Kuruluşundan Günümüze Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ), Soğuk Savaş sonrası Türkiye’nin öncülüğündekurulmuş olup kapsama alanı daha çok eski Doğu Bloku ülkeleridir. Bu örgütleşmede Karadenizkıyısı ve hinterlandında eski Sosyalist sisteme mensup ülkelerin liberal düzene geçişinde uyarlamafonksiyonu öngörülmüştür. Bu kapsamda serbest pazar, katılımcı yönetim, hukukun üstünlüğü veinsan haklarının ön planda tutulduğu bir işbirliği ve entegrasyon hedeflenmiştir. 1990’larda, RusyaFederasyonu’nun (RF) sıkıntılı döneminde kuruluşunu tamamlayan örgüt, daha bu aşamada özelliklekıyıdaş olmayan ülkelerin de üyeliğinde sorunlar yaşamıştır. Azerbaycan ve Arnavutluk’a karşın RFpolitikalarına yakın duran Ermenistan ve Yunanistan da örgüte kurucu üye olmuşlardır. Yunanistan,Bulgaristan ve Romanya aynı zamanda AB üyesi/üye adayı olduğu halde eski Sovyet cumhuriyetlerininçoğu aynı zamanda BDT üyesi idi. Bu durum üyeler arasındaki ekonomik, sosyal ve hukuki altyapıuyumsuzluğuna yol açıp aynı zamanda örgütün gelişmesinde ve fonksiyonal hale gelmesinde önemliengel olarak kendisini göstermiştir. 2016 yılı itibariyle KEİ, üye ülkeler arasında düzenli toplantılarınyapıldığı, diplomatik temasların gerçekleştiği bir zeminin ötesine pek fazla geçememiştir. Karadenizbölgesi ve hinterlandı ülkeler olarak işbirliği ve asgari entegrasyon düzeninin kurulması bütün üyelerinçıkarına olduğu halde bölgesel çatışmalar ve ülkesel rekabetler, bu yöndeki örgütleşmeden beklenensonuca ulaşmayı engellemiştir. Başta Azerbaycan-Ermenistan, Gürcistan-RF ve Ukrayna-RF olmaküzere komşular arasında daha çok sınır ve toprak konusuna dayanan çatışmaların barışçıl çözümündensonra örgütün fonksiyonal hale gelmesi beklenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü, Çatışma Çözümü, Sosyalist Sistem, Liberal Düzen, Fonksiyonalizm

PDF

___

Al Arzu, (2016) “Ekonomik (Finansal) Krizin Kavramsal Çerçevesinin Küresel Yönetişim Açısından Değerlendirilmesi”, Uluslararası Politik Ekonomi, Ekonomik Krizler ve Türkiye, A. Al (ed.), İstanbul: BKY, 13-32.
Black Sea Trade and Development Bank, (2015) Annual Report, http://www.bstdb.org/publications/ BSTDB_Annual_Report_2015.pdf, Erişim Tarihi: 10.11.2016
Charter of the Organization of the Black Sea Economic Cooperation, http://www.bsec-organization.org/ documents/LegalDocuments/statutory/charter/Download/CHARTER%20web%20080630.pdf Erişim Tarihi: 10.11.2016
Contracting Parties, http://www.bsec-organization.org/documents/LegalDocuments/statutory/charter/ Pages/charter.aspx, Erişim Tarihi: 10.11.2016
Declaration of Intent For The Establishment of the BSEC Free Trade Area, 7 Şubat 1997, http://www. pabsec.org/depo/documents/reports-and-recommendations/en-rec-rzrrl1rggw.pdf Erişim Tarihi: 24.11.2016
Dugin Aleksandar, (2005) Rus Jeopolitiği, Avrasyacı Yaklaşım, terc.: Vügar İmanov, 4. Basım, İstanbul: Küre Yayınları.
Elekdağ Şükrü, (5 Mayıs 1997) Milliyet.
Elekdağ Şükrü, (Mart 2007) “Şamar Oğlanı Haline Düşürlen Türkiye”, Yankı Dergisi, https://sukruelekdag. wordpress.com/category/makaleler/page/9/ Erişim Tarihi: 07.01.2017
Functionalism, http://www.worldlibrary.org/articles/functionalism_(international_relations), Erişim Tarihi: 07.01.2017
Gegeshidze Archil, (2000) “The New Silk Road: A Georgian Perspective”, Perceptions, (June-August): 132- 140.
Jusufovic Sejla, (14 Mayıs 2013) “Turkey-Black Sea Economik Cooperation (BSEC) Relation” Uluslararası Politika Akademisi, http://politikaakademisi.org/2013/05/14/turkey-black-sea-economiccooperation- bsec-relations/ Erişim Tarihi: 15.11.2016
Karadeniz Deniz İşbirliği Görev Grubu Teşkiline Dair Anlaşma, https://www.dzkk.tsk.tr/icerik.php?icerik_ id=248&dil=tr&blackseafor=1 Erişim Tarihi: 15.11.2016
Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ), http://www.mfa.gov.tr/karadeniz-ekonomik-isbirligi-orgutu-_ kei_.tr.mfa Erişim Tarihi: 15.11.2016
Karluk Rıdvan, (2014), Küreselleşen Dünyada Uluslararası Kuruluşlar, Yedinci Baskı, İstanbul: Beta. Nureş Nurver, (1998) „Karadeniz Ekonomik İşbirliği Konseyi Kuruluşu, Hedefleri, Faaliyetleri Hakkında Belgeler“, Türk Cumhuriyetleri ve Petrol Boru Hatları, der.: Alâeddin Yalçınkaya, İstanbul:Bağlam, 193-214.
Mehmetçik, Hakan, Hakan Mehmetçik, ”Küresel Ekonomik Krizler ve Türkiye’nin G20 Algısının Dönüşümü”, Uluslararası Politik Ekonomi, Ekonomik Krizler ve Türkiye, Arzu Al (ed.), İstanbul, BKY, 2016, ss. 37-58.
Observers, http://www.bsec-organization.org/partners/Pages/Observers.aspx Erişim Tarihi: 10.11.2016 Organization of Democracy and Economic Development, http://guam-organization.org/en/node/422 Erişim Tarihi: 10.11.2016
Sezer, Duygu Bazoğlu, “Evolving Balances in the Black Sea Region”, Seminer on Russia and the Nıs, Minutes, 29-31 Mart 1996, Ankara, Sam Papers No: 1/96; ss.48-52.
Summit Declaration on Black Sea Economik Cooperation, http://www.bsec-organization.org/documents/ declaration/summit/Reports/Istanbul1992.pdf Erişim Tarihi: 08.11.2016
Ulusoy, Hasan, “A New Formation in the Black Sea: BLACKSEAFOR” Perceptions, Dec. 2001-Feb. 2002. Yalçınkaya, Alaeddin, “TRACECA as a European Organisation”, 6. Silk Road International Conference: Globalization and Security in Black and Caspian Seas Regions, Tbilisi-Batumi, Georgia, 2011, ss. 34- 42, http://silkroad.ibsu.edu.ge/previous/sixth/5_02.pdf, Erişim Tarihi: 15.11.2016
Yalçınkaya, Alaeddin, Kafkasya’da Siyasi Gelişmeler: Etnik Düğümden Küresel Kördüğüme, Ankara, Lalezar Kitabevi, 2006, ss.253-282.