NATO ve Rusya Federasyonu’nun Yeni Mücadele Alanı: Karadeniz

Karadeniz, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Ukrayna, Rusya Federasyonu, Gürcistan,Bulgaristan, Romanya ve Türkiye gibi devletleri çevreleyen bir deniz haline gelmiştir. Soğuk Savaşsonrası NATO genişlemesini sürdürmüş ve batıdan doğuya doğru Karadeniz’e kadar genişlemeye devametmiştir. SSCB’nin dağılmasından sonra, onun devamı olan Rusya Federasyonu daha önce kontrolüaltında tuttuğu birçok stratejik bölgeyi kaybetmiştir. Özellikle Bulgaristan ve Romanya’nın 2004 yılındaNATO’ya katılımı ve NATO’nun gerek Gürcistan gerekse Ukrayna ile iyi ilişkiler kurmasıyla NATO’nunKaradeniz’de etkinliğinin artmıştır. Soğuk Savaş döneminde yalnızca SSCB ve Türkiye’ye kıyıları olanKaradeniz, bugün altı ülkeye kıyıları olan bir denizdir. NATO bölgedeki etkinliğini artırmak maksadıylaaskeri üsler inşa etmeyi ve Rusya’yı sınırlamaya çalışmaktadır. Bu çalışmada Soğuk Savaş sonrasındavarlığını devam ettiren NATO’nun ortaya koyduğu yeni stratejik konseptleri ve bu stratejilere RusyaFederasyonu’nun tepkileri incelenmiştir. Bu kapsamda Soğuk Savaş sonrası NATO’nun genişlemesi veRusya Federasyonu’nun buna tepkisi değerlendirilmiş ve Karadeniz bölgesinin jeopolitik ve stratejikönemine vurgu yapılarak; gerek Rusya Federasyonu gerekse NATO’nun Karadeniz üzerindeki bölgeselgüvenlik politikaları değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

