Radovan Karadziç’in Bosna Savaşı’na Dair Güvenlikleştirme Siyasetinde Kullandığı Söylemler

Çalışmada, 1992-1995 yılları arasında yaşanan Bosna Savaşı döneminde Bosnalı Sırpların siyasi lideri konumunda olan Radovan Karadziç’in güvenlikleştirme siyasetinde kullandığı söylemler incelenmiştir. Kavramsal çerçeve olarak güvenlik konularının sosyal, siyasal ve söylemsel bir inşa süreci sonucunda oluşturulmasını ele alan güvenlikleştirme yaklaşımının kullanıldığı çalışmada, Karadziç’in Bosna Savaşına dair güvenlikleştirme siyasetinde hangi söylemlere başvurduğunu, politikalarını hangi iddialar üzerinden meşrulaştırmaya çalıştığını araştırmak amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi ve bu araştırma yöntemine ait bir araştırma deseni olan durum (örnek olay) çalışması kullanılarak Karadziç’in söylem ve politikaları detaylıca ele alınmış, temel veri toplama aracı olarak Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi arşiv kayıtlarına başvurulmuştur. İncelenen veriler ışığında, Bosna-Hersek’in bağımsızlığını Bosnalı Sırplar için bir güvenlik sorunu olarak ilan eden Karadziç’in Bosna-Hersek topraklarında etnik olarak homojen bir Sırp devleti kurma amacını meşrulaştırmak için üç farklı güvenlik tehdidi söylemi kullandığı sonucuna ulaşılmıştır. Bunlardan birincisi, İzzetbegoviç yönetiminin Bosna-Hersek’te bir İslami rejim kurmayı hedeflediğini ve bu bağlamda Bosna-Hersek’in “İslami terörün” Avrupa’ya açılan kapısı haline geleceğini ileri süren İslami fundementalizm tehdidi söylemidir. Karadziç bir diğer tehdit söyleminde, İzzetbegoviç yönetimini ve Boşnakları tarihin çeşitli dönemlerinde Sırpların düşmanlarının safında yer alan iç düşmanlar olarak ilan etmek için Osmanlı dönemi ‘Türk işgaline’ dair Sırp milliyetçi anlatısından yararlanmıştır. Sırp lider son olarak, Hırvatları II. Dünya Savaşı döneminde kurulan Hırvat Ustaşa rejimi ile özdeşleştirmek üzere kurgulanan ve II. Dünya Savaşına dair Sırp toplumsal hafızasını etkili bir biçimde kullanan tehdit söylemi inşa etmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Bosna Savaşı, Bosna-Hersek, Güvenlikleştirme, Kopenhag Okulu, Radovan Karadziç

Discourses Used by Radovan Karadzic in the Securitization Policy about the Bosnia War

The study examines the discourses used in securitization policy by Radovan Karadzic, the political leader of the Bosnian Serbs during the Bosnian War between 1992-1995. The main object of the study is to discover what discourses Karadzic used in the securitization policy about the Bosnian War and which claims he tried to legitimize his wartime policies. In this regard, the Copenhagen School securitization approach, which examines the emergence of security issues due to a social, political, and discursive construction process, is used as the conceptual framework. Using the qualitative research method and the case study as a research design, discourses and policies of Karadzic regarding the war period were discussed, and archive records of the International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia were used for collecting data. In the light of the analyzed data, it was concluded that Karadzic, who declared the independence of Bosnia-Herzegovina as a security problem for Bosnian Serbs, used three different security threat discourses to legitimize his aim of establishing an ethnically homogeneous Serbian state in Bosnia-Herzegovina. The first is the discourse of the threat of Islamic fundamentalism, which claims that the Izetbegovic administration aims to establish an Islamic regime in Bosnia-Herzegovina, and Bosnia-Herzegovina will become the gateway of "Islamic terrorism" to Europe. Secondly, Karadzic used the Serbian nationalist narrative about the Ottoman period 'Turkish occupation' to securitize the Izetbegovic administration and the Bosniaks as internal enemies. Finally, using the Serbian collective memory of the Second World War effectively, the Serbian leader has constructed a threat discourse designed to identify the Croats with the Croatian Ustaše regime established during the Second World War.

Keywords:

Bosnian War, Bosnia-Herzegovina, Securitization, Copenhagen School, Radovan Karadzic,

PDF

___

Akgül Açıkmeşe, S. (2011). Algı mı, Söylem mi? Kopenhag Okulu ve Yeni Klasik Gerçekçilikte Güvenlik Tehditleri. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 8(30), 43–73.
Ali, R. ve Lifschultz, L. (1994). Why Bosnia?. Third World Quarterly, 15(3), 367–401. doi:10.1080/01436599408420387
Alkan, N. (1995). Bosna: Dağılan Yugoslavya Mozaiğinde. İstanbul: Beyan Yayınları.
Arfi, B. (1998). Ethnic fear: The social construction of insecurity. Security Studies, 8(1), 151–203. doi:10.1080/09636419808429368.
Associated Press. (2016a). Bosnian Serbs rally for and against government. http://www.aparchive.com/ (Erişim Tarihi: 26.01.2022).
Associated Press. (2016b). Bosnian Serbs react to Karadzic verdict. http://www.aparchive.com/ (Erişim Tarihi: 26.01.2022).
Associated Press. (2019). Bosnian Serbs condemn Karadzic sentence increase. http://www.aparchive.com/ (Erişim Tarihi: 26.01.2022).
Babuna, A. (1999). Nationalism and the Bosnian Muslims. East European Quarterly, 33(2), 195–218.
Bağcı, H. (1994). Bosna Hersek: Soğuk Savaş Sonrası Anlaşmazlıklara Giriş. Tarih Araştırmaları Dergisi, 16(27), 257–279.
Balzacq, T. (2005). The Three Faces of Securitization: Political Agency, Audience and Context. European Journal of International Relations, 11(2), 171–201. doi:https://doi.org/10.1177/1354066105052960.
Banac, I. (1992). The Fearful Asymmetry of War: the Causes and Consequences of Yugoslavia’s Demise. Daedalus, 121(2), 141–174.
Baysal, B. (2020). 20 Years of Securitization: Strengths, Limitations and A New Dual Framework. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 17(67), 3–20. doi:10.33458/uidergisi.777338.
Bellamy, C. (1998). Reflections on the civil war in Bosnia and foreign intervention 1992–98. Civil Wars, 1(2), 1–25. doi:https://doi.org/10.1080/13698249808402371.
Bennett, C. (1995). Yugoslavia’s Bloody Collapse: Causes, Course and Consequences. New York: New York University Press.
Bideleux, R. ve Jeffries, I. (2007). The Balkans: A Post-Communist History. Oxon, New York: Routledge.
Bieber, F. (2020). The Rise of Authoritarianism in The Western Balkans. Cham: Palgrave Macmillan.
Bilgin, P. (2010). Güvenlik Çalışmalarında Yeni Açılımlar: Yeni Güvenlik Çalışmaları. SAREM Stratejik Araştırmalar Dergisi, 8(14), 69–96.
Biondich, M. (2005). Religion and Nation in Wartime Crotia: Reflections on the Ustasa Policy of Forced Religious Conversations, 1941-1942. Slavonic & East European Review, 83(1), 71–116.
Biondich, M. (2011). The Balkans: Revolution, War, and Political Violence since 1878. Oxford: Oxford University Press. Bora, T. (1995). Yugoslavya: Milliyetçiliğin Provokasyonu. İstanbul: Birikim Yayınları.
Bora, T. (1995). Yugoslavya: Milliyetçiliğin Provokasyonu. İstanbul: Birikim Yayınları.
Bowman, G. (2003). Constitutive Violence and the Nationalist Imaginary: Antagonism and Defensive Solidarity in ‘Palestine’ and ‘Former Yugoslavia’. Social Anthropology, 11(3), 319–340. doi:https://doi.org/10.1017/S0964028203000235.
Brass, P. R. (1991). Ethnicity and Nationalism: Theory and Comparison. New Delhi: Sage Publications.
Brubaker, R. ve Laitin, D. D. (1998). Ethnic and Nationalist Violence. Annual Review of Sociology, 24, 423–452. doi:https://doi.org/10.1146/annurev.soc.24.1.423
Burg, S. L. ve Shoup, P. S. (1999). The War in Bosnia-Herzegovina: Ethnic conflict and International Intervention. New York: M. E. Sharpe.
Buzan, B. ve Waever, O. (1997). Slippery? Contradictory? Sociologically Untenable? The Copenhagen School Replies. Review of International Studies, 23(2), 241–250. doi:https://doi.org/10.1017/S0260210597002416.
Buzan, B., Waever, O. ve de Wilde, J. (1998). Security: A New Framework for Analysis. Boulder, London: Lynne Rienner Publishers.
Carmichael, C. (2002). Ethnic Cleansing in the Balkans: Nationalism and the Destruction of Tradition. Oxon, New York: Routledge.
Carmichael, C. (2015). A Concise History of Bosnia. Cambridge: Cambridge University Press.
Ceylan, T. E. ve Kardaş, T. (2020). Kimlik-Güvenlik İlişkisini Anlamak: Toplumsal Kimlik, Sosyal Psikoloji ve Toplumlar-Arası Güvenlik İkilemi. Bilig -Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (94), 189–215. doi:https://doi.org/10.12995/bilig.9409.
Cigar, N. L. (1995). Genocide in Bosnia: The Policy of “Ethnic Cleansing”. Texas: Texas A & M University Press.
Cohen, L. (1995). Broken Bonds: Yugoslavia's Disintegration and Balkan Politics in Transition. Colorado: Westview Press.
Dalar, M. (2008). Dayton Barış Antlaşması ve Bosna-Hersek’in Geleceği. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(16), 91–123. doi:https://doi.org/10.11616/AbantSbe.232.
Djilas, A. (1993). A Profile of Slobodan Milošević. Foreign Affairs, 72(3), 81–96.
Donia, R. J. (2015). Radovan Karadžić. Architect of the Bosnian Genocide. Cambridge: Cambridge University Press.
Ekinci, M. U. (2014). Bosna-Hersek Siyasetini Anlama Kılavuzu. İstanbul: Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA).
Emmers, R. (2017). Güvenlikleştirme. İçinde A. Collins (Ed.), N.Uslu (Çev.), Çağdaş Güvenlik Çalışmaları (ss. 131–144). İstanbul: Röle Akademik Yayıncılık.
Fearon, J. D. ve Laitin, D. D. (2000). Violence and the Social Construction of Ethnic Identity. International Organization, 54(4), 845–877. doi:https://doi.org/10.1162/002081800551398
Fierke, K. ve Jørgensen, K. E. (2015). Introduction. İçinde F. Karin ve K. E. Jørgensen (Ed.), Constructing International Relations: the Next Generation (ss. 3–10). Oxon, New York: Routledge.
Gagnon, V. P. (1994). Ethnic Nationalism and International Conflict: The Case of Serbia. International Security, 19(3), 130–166. doi:https://doi.org/10.2307/2539081.
Gagnon, V. P. (2013). The Myth of Ethnic War. Ithaca: Cornell University Press.
Gallagher, T. (2003). The Balkans After The Cold War: From Tyranny to Tragedy. London: Routledge.
Glenny, M. (1992). The Fall of Yugoslavia: The Third Balkan War. London: Penguin Books.
Haliloviç Tekin, C. (2012). Bosna-Hersek Devleti: 1991-2011. Konya: Çizgi Kitabevi.
Holbrooke, R. (1999). To End a War: The Conflict in Yugoslavia--America’s Inside Story--Negotiating with Milosevic. New York: Modern Library.
Huysmans, J. (2002). Defining Social Constructivism in Security Studies: The Normative Dilemma of Writing Security. Alternatives, (27), 41–62. doi:https://doi.org/10.1177/03043754020270S104.
ICTY Karadžić Case. (2009a). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. Karadžić (IT-95-5/18) Davası 27 Ekim 2009 Duruşması. https://www.icty.org/case/karadzic#trans (Erişim Tarihi: 26.01.2022).
ICTY Karadžić Case. (2009b). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. Karadžić (IT-95-5/18) Davası 2 Kasım 2009 Duruşması. https://www.icty.org/case/karadzic#trans (Erişim Tarihi: 26.01.2022).
ICTY Karadžić Case. (2010a). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. Karadžić (IT-95-5/18) Davası 1 Mart 2010 Duruşması. https://www.icty.org/case/karadzic#trans (Erişim Tarihi: 26.01.2022).
ICTY Karadžić Case. (2010b). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. Karadžić (IT-95-5/18) Davası 2 Mart 2010 Duruşması. https://www.icty.org/case/karadzic#trans (Erişim Tarihi: 26.01.2022).
ICTY Karadžić Case. (2012). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. Karadžić (IT-95-5/18) Davası 16 Ekim 2012 Duruşması. https://www.icty.org/case/karadzic#trans (Erişim Tarihi: 26.01.2022).
ICTY Karadžić Case. (2014a). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. Karadžić (IT-95-5/18) Davası 30 Eylül 2014 Duruşması. https://www.icty.org/case/karadzic#trans (Erişim Tarihi: 26.01.2022).
ICTY Karadžić Case. (2014b). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. Karadžić (IT-95-5/18) Davası 1 Ekim 2014 Duruşması. https://www.icty.org/case/karadzic#trans (Erişim Tarihi: 26.01.2022).
ICTY Karadžić Case. (2014c). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. Karadžić (IT-95-5/18) Davası 29 Eylül 2014 Duruşması. https://www.icty.org/case/karadzic#trans (Erişim Tarihi: 26.01.2022).
International Crisis Group. (2011). Bosnia: What Does Republika Srpska Want? (No: 214). Sarajevo, İstanbul, Brussels. https://d2071andvip0wj.cloudfront.net/214-bosnia-what-does-republika-srpska-want.pdf (Erişim Tarihi: 26.01.2022).
Jelavich, B. (2015). Balkan Tarihi: 20. Yüzyıl. Z. Savan ve H. Uğur (Çev.). İstanbul: Küre Yayınları.
Kasapović, M. (2015). Bosna i Hercegovina 1992-1995: građanski rat, izvanjska agresija ili oboje?. Politička misao: časopis za politologiju, 52(2), 37–61.
Kaufman, S. J. (1996). Spiraling to Ethnic War: Elites, Masses, And Moscow in Moldova’s Civil War. International Security, 21(2), 108–138. doi:https://doi.org/10.2307/2539072.
Kenar, N. (2005). Bir Dönemin Perde Arkası Yugoslavya: Yugoslavya Sorununun Ulusal ve Uluslararası Boyutu. Ankara: Palme Yayıncılık.
Krause, K. ve Williams, M. C. (1996). Broadening the Agenda of Security Studies: Politics and Methods. Mershon International Studies Review, 40(2), 229–254. doi:https://doi.org/10.2307/222776.
Krupalija, M. (2020). Modern Boşnak Milli Kimliğinin Teşekkülü ve Kimlik Unsurlarının İncelenmesi (1850-2020). (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Lake, D. A. ve Rothchild, D. (1996). Containing Fear: The Origins and Management of Ethnic Conflict. International Security, 21(2), 41–75. doi:https://doi.org/10.2307/2539070.
Lukic, R. ve Lynch, A. (1996). Europe From the Balkans to the Urals: The Disintegration of Yugoslavia and the Soviet Union. New York: Oxford University Press.
Malcolm, N. (1999). Kosova: Balkanları Anlamak İçin. Ö. Arıkan (Çev.). İstanbul: Sabah Kitapları.
Mann, M. (2005). The Dark Side of Democracy: Explaining Ethnic Cleansing. Cambridge: Cambridge University Press.
Mansfield, E. D. ve Snyder, J. (2005). Electing to Fight: Why Emerging Democracies Go to War. Cambridge: MIT Press.
Marcon, G., Andreis, S., Bonacker, T., Braun, C., Nicora, F., Pellizzer, V. ve Lunaria, I. S. (2008). Conflict Society and the Transformation of the Bosnia-Herzegovina Question. SHUR Working Paper Series.
Miş, N. (2011). Güvenlikleştirme Teorisi ve Siyasal Olanın Güvenlikleştirilmesi. Akademik İncelemeler Dergisi, 6(2), 345–381.
Mochtak, M. (2018). Electoral Violence in the Western Balkans: From Voting to Fighting and Back. Oxon & New York: Routledge.
Mujanović, J. (2020). Bosnia’s priority is membership in NATO: The political situation in the Western Balkans 25 years after Srebrenica. militaire spectator. https://www.militairespectator.nl/thema/interview/artikel/jasmin-mujanović-‘bosnia’s-priority-membership-nato’ (Erişim Tarihi: 26.01.2022).
Mulaosmanoviç, A. (2017). Hayatta Kalma İmtihanı: Aliya İzzetbegoviç’in On Yılı (1990-2000). A. B. Baymak (Çev.). Ankara: Hece Yayınları.
Oberschall, A. (2000). The Manipulation of Ethnicity: From Ethnic Cooperation to Violence and War in Yugoslavia. Ethnic and Racial Studies, 23(6), 982–1001. doi:https://doi.org/10.1080/014198700750018388.
Oliver, I. (2005). War & Peace in the Balkans: The Diplomacy of Conflict in the Former Yugoslavia. London, New York: I.B. Tauris Publishers.
Pavkovic, A. (2000). The Fragmentation of Yugoslavia: Nationalism and War in the Balkans. New York: St. Martin’s Press.
Ramet, S. P. (2005). Thinking about Yugoslavia: scholarly debates about the Yugoslav Breakup and the Wars in Bosnia and Kosovo. Cambridge: Cambridge University Press.
Ramet, S. P. (2014). Disputes About the Dissolution of Yugoslavia and Its Wake. İçinde F. Bieber, A. Galijaš ve R. Archer (Ed.), Debating the End of Yugoslavia (ss. 39–54). Aldershot: Ashgate.
Roe, P. (2005). Ethnic Violence and Societal Security Dilemma. London: Routledge.
Rychnovská, D. (2014). Securitization and the Power of Threat Framing. Perspectives: Review of Central European Affairs, 22(2), 9–32.
Sekulic, D. (1997). The Creation and Dissolution of the Multinational State: The Case of Yugoslavia. Nations and Nationalism, 3(2), 165–179. doi:https://doi.org/10.1111/j.1354-5078.1997.00165.x
Sell, L. (2003). Slobodan Milosevic and the Destruction of Yugoslavia. Durham: Duke University Press.
Semercioğlu, H. (2017). Bosna Hersek’te Yaşanan Boşnak-Sırp Çatışmasının Analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(63), 1339–1360. doi:10.17755/esosder.286657.
Silber, L. ve Little, A. (1996). Yugoslavia: Death of a Nation. London: Penguin Books.
Slack, J. A. ve Doyon, R. R. (2001). Population Dynamics and Susceptibility for Ethnic Conflict: The case of Bosnia and Herzegovina. Journal of Peace Research, 38(2), 139–161. doi:https://doi.org/10.1177/0022343301038002002.
Snyder, J. (2000). From Voting to Violence: Democratization and Nationalist Conflict. New York: Norton Press. Snyder, J. ve Ballentine, K. (1996). Nationalism and the Marketplace of Ideas. International Security, 21(2), 5-40.
Steflja, I. (2010). Identity Crisis in Post-conflict Societies: the ICTY’s Role in Defensive Nationalism Among the Serbs. Global Change, Peace & Security, 22(2), 231–248. doi:https://doi.org/10.1080/14781151003770853.
Stoianovich, T. (2015). Balkan Worlds: The First and Last Europe. New York: Routledge.
Stritzel, H. (2007). Towards a Theory of Securitization: Copenhagen and Beyond. European Journal of International Relations, 13(3), 357–383. doi:https://doi.org/10.1177/1354066107080128.
Tılıç, L. D. (1999). Milliyetçiliğin Pençesindeki Kartal Kosova. Ankara: Ümit Yayıncılık.
Toal, G. ve Maksić, A. (2014). ‘Serbs, You Are Allowed to Be Serbs!’Radovan Karadžić and the 1990 Election Campaign in Bosnia-Herzegovina. Ethnopolitics, 13(3), 267–287. doi:https://doi.org/10.1080/17449057.2013.860305.
Tugay, B. ve Duran, H. (2021a). Etnik Terörde Ahlaki Ayrılma Sürecine Yönelik Politik Psikolojik Yaklaşım. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 495–512. doi:https://doi.org/10.17494/ogusbd.1041285.
Tugay, B. ve Duran, H. (2021b). Etnik Çatışmalar ve Barış Çalışmaları Üzerine Politik Psikolojik Bir İnceleme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 16(2), 463 – 488. doi:https://doi.org/10.17153/oguiibf.890202.
Vujacıc, V. (1995). Serbian Nationalism, Slobodan Milosevic and the Origins of the Yugoslav War. The Harriman Review, 8(4), 25–34.
Waever, O. (1989). Security the Speech Act: Analysing the Politics of a Word. Centre for Peace and Conflict Research ( No: 19). Copenhagen.
Waever, O. (2007). Securitization and Desecuritization. İçinde B. Buzan ve L. Hansen (Ed.), International Security, Volume III: Widening Security (ss. 66–98). London: Sage Publications.
Waever, O. (2008). Toplumsal Güvenliğin Değişen Gündemi. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 5(18), 151–178.
Waever, O. (2011). Politics, Security, Theory. Security Dialogue, 42(4–5), 465–480. doi:https://doi.org/10.1177/0967010611418718.
Weidmann, N. B. (2011). Violence “From Above” or “From Below”? The Role of Ethnicity in Bosnia’s Civil War. The Journal of Politics, 73(4), 1178–1190. doi:https://doi.org/10.1017/s0022381611000831.
Weldes, J. (1996). Constructing National Interests. European Journal of International Relations, 2(3), 275–318. doi:https://doi.org/10.1177/1354066196002003001.
Wiberg, H. (1993). Societal Security and the Explosion of Yugoslavia. İçinde O. Waever, B. Buzan, M. Kelstrup ve P. Lemaitre (Ed.), Identity, Migration and the New Security Agenda in Europe (ss. 93–109). London: Pinter Publishers.
Woehrel, S. (2012). Bosnia: Current Issues and U.S. Policy. Washington DC: Congressional Research Service.
Wood, W. B. (2001). Geographic Aspects of Genocide: a Comparison of Bosnia and Rwanda. Transactions of the Institute of British Geographers, 26(1), 57–75. doi:https://doi.org/10.1111/1475-5661.00006.
Woodward, S. L. (1995). Balkan Tragedy: Chaos and Dissolution After the Cold War. Washington DC: Brookings Institution.
Yenigün, C. ve Hacıoğlu, Ü. (2010). Bosna-Hersek: Batı’nın Güvenini Kaybettiği Medeniyet. İçinde K. İnat, B. Duran ve M. Ataman (Ed.), Dünya Çatışmaları: Çatışma Bölgeleri ve Konuları, Cilt 1 (ss. 671–690). Ankara: Nobel Yayınları.
Zertal, I. (2000). From the People’s Hall to the Wailing Wall: A Study in Memory, Fear, and War. Representations, Special Issue: Grounds for Remembering, (69), 96–126. doi:https://doi.org/10.2307/2902902.
Zimmermann, W. (1996). Origins of a Catastrophe: Yugoslavia and Its Destroyers. New York: Times Books.