dünyanın Bunalımlarına Tasavvufî/İrfani Yaklaşımların/Geleneğin Çözüm Oluşturma İmkânı-Hoca Ahmed Yesevi Örneği. Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Sempozyumu, ed. Ö. Kul ve diğerleri, Cilt: 2, ss. 927-944, İstanbul.
BAUDRİLLARD, J. (2008). Tüketim Toplumu, çev. H. Deliçaylı, F. Keskin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
BAUMAN, Z. (2013). Azınlığın Zenginliği Hepimizin Çıkarına mıdır? çev. H. Keser, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
CRARY, J. (2015). 7/24: Geç Kapitalizm ve Uykuların Sonu, çev. N. Çatlı, İstanbul: Metis Yayınları.
DURNİNG, A. T. (1998). Ne Kadarı Yeterli? Tüketim Toplumu ve Dünyanın Geleceği, çev. S. Çağlayan, Ankara: Tübitak-Tema Vakfı Yayınları.
EİSENSTADT, S. N. (2007). Modernleşme Başkaldırı ve Değişim, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
EİSENSTADT, S. N., Sachsenmaier, D., & Riedel, J. (2002). Reflections on Multiple Modernities: European, Chinese and Other İnterpretations, Leiden: Brill.
ERAYDIN, S. (1994). Tasavvuf ve Tarikatlar, İstanbul: Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
GİDDENS, A. (1996). The Consequences of Modernity, Cambridge: Polity Press, John Wiley & Sons.
GÖLE, N. (2004). Batı Dışı Modernlik: Kavram Üzerine. Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce: Modernleşme ve Batıcılık, ed. U. Kocabaşoğlu, Cilt: 3, ss. 56-67. İstanbul: İletişim Yayınları.
HAN, B. C. (2015). Yorgunluk Toplumu, çev. S. Yalçın, İstanbul: Açılım Kitap.
HORKHEİMER, M. (1998). Akıl Tutulması, çev. O. Koçak, İstanbul: Metis Yayınları.
KARA, İ. (2003). Din ile modernleşme Arasında: Çağdaş Türk Düşüncesinin Meseleleri, İstanbul: Dergâh Yayınları.
KNYSHK, A. (2011). Tasavvuf Tarihi, çev. İ. Durdu, İstanbul: Ufuk Kitapları.
KUTLUER, İ. (2001). İlim ve Hikmetin Aydınlığında, İstanbul: İz Yayıncılık.
MACINTYRE, A. (2001). Erdem Peşinde, çev. M. Özcan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
NİCKOLSON, R. A. (2004). İslâm Sûfîleri, çev. Y. Belli, M. Temelli, Ankara: Çağlar Yayınları.
OSWALD, K. A. (1994). Mass Media and the Transformation of American Politics, Marquette Law Review, 77(2), 385.
ÖNGÖREN, R. (2011). Tasavvuf, DİA, Cilt: 40, ss. 121-124. İstanbul: TDV Yayınevi.
POLANYİ, K. (2001). 1944. The Great Transformation: The Political and Economic Origins of Our Times, Boston: Beacon Press.
REHMAN, S. S., & Askari, H. (2010). An Economic İslamicity index, Global Economy Journal, 10(3).
REHMAN, S. S., & Askari, H. (2010). How İslamic are İslamic Countries? Global Economy Journal, 10(2).
RİTZER, G. (2011). Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek, çev. Ş. S. Kaya, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
SEZGEN, A. (2016). Lise Öğrencilerinin Antidepresan Kullanma Durumları ve Bunu Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Koç Üniversitesi, İstanbul.
SKİDELSKY, E., & Skidelsky, R. (2014). Ne Kadarı Yeterli? Para Sevgisi ve İyi Yaşam Mücadelesi, çev. L. Konyar, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
SOLMAZ, B. (2011). Modernlik ve Modernleşme Kuramlarına Yöneltilen Eleştiriler, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 32(32), ss. 35-58.
TAYLOR, C. (2011). Modernliğin Sıkıntıları, çev. U. Canbilen, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
TMO, (2013). Türkiye'de Ekmek İsrafı Araştırması, Ankara: Toprak Mahsulleri Ofisi.
TOURAİNE, A. (2014). Modernliğin Eleştirisi, çev. H. U. Tanrıöver, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
ULUDAĞ, S. (1994). İslam Düşüncesinin Yapısı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
ÜNAL, M. S. (2011). Dinsel Bireycilik, İstanbul: Açılım Kitap.
WEBER, M. (1993). Sosyoloji Yazıları, çev. T. Parla, İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
YILMAZ, H. K. (1994). Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarîkatlar: Tarihi, Kavramları ve Mes'eleleri, İstanbul: Ensar Neşriyat.