NATO, Stratejik Konsept, Karadeniz, BLACKSEAFOR, KEIT

PDF

___

Allison, R. (2004) “The Unresolved Conflicts in the Black Sea Region”, Pavliuk, O (Ed.): The Black Sea Region: Cooperation and Security Building, New York: East West Institute, 86-122.
Asker, Ali (2010) “Rusya Federasyonu’nun Yeni Askeri Doktrini Bir Tepki Belgesi mi?”, Military Science & Intelligence/MSI Analiz, Nisan, 6-7. https://www.academia.edu/3412383/Rusyan%C4%B1nYeni_ Askeri_Doktrini? auto=down load (Erişim Tarihi: 20.07.2016).
Bebler, A. (2005) “NATO and Transnational Terrorism”, Perceptions, 9, (4), 159-175. Bozkurt, G. Saynur (2011) “Security Policy of Turkey and Russia in the Black Sea Basin”, Karadeniz Araştırmaları, Yaz, Sayı 30: 3.
Bükülmez, B. (2007) “Küresel Güçlerin Karadeniz Stratejilerinin Önündeki Engel: Montrö”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, Haziran, 193-216.
Canar, Burçin (2013) Soğuk Savaş Sonrasında Karadeniz, Ankara, Phoenix Yayınevi. Çelikpala, Mitat (2010) “Security in the Black Sea Region”, Policy Report II, TEPAV, 10. Cumhuriyet, http://www.turkey.mid.ru/text_t125.html (Erişim Tarihi: 28.07.2016).
Dedeoğlu, Beril (2003) Uluslararası Güvenlik ve Strateji, İstanbul: Derin Yayınları.
Dz.K.K., https://www.dzkk.tsk.tr/icerik.php?icerik_id=27&dil=1 (Erişim Tarihi: 27.07.2016).
Erol, Mehmet Seyfettin ve Demir, Sertif (2012) “Amerika’nın Karadeniz Politikasını Yeniden Değerlendirmek”, Akademik Bakış, 6 (11), 17-33.
Gomart, T. (2006) “L’UE et La Russie: Un Equilibre A Trouver Entre Geopolitique et Regionalisme”, Institut Francais Des Relations Internationales Programme de Recherche Russie, 1-23.
Gündeniz, C. (2009) “Deniz Güvenliğinin Enerji Arz Güvenliği Üzerindeki Rolü”, Enerji Güvenliğine Ortak Çözüm Arayışları Sempozyumu, İstanbul: Harp Akademileri Basımevi, 207-260.
Habertürk, “Rus uçağından Karadeniz üzerinde ABD uçağına önleme”, 07.09.2016, http://www.haberturk. com/dunya/haber/1293817-rus-ucagindan-karadeniz-zerinde-abd-ucagina-onleme (Erişim Tarihi: 08.09.2016).
http://www.nato.int/ (Erişim Tarihi: 18.07.2016).
http://www.haberturk.com/dunya/haber/1293817-rus-ucagindan-karadeniz-üzerinde-abd-ucaginaonleme (Erişim Tarihi: 08.09.2016).
İsmayıl, Elnur, “Rusya-Batı Krizi Çerçevesinde Rusya’nın Yeni Askeri Doktrini”, 25.02.2015, http://www. bilgesam.org/incele/2035/-rusya-bati-krizi-cercevesinde-rusya-nin-yeni-askeri-doktrini/#. V8fUBfmLTIU (Erişim Tarihi: 20.07.2016).
Jackson, P. Bruce (2006) “The Soft War in Europe’s East” The Caucasus has become the new Balkans--a forgotten region where an old, hostile empire chafes against less powerful peoples, 12.10.2006, http://www.weeklystandard. com/the-soft-war-in-europes-east/ article/13933 (20.10.2016).
Kanbolat, H. (2007) “Türkiye Karadeniz’de Yeni Ufuklara Yelken Açmak İstiyor”, Avrasya Dosyası, 73-102. Kasım, K. (2009) Soğuk Savaş Sonrası Kafkasya, USAK Yayınları, 2. Baskı, Ankara.
NATO, “Doorstep statement by NATO Secretary General Jens Stoltenberg at the start of the meetings of NATO Defence Ministers”, 26 Oct. 2016, http://www.nato.int/cps/en/natohq/opinions_136579. htm? Selected Locale=en (Erişim Tarihi: 08.10.2016).
Naucodie, Yaman Yeter (2005) “NATO Transformed: The Changing Role of in Conflict Resolution”, Regional In Security: Redefining Threats and Responses, (Der. Mustafa Aydın, Çağrı Erhan ve Sinem Akgül Açıkmeşe), Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 247-250.
Allison, R. (2004) “The Unresolved Conflicts in the Black Sea Region”, Pavliuk, O (Ed.): The Black Sea Region: Cooperation and Security Building, New York: East West Institute, 86-122.
Asker, Ali (2010) “Rusya Federasyonu’nun Yeni Askeri Doktrini Bir Tepki Belgesi mi?”, Military Science & Intelligence/MSI Analiz, Nisan, 6-7. https://www.academia.edu/3412383/Rusyan%C4%B1nYeni_ Askeri_Doktrini? auto=down load (Erişim Tarihi: 20.07.2016).
Bebler, A. (2005) “NATO and Transnational Terrorism”, Perceptions, 9, (4), 159-175.
Bozkurt, G. Saynur (2011) “Security Policy of Turkey and Russia in the Black Sea Basin”, Karadeniz Araştırmaları, Yaz, Sayı 30: 3.
Bükülmez, B. (2007) “Küresel Güçlerin Karadeniz Stratejilerinin Önündeki Engel: Montrö”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, Haziran, 193-216.
Canar, Burçin (2013) Soğuk Savaş Sonrasında Karadeniz, Ankara, Phoenix Yayınevi.
Çelikpala, Mitat (2010) “Security in the Black Sea Region”, Policy Report II, TEPAV, 10. Cumhuriyet, http://www.turkey.mid.ru/text_t125.html (Erişim Tarihi: 28.07.2016).
Dedeoğlu, Beril (2003) Uluslararası Güvenlik ve Strateji, İstanbul: Derin Yayınları.
Dz.K.K., https://www.dzkk.tsk.tr/icerik.php?icerik_id=27&dil=1 (Erişim Tarihi: 27.07.2016).
Erol, Mehmet Seyfettin ve Demir, Sertif (2012) “Amerika’nın Karadeniz Politikasını Yeniden Değerlendirmek”, Akademik Bakış, 6 (11), 17-33.
Gomart, T. (2006) “L’UE et La Russie: Un Equilibre A Trouver Entre Geopolitique et Regionalisme”, Institut Francais Des Relations Internationales Programme de Recherche Russie, 1-23.
Gündeniz, C. (2009) “Deniz Güvenliğinin Enerji Arz Güvenliği Üzerindeki Rolü”, Enerji Güvenliğine Ortak Çözüm Arayışları Sempozyumu, İstanbul: Harp Akademileri Basımevi, 207-260.
Habertürk, “Rus uçağından Karadeniz üzerinde ABD uçağına önleme”, 07.09.2016, http://www.haberturk. com/dunya/haber/1293817-rus-ucagindan-karadeniz-zerinde-abd-ucagina-onleme (Erişim Tarihi: 08.09.2016).
http://www.nato.int/ (Erişim Tarihi: 18.07.2016).
http://www.haberturk.com/dunya/haber/1293817-rus-ucagindan-karadeniz-üzerinde-abd-ucaginaonleme (Erişim Tarihi: 08.09.2016).
İsmayıl, Elnur, “Rusya-Batı Krizi Çerçevesinde Rusya’nın Yeni Askeri Doktrini”, 25.02.2015, http://www. bilgesam.org/incele/2035/-rusya-bati-krizi-cercevesinde-rusya-nin-yeni-askeri-doktrini/#. V8fUBfmLTIU (Erişim Tarihi: 20.07.2016).
Jackson, P. Bruce (2006) “The Soft War in Europe’s East” The Caucasus has become the new Balkans--a forgotten region where an old, hostile empire chafes against less powerful peoples, 12.10.2006, http://www.weeklystandard. com/the-soft-war-in-europes-east/ article/13933 (20.10.2016).
Kanbolat, H. (2007) “Türkiye Karadeniz’de Yeni Ufuklara Yelken Açmak İstiyor”, Avrasya Dosyası, 73-102. Kasım, K. (2009) Soğuk Savaş Sonrası Kafkasya, USAK Yayınları, 2. Baskı, Ankara.
NATO, “Doorstep statement by NATO Secretary General Jens Stoltenberg at the start of the meetings of NATO Defence Ministers”, 26 Oct. 2016, http://www.nato.int/cps/en/natohq/opinions_136579. htm? Selected Locale=en (Erişim Tarihi: 08.10.2016).
Naucodie, Yaman Yeter (2005) “NATO Transformed: The Changing Role of in Conflict Resolution”, Regional In Security: Redefining Threats and Responses, (Der. Mustafa Aydın, Çağrı Erhan ve Sinem Akgül Açıkmeşe), Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 247-250.