Hiyerarşik Varlık Zincirinden Modern Bireyin Doğuşuna

Tarihsel süreç içerisinde büyük dönüşümler geçirmiş olan birey kavramı, Rönesans, Reform, Aydınlanma, kilisenin veya geleneksel dini yapının etkisini yitirişi, Sanayi devrimi, halk egemenliği gibi Avrupa’da yaşanan sosyo-politik ve kültürel değişimlerden etkilenmiştir. Toplumsal düzlemde modernliği geleneksellikten ayrıştırmak için kullanılan bu kavram, modern bireyi tarif eden özgürlük, eşitlik ve özerklik unsurlarını içerirken, geleneksel toplumlarda ise otoriteye bağımlılığı ve hiyerarşik insan anlayışını kapsar. Bu bakımdan modern bir kavram olan bireyi ele alırken geleneksel yapılar için geçerli olan hiyerarşik ilişkilerin çözülmesi, dinin belirleyici rolünün azalması ve iktidarın dünyevileşmesi göz önünde bulundurulmalıdır. Bu çalışmada Ortaçağ düşüncesinde hiyerarşik varlık zinciri içinde anlaşılan bireyin, modern siyaset felsefesinin ortaya çıkışı ile geçirdiği dönüşüm değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Birey, modern devlet, hiyerarşik varlık zinciri, teleoloji, mekanizm

Hierarchial Chain of Being to Birth of the Modern Individual

PDF

___

AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali ve KÖKER, Levent (2008). Tanrı Devletinden Kral-Devlete, (5. Baskı), Ankara: İmge Kitabevi.
AKAL, Cemal Bali (1995). Sivil Toplumun Tanrısı, (2. Baskı), İstanbul: Engin Yayıncılık.
AKAL, Cemal Bali (2014). İktidarın Üç Yüzü, (7. Baskı), Ankara: Dost Kitabevi.
BENHABİB, Şeyla (1999). Modernizm, Evrensellik ve Birey Çağdaş Ahlak Felsefesine Katkılar, çev. Mehmet Küçük, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
BERNSTEIN, J. M. (2012). “Sunuş”, Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi, çev. E. Gen, N. Ülner, M. Tüzel, ss. 9-43, İstanbul: İletişim Yayınları.
BOETHIUS (2006). Felsefenin Tesellisi, çev. Çiğdem Dürüşken, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
BOUILLON, Hardy (1998). John Locke, çev. Ali İbrahim Savaş, Ankara: Liberte Yayınları.
CALVIN, Jean (2009). “Hristiyan Dinin Öğretisin’den Seçme Parçalar”, Batı’da Siyasal Düşünceler Tarihi, der. Mete Tunçay, çev. Şahin Alpay, (3. Baskı), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
CASSIRER, Ernst (1984). Devlet Efsanesi, çev. Necla Arat, İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları.
ÇOTUKSÖKEN, Betül ve BABÜR, Saffet (2007). Metinlerle Ortaçağda Felsefe, (4. Baskı), Ankara: Bilgesu Yayınları.
DUMONT, Louis (2000). “Bireycilik Üzerine Denemeler: Doğuş XIII. Yüzyıldan Başlayarak Siyaset Kategorisi ve Devlet”, Devlet Kuramı, der. Cemal Bali Akal, çev. Hülya Tufan, Ankara: Dost Kitabevi.
EKİNCİ, Oğuzhan (2018). “Adorno, Habermas ve Rorty’de Toplumsal Dayanışma”, İnsan & Toplum, 8(1): 1-36.
GERMINO, Dante (1971). “Machiavelli’s Political Anthropology”, Theory and Politics, ed. Klaus Von Beyme, ss. 35-60, Netherlands.
HELD, David (2008). Models of Democracy, Malden: Polity Press.
HIRSCHMAN, Albert O. (1997). The Passions and the Interests, New Jersey: Princeton University Press.
HOBBES, Thomas (2007). De Cive, çev. Deniz Zarakolu, İstanbul: Belge Yayınları.
HOBBES, Thomas (2008). Leviathan, çev. Semih Lim, (7. Baskı), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
HÜNLER, Solmaz Zelyüt (2009). “Politika Felsefesine Giriş”, Politika Felsefesi Nedir?, İstanbul: Paradigma Yayınları.
LANDI, Ernesto (2000). “Niccola Machiavelli”, Batı Düşüncesinde Siyaset Felsefeleri, ed. Maurice Craston, çev. Nejat Muallimoğlu, (2. Baskı), İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
LOCKE, John (2012). Yönetim Üzerine İkinci İnceleme, çev. Fahri Bakırcı, (2. Baskı), Ankara: Ebabil Yayınları.
LUTHER, Martin (1961). Selections From His Writings, ed. John Dillenberger, New York: Doubleday & Company.
MACHIAVELLI, Niccolo (1998). Hükümdar, çev. H. Kemal Karabulut, İstanbul: Sosyal Yayınları.
MACINTYRE, Alasdair (2001). Ethik’in Kısa Tarihi, çev. Hakkı Hünler, Solmaz Zelyüt Hünler, İstanbul: Paradigma Yayınları.
MACINTYRE, Alasdair (2007). After Virtue, United States: University of Notre Dame Press.
MORAN, Dermot (2003). “Medieval Philosophy: from Augustine to Nicholas of Cusa”, Fundamentals of Philosophy, ed. John Shand, London: Routledge Taylor & Francis.
MOUFFE, Chantal (2008). Siyasetin Dönüşümü, çev. Fahri Bakırcı, Ali Çolak, Ankara: Epos Yayınları.
OCKHAM, Guillelmus de (2007). “Terimler Üzerine”, Metinlerle Ortaçağ’da Felsefe, der. Betül Çotuksöken, Saffet Babür, (4. Baskı), Ankara: Bilgesu Yayınları.
STEVEN, Lukes (2006). Bireycilik, çev. İsmail Serin, (2. Baskı), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
STRAUSS, Leo (1989). An Introduction to Political Philosophy: Ten Essays, ed. Hilail Gildin, Detroit: Wayne State University Press.
STRAUSS, Leo (2000). “Tabii Hak ve Tarih”, Devlet Kuramı, der. Cemal Bali Akal, çev. Ozan Erözden, Ankara: Dost Kitabevi.
STRAUSS, Leo (2009). Politika Felsefesi Nedir?, çev. Solmaz Zelyüt Hünler, İstanbul: Paradigma Yayınları.
TANNENBAUM, Donald G. ve SCHULTZ David (2013). Siyasi Düşünce Tarihi, çev. Fatih Demirci, (8. Baskı), Ankara: Adres Yayınları.
WEST, David (2005). Kıta Avrupası Felsefesine Giriş, çev. Ahmet Cevizci, (2. Baskı), İstanbul: Paradigma Yayınları